بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد: بورس‌بازان با عبور از روزهای بد اسفند 1403، سرانجام در نخستین روزهای معاملاتی امسال رشد شاخص‌های سهامی را تجربه کردند. بورس در اولین روز کاری تالار شیشه‌ای، رشد بیش از یک درصدی دماسنج اصلی را ثبت کرد اما روند افزایشی نرخ دلار آزاد و قرار گرفتن هر دلار آمریکا در بالای کانال 100‌هزار تومان، مانع از استارت توفانی بورس در روزهای اول شد. به نظر می‌رسید در روزهای ابتدای فروردین، بورس طبق رول هرسال و سنتی خود، ورود پول قدرتمند را به نظاره بنشیند اما عدم‌قطعیت‌های حاکم بر وضعیت متغیرهای اثرگذار بر روند بازار سهام مانع از این اتفاق شد.
بر اساس اظهارات تحلیلگران اقتصادی، تب دلار در هفته نخست فروردین و اظهارات گوناگون پیرامون وضعیت سیاست خارجی کشور مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر روند بازارها محسوب می‌شوند. رفتار ضد و نقیض سه بازار سهام، ارز و طلا در روزهای آخر اسفند نیز متاثر از همین دو عامل شکل گرفت. هر سه بازار فراتر از انتظارات ظاهر شدند.
بورس ریخت و پرواز دلار و طلا ادامه یافت‌ به طوری که تردید معاملاتی تا آخرین روز اسفند «احتیاط حداکثری» سرمایه‌گذاران را به دنبال داشت. با این حال کمتر کسی تصور می‌کرد؛ اسکناس آمریکایی سطوح بالای 100‌هزار تومان را لمس کند.
ملاقات اهالی بازارسرمایه با دلار 103‌هزار تومانی سبب شد تنها گروه‌های بزرگ بتوانند نمایشی قابل قبول ارائه دهند. از این رو همان‌طور که مشاهده کردیم نقش شاخص‌سازان همچنان در داد و ستدهای بورس تهران پررنگ‌تر از قبل است. با انتشار خبر نرخ تسعیر ارز بانکی‌ها که عدد این نرخ68هزار تومان اعلام شده است، استقبال خوبی از این گروه شد اما چرا رشد مذکور نتوانست به کل بازار سرایت کند؟ با توجه به این موضوع که رفتار معامله‌گران متاثر از متغیرهای کلان به‌ویژه شرایط حساس سیاسی و بی‌ثباتی نرخ دلار شکل گرفته است؛ این عوامل نقش مهمی در افزایش تردیدهای سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند.
البته کارشناسان بازار سرمایه معتقدند با وجود این دو ریسک اگر نرخ اوراق در مسیر کاهشی حرکت کند؛ این موضوع به تنهایی می‌تواند به عنوان یکی از محرک‌های قوی بازار سهام عمل کند. آنچه حائز اهمیت است اینکه عملکرد مثبت بورس به طور مشخص وابسته به بهبود فضای سیاسی و ارتباطات بین‌المللی کشور است. به‌ویژه اینکه به نظر می‌رسد؛ تا تعیین‌تکلیف سکاندار جدید وزارت اقتصاد احتمال کاهش اختلاف قیمتی دلار توافقی با دلار بازار آزاد سناریویی محتمل نباشد.
از سویی قرار گرفتن ارزش معاملات خرد در سطوح پایین کنونی (7‌هزار میلیارد تومان) با توجه به نرخ دلار آزاد حاکی از آن است که احتمال پایداری روند افزایشی و ورود پول‌های جدید به بازار سهام متزلزل باشد. ریسک‌های سیاسی سبب شد تا در 1403 بازدهی 23درصدی برای شاخص کل و رشد مایوس‌کننده 7درصدی نصیب نماگر هموزن شود. علاوه بر آن ارزش دلاری کل بازار به کف 100میلیارد دلار نزدیک شده است که آخرین بار در تابستان98در این محدوده قرار داشت.
دلیل اصلی این افت قابل‌توجه، ریسک‌های سیاسی و رویکرد دولت‌ها نسبت به سودآوری شرکت‌ها بوده است. شاید بتوان گفت به موازات بالاگرفتن مجدد تنش‌ها در منطقه و تداوم ابهامات پیرامون مباحث مرتبط با مذاکره میان ایران و آمریکا، بازارهای دارایی مجددا با بیش‌واکنشی همراه شوند. امری که وضعیت بورس را وارد فاز پیچیده‌ای خواهد کرد.
اما از طرفی ادامه تلاش‌ها برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک در حل مساله هسته‌ای ایران به نمایش متفاوتی از بازارها نسبت به سال قبل منجر خواهد شد. رخدادهای سیاسی از ابتدای سال 1403و سرعت بالای آنها در مدت زمانی کم شرایط بازارها را دستخوش تغییرات شگرفی کرد به این ترتیب باید دید ابرنوسان‌های بازارها با توجه به آنچه در صحنه بین‌المللی رخ خواهد داد تا کجا ادامه خواهد یافت.
بر اساس آنچه در سال گذشته رخ داد؛ ریسک‌های پیرامونی سبب شد تا از هر جهت بازارهای طلا و دلار در اوج تقاضا باشند و در عین حال بر فراز قله تاریخی خود حرکت کنند. علاوه بر این وضعیت، بورس‌بازان با یک ریسک مهم دیگر نیز دست به گریبان هستند. نرخ بهره یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی است که بر رشد اقتصادی، تورم و سرمایه‌گذاری تاثیر مستقیم دارد. در سال 1402 بانک مرکزی با در پیش گرفتن سیاست کنترل ترازنامه‌‌ای و کاهش تورم، عرضه پول را کاهش داد و باعث شد تا هزینه دسترسی به پول افزایش یابد، همین موضوع نرخ‌‌بهره بدون ریسک را با افزایش همراه کرد. از جهت سرمایه‌گذاری، افزایش نرخ‌‌ بهره بدون ریسک باعث افزایش نرخ تنزیل و هزینه تامین مالی شرکت‌ها خواهد شد.