بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : تسلط بر آینده هوش مصنوعی و جذب گسترده کاربران، باعث رقابتی تنگاتنگ بین غول‌های حوزه فناوری در این عرصه شده است. هر یک از این شرکت‌ها در تلاش هستند تا با ارائه قابلیت‌های مختلف و جدید گوی سبقت را از رقبای خود بربایند و برنده اصلی در این میدان باشند.
در این بین شرکت‌هایی مانند گوگل، اوپن‌ای‌آی، مایکروسافت و شرکت‌های چینی بیشترین رقابت را در این زمینه داشته‌اند؛ رقابتی که کارشناسان معتقدند در سوی دیگر ماجرا به نفع کاربران است و آنها را در آینده در معرض جدیدترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌های هوش مصنوعی قرار می‌دهد.
جمینای در مسیر تسلط بر زندگی روزمره
اکنون که هوش مصنوعی راه خود را به زیست روزمره مردم باز کرده است و از جایگاه یک مفهوم انتزاعی تا واقعیتی ملموس ارتقا پیدا کرده، رقابت تنگاتنگی نیز بین غول‌های فناوری در این عرصه آغاز شده است. هر شرکت با تکیه بر نقاط قوت خود در تلاش است تا در این عرصه پیشتاز باشد. در حال حاضر شرکت‌های فعال در این زمینه میلیاردها دلار هزینه می‌کنند تا در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری مفیدی داشته باشند و در نهایت مدل‌های کاربردی‌تری نیز ارائه دهند. علاوه بر این در کنگره جهانی موبایل امسال نیز این واقعیت کاملا ملموس بود که تلاش شرکت‌های توسعه‌دهنده هوش مصنوعی نه تنها در تلاش برای ارتقای قابلیت‌های مدل‌ها است، بلکه برخی از شرکت‌های فعال در این حوزه ایده‌هایی مبنی بر ارائه هوش مصنوعی در محصولات مختلف خود مانند لپ‌تاپ‌، گوشی موبایل و ایرپاد دارند.
گوگل یکی از اصلی‌ترین شرکت‌هایی است که گام‌های متعددی برای ارتقای مدل هوش مصنوعی خود برداشته و با استفاده از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و ارائه محصولات نوآورانه در تلاش است تا جایگاه خود را به عنوان پیشگام این فناوری تثبیت کند. این شرکت در جریان این رویداد از عرضه قابلیت‌های بصری جدید هوش مصنوعی جمینای خبر داد؛ قابلیتی که از همین ماه میلادی(مارس) در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. کاربران هوش مصنوعی گوگل پس از این عرضه می‌توانند از ویژگی‌های تحلیل ویدئوی زنده و اشتراک‌گذاری صفحه نمایش استفاده کنند. قابلیت اشتراک‌گذاری صفحه نمایش یا Screenshare به کاربران اجازه می‌دهد تا محتوای صفحه نمایش گوشی خود را با هوش مصنوعی به اشتراک گذاشته و در مورد آن از جمینای سوال کنند. در مثالی که گوگل ارائه کرده است، کاربر صفحه نمایش خود را در حال خرید یک شلوار جین بگی در اختیار جمینای می‌گذارد و از هوش مصنوعی می‌پرسد که چه لباس‌های دیگری با این شلوار ست می‌شوند.
همچنین گوگل به تازگی از ارائه قابلیتی جدید در مدل هوش مصنوعی سخن به میان آورده که واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است. بر اساس این خبر مدل جدید جمینای با استفاده از تاریخچه جست‌وجوها، به‌طور شخصی‌سازی‌شده‌تر به سوالات کاربران پاسخ خواهد داد. طبق اطلاعاتی که از تجزیه‌وتحلیل نسخه بتای جدید اپلیکیشن گوگل منتشر شده، این مدل با نام «Gemini with Personal context» یا به‌سادگی «Personalization» در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت. علاوه بر این موارد گوگل اخیرا دستیار هوش مصنوعی جمینای را برای کاربران iOS ارتقا داده و ویجت‌های صفحه قفل را معرفی کرده است. این قابلیت جدید به کاربران آی‌فون و آی‌پد این امکان را می‌دهد که سریع‌تر و راحت‌تر به ویژگی‌های جمینای دسترسی داشته باشند. کارشناسان این اقدام گوگل را در شرایطی که اپل با چالش‌هایی در بهبود عملکرد سیری مواجه است، تلاشی آشکار برای رقابت با سیری اپل و چت‌جی‌پی‌تی می‌دانند.
