بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد -هادی سلگی : در این چندسال که بخش انرژی کشور مساله‌دار شده‌است، بحث‌های فراوانی در سطح رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها درباره چگونگی حل مشکل مطرح می‌شود، به‌ویژه از نماینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بخش‌خصوصی شنیده می‌شود که امکان فعالیت در دو بخش افزایش تولید و بهینه‌سازی را دارند.
چنانچه اخیرا کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود که بخش‌خصوصی همواره برای جایگزینی بخاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و اصلاح موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اعلام آمادگی‌کرده ولی شرکت گاز تمایلی نشان نمی‌دهد. مدیرعامل شرکت ملی گاز در یک نشست خبری به سوال خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» درخصوص موضوع یادشده پاسخ داد. سعید توکلی گفت: موضوع تعویض بخاری‌ها موضوعی بوده که در کوچه پس‌‌‌‌‌‌‌‌‌کوچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بوروکراتیک گیر کرده‌بود. همان‌طور که می‌دانید در کل کشور 20‌میلیون دستگاه بخاری گازسوز با راندمان پایین وجود دارد و به همین‌دلیل گفته می‌شد که اگر اینها را با بخاری‌های با راندمان بالا تعویض کنند، کمک شایانی در بحث بهینه‌سازی مصرف گاز خواهدداشت. به این‌ترتیب مصوبه‌ها صادرشده بود ولی نیازمند شیوه‌نامه و انعقاد قرارداد بود. به هر روی الان قرارداد تولید یک‌میلیون بخاری از ظرفیت شورای اقتصاد منعقدشده و در سال‌آینده در اختیار مصرف‌کننده‌ها قرار می‌گیرد. راندمان این بخاری‌های 87 تا 99‌درصد است، درحالی‌که راندمان بخاری‌های موجود 30‌درصد است.
وی افزود: اما درباره بخش‌خصوصی منظورشان برای تعویض بخاری‌ها، واردات است درحالی‌که طبق قانون اگر کالایی در داخل تولید می‌شود، اجازه واردات آن وجود ندارد. یکی از ابهامات و محدودیت‌ها همین بود. برخی از پتروشیمی یا فولادی‌ها اعلام آمادگی می‌کردند که اینها را می‌توانند وارد کنند ولی محدودیت و منع قانونی وجود داشت اما اخیرا قرارشده با انتقال تکنولوژی تولید این دستگاه‌ها داخلی‌سازی شود.
افزایش مصرف 75‌میلیون مترمکعبی
توکلی در ادامه این نشست با بیان اینکه تولید گاز در روزهای سرد امسال تا 30‌میلیون مترمکعب بیشتر از برنامه پیش‌بینی‌