بزرگنمايي:

بازار آریا - روزنامه نیویورک تایمز همزمان با آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به میزبانی سلطان نشین عمان، از دو هدف اصلی این مذاکرات موسوم به «مذاکرات شنبه» خبر داد. توافق بر سر چارچوبی برای مذاکرات و جدول زمانی، دو هدفی است که نیویورک تایمز آن را موضوع گفت وگوی عراقچی و ویتکاف در مسقط ارزیابی کرده است.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد ؛ اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه ایران که در هیات مذاکره کننده ایران حضور دارد، در توئیتی نوشت: گفتگوهای غیرمستقیم سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و استیو ویتکوف نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه دقایقی قبل با وساطت بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان آغاز شد. در این گفتگوها که در محل پیش‌بینی‌شده توسط میزبان عمانی، با استقرار نمایندگان ایران و آمریکا در سالن‌های مجزا در حال انجام است، نقطه‌نظرات و پیشنهادات طرفین در مورد دو موضوع رفع تحریم‌ها و بحث برنامه هسته‌ای ایران از طریق وزیر امور خارجه عمان به هر یک از طرفین منتقل می‌شود.
در همین خصوص «لارا جیکس» 12 آوریل در نیویورک تایمز نوشت: ترامپ به‌صورت یکجانبه از توافق 2015 با ایران خارج شد و در دور نخست ریاست جمهوری خود تحریم‌های شدیدی بر ایران اعمال کرد که باعث شده است دو طرف با سطح بالایی از بی‌اعتمادی وارد مذاکره روز شنبه شوند. ترامپ این‌بار به دنبال توافقی است که هم مهارت مذاکراتی خود را به رخ بکشد و هم از تشدید تنش میان ایران و اسرائیل به یک درگیری فراگیر در خاورمیانه جلوگیری کند. عراقچی وزیر خارجه ایران نیز در مقاله هفته گذشته خود در واشنگتن‌پست نوشت که مقامات ایرانی علی‌رغم بدبین بودن به مذاکرات، «آماده تعامل جدی با هدف امضای یک توافق هستند.»
چارچوب توافق و جدول زمانی
اهداف نشست شنبه حداقلی و انعکاسی از شکاف موجود میان دو طرف است: توافق بر سر چارچوبی برای مذاکرات و جدول زمانی. به گفته دو مقام ایرانی که خواستار عدم افشای نام خود بودند، هیات ایرانی قصد دارد اعلام کند حاضر است درباره کاهش غنی‌سازی خود و اجازه نظارت خارجی مذاکره کند، اما موضوع برچیدن برنامه هسته‌ای ایران که مورد تاکید مقامات دولت ترامپ است به هیچ وجه در دستور کار نیست. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند یک مصافحه (مثلا دست دادن) یا یک مواجهه کوتاه دیگر، بدون اینکه مذاکره مستقیمی صورت بگیرد، راهی برای جلب رضایت دو طرف و ارسال ژست حسن نیت خواهد بود.
خطر اصلی چیست؟
موضوع اصلی کاهش قدرت محدودکننده برجام، با انقضای مهم‌ترین بند محدودکننده آن در اکتبر 2025 است. ذیل برجام، طرفین توافق کردند در ازای محدودیت‌های اعمالی بر برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران لغو شود. پس از خروج ترامپ از توافق، ایران به‌صورت پیوسته غنی‌سازی اورانیوم خود را افزایش داده چنان‌که برخی کارشناسان مدعی اند به‌زودی می‌تواند سلاح هسته‌ای بسازد. از سوی دیگر، اقتصاد ایران نیز تحت تحریم‌های آمریکا شرایط سختی را پشت سر می‌گذارد و ترامپ همین هفته گذشته اقدامات دیگری برای هدف قرار دادن تجارت نفت ایران در دستور کار قرار داد.
تمایل قطعی ایران این است که مذاکرات را تا حد امکان طولانی کند که هم هرگونه حمله نظامی احتمالی اسرائیل را به تعویق بیاندازد و هم بتواند از ضرب‌الاجل 18 اکتبر که اختیارات شورای امنیت برای اسنپ‌بک و اعمال فوری تحریم‌ها را باز می گرداند، عبور کند.
هرچند توافق جدید می‌تواند به سرعت قابل دسترس باشد اما ایران تنها به اندکی فراتر از آن‌چه در توافق 2015 پذیرفته است، تن خواهد داد. چنین نتیجه‌ای باعث عصبانیت اسرائیل خواهد شد که خواستار برچیده شدن تاسیسات هسته‌ای ایران، تحت نظارت آمریکا است. همچنین این دستاورد برای ترامپ که پیش از این به‌دنبال محدود ساختن برنامه موشکی و منطقه‌ای ایران و دستیابی به توافقی بهتر از توافق‌ دموکرات‌ها بود نیز خوشایند نخواهد بود.
دیپلماسی یا منازعه؟
پیش‌بینی الیوت آبرامز، نماینده دوره نخست ترامپ در امور ایران بر این ادعا است که اسرائیل در نهایت به ایران حمله خواهد کرد. همچنین ادعا می شود که از پاییز گذشته، اسرائیل موشک‌های دوربرد بسیار دقیقی که توانمندی تخریب اهداف زیرزمینی را دارند، برای حمله هوایی به ایران آماده کرده است. دولت ترامپ نیز تجهیزات نظامی فوق‌العاده‌ای از جمله دو ناو هواپیمابر، بمب‌افکن‌های رادارگریز B-2، جت‌های جنگنده و همچنین پدافند هوایی در برد مناسب را برای حمله مستقر کرده است.
اما مشاوران ترامپ به او هشدار داده‌اند که جنگ جدید در منطقه باعث نادیده گرفتن تهدیدهای بالقوه دیگر، مانند چین خواهد شد و احتمال تبدیل او به رئیس‌جمهور صلح ساز را از بین خواهد برد. ترامپ قصد دارد ماه آینده به قطر، عربستان سعودی و امارات سفر کند و آن‌چه از تمام رهبران عرب منطقه خواهد شنید، مخالفت با جنگ است.
با این وجود، ترامپ مدعی شده برای بدترین شرایط آماده است. «اگر نیاز به اقدام نظامی باشد، ما ارتش را داریم و بدیهی است که اسرائیل رهبری حمله را بر عهده خواهد داشت.» ایران هم آمادگی پولادین خود را به نمایش گذاشته است. وزیر امور خارجه ایران نوشته است «به حرف‌های من دقت کنید: ایران دیپلماسی را ترجیح می‌دهد اما می‌داند چگونه از خود دفاع کند. ما به‌دنبال صلح هستیم اما هرگز تسلیم را نخواهیم پذیرفت.»