پایان عصر پاسخ‌های نادرست
البته اوپن‌ای‌آی نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین رقیب‌های گوگل در این زمینه بیکار نمانده و به‌تازگی مدل زبانی جدید خود، یعنی GPT-4.5را معرفی کرده است که در حال حاضر پیشرفته‌ترین مدل این شرکت محسوب می‌شود. این مدل نسبت به نسخه‌های قبلی عملکرد بهتری دارد و با وجود اینکه اوپن‌ای‌آی جزئیات دقیقی از تعداد پارامتر‌های آن ارائه نکرده است، اما می‌توان دو پیشرفت کلیدی در GPT-4.5مشاهده کرد؛ نخست آنکه این مدل از یادگیری بدون نظارت استفاده می‌کند، یعنی خود الگو‌ها را شناسایی می‌کند بدون اینکه نیاز به تایید انسان داشته باشد. همچنین از سوی دیگر توانایی این مدل در استدلال و پردازش سوالات پیچیده بهبود یافته و اوپن‌ای‌آی از تجربیات مدل‌های قبلی خود برای ارتقای این قابلیت استفاده کرده است. آن‌گونه که به نظر می‌رسد این مدل زبانی در حل سوالات دشوار عملکرد بهتری دارد و با تاثیر از بهینه‌سازی‌های جدید می‌تواند پاسخ‌های دقیق‌تر و ساختارمندتری ارائه دهد. همچنین این مدل درک بهتری از جهان واقعی دارد و می‌تواند فرضیاتی را مطرح کند که بیشتر با واقعیت سازگار هستند. برخلاف مدل‌هایی مانند o1 که مرحله‌به‌مرحله استدلال می‌کنند اوپن‌ای‌آی ادعا می‌کند که GPT-4.5 به‌طور ذاتی باهوش‌تر است.
همچنین در زمینه تولید داده‌های مصنوعی اوپن‌ای‌آی از روشی متفاوت نسبت به رقبای خود استفاده کرده است. معمولا در فرآیند تقطیر مدل یک مدل بزرگ‌تر به مدل کوچک‌تر آموزش می‌دهد، اما در این مورد مدل‌های کوچک‌تر به بهبود عملکرد GPT-4.5کمک کرده‌اند. این روش باعث شده که پاسخ‌های این مدل طبیعی‌تر و قابل‌درک‌تر باشند و برای کار‌هایی مانند نوشتن، برنامه‌نویسی و حل مسائل عملی مفیدتر شوند. همچنین در مقایسه با مدل‌های قبلی، تعداد اشتباهات و پاسخ‌های نادرست در GPT-4.5 کمتر است.
البته رقابت در زمینه مدل‌های هوش مصنوعی به این نقطه ختم نمی‌شود و طی روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر تلاش مایکروسافت برای رویارویی با شرکت اوپن‌ای‌آی وجود داشته است. آن‌گونه که بلومبرگ نوشته است مایکروسافت خانواده‌ای از مدل‌های جدید با نام MAI ساخته که از نظر توانایی با مدل‌های OpenAI رقابت می‌کنند. این شرکت احتمالا قصد دارد این مدل‌ها را تا پایان سال جاری از طریق API در اختیار توسعه‌دهندگان قرار دهد. مایکروسافت نیز همزمان مدل‌های هوش مصنوعی شرکت‌هایی مانند xAI، متا، آنتروپیک و دیپ‌سیک را به عنوان جایگزین‌های احتمالی برای Copilot آزمایش می‌کند. این تصمیم در راستای کاهش وابستگی به OpenAI گرفته شده، هرچند همکاری اولیه این 2 شرکت مایکروسافت را به یکی از پیشتازان رقابت در حوزه هوش مصنوعی تبدیل کرد. مایکروسافت علاوه‌ بر توسعه مدل‌های داخلی، به‌دنبال ترکیب مدل‌های خود و دیگر شرکت‌ها در Microsoft 365Copilot است تا هزینه‌ها را کاهش دهد و وابستگی به فناوری OpenAI را کمتر کند. درحالی‌که یکی از ویژگی‌های کلیدی Copilot در زمان معرفی، استفاده از مدل GPT-4 شرکت OpenAI بود.
چین در مسیر پیشرفت
علاوه بر این موارد مدل‌های هوش مصنوعی چینی نیز با وجود تمام انتقاداتی که از سوی کارشناسان به آنها وارد است، تعداد زیادی از کاربران را به سوی خود جذب کرده‌اند. دیپ‌‌‌سیک یکی از اصلی‌ترین بازیگران در این عرصه است که به عنوان یک استارت‌آپ چینی با تمرکز بر توسعه مدل‌های زبان هوش مصنوعی طی سال‌های اخیر تلاش کرده است با غول‌‌‌هایی مانند اوپن‌ای‌آی و گوگل رقابت کند. دیپ‌سیک به عنوان یک بازیگر نوظهور این عرصه توانسته است با ارائه مدل‌های زبانی قدرتمند و کارآمد، جایگاه ویژه‌ای در این حوزه برای خود دست و پا کند.
کارشناسان همچنین محبوبیت این مدل را ناشی از ترکیبی از عوامل فنی، اقتصادی و استراتژیک می‌دانند. علاوه بر این، عملکرد فنی دیپ‌سیک توانسته است با ارائه مدل‌های زبانی با هزینه کمتر نسبت به رقبا طیف وسیع‌تری از کاربران را به خود جذب کند. این موضوع به ویژه برای کسب‌وکارها و افرادی که به دنبال راهکارهای مقرون‌به‌صرفه هوش مصنوعی هستند جذابیت زیادی دارد.
در این بین شرکت فناوری چینی علی‌بابا نیز نسخه جدیدی از مدل هوش مصنوعی Qwen2.5 خود معرفی کرده است. علی بابا معتقد است این مدل هوش مصنوعی قادر است در حوزه‌های مختلفی ازجمله پاسخگویی به سوالات، تولید محتوا، تحلیل داده‌ها و حتی گفت‌وگوهای دوستانه با کاربران کاربرد داشته باشد. Qwen براساس معماری‌های پیشرفته یادگیری عمیق (Deep Learning) ساخته شده و با استفاده از حجم عظیمی از داده‌های متنی آموزش دیده است. یکی از ویژگی‌های برجسته Qwen، انعطاف‌پذیری آن است. این هوش مصنوعی می‌تواند در زبان‌های مختلفی صحبت کند و به سوالات کاربران در حوزه‌های گوناگون پاسخ دهد.
همچنین از سوی دیگر، خبرها حاکی از ورود یک مدل جدید هوش مصنوعی توسعه‌یافته توسط یک شرکت چینی است. این مدل هوش مصنوعی با نام منِس که به گفته کارشناسان این حوزه یکی از شگفتی‌های تازه دنیای هوش مصنوعی محسوب می‌شود، هر روز با سرعتی باورنکردنی در حال رشد و توسعه در صنایع است. این مدل هوش مصنوعی یک عامل گردان مبتنی بر هوش مصنوعی است که قادر به انجام وظایف پیچیده بدون نیاز به مداخله انسانی است. همچنین این سیستم با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی عمیق می‌تواند در محیط‌های مختلف عمل کرده و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه‌ای انجام دهد.​ توسعه منِس می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای نیز در صنایع مختلف داشته باشد. در صنعت تولید این عامل خودگردان می‌تواند فرآیندهای تولید را بهینه‌سازی کرده و کارآیی را افزایش دهد. در بخش خدمات نیز توانایی آن را دارد که به عنوان دستیار مجازی عمل کرده و به مشتریان در حل مشکلات کمک کند. همچنین در حوزه بهداشت و درمان این فناوری می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها و پیشنهاد روش‌های درمانی موثر باشد.​
کارشناسان معتقدند رقابت در این زمینه و ورود بازیگران جدید به بازار داغ هوش مصنوعی در نهایت اتفاقی است که می‌تواند به نفع کاربران تمام شود.
این شرکت‌ها در جریان تلاش برای جذب بیشتر کاربران و حفظ جایگاه خود در بازار چاره‌ای جز این ندارند که مدل‌های هوش مصنوعی خود را هر روز بهبود ببخشند و قابلیت‌های پیشرفته‌تری ارائه دهند؛ رقابتی که می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و توسعه ویژگی‌های پیشرفته‌تری در این زمینه شود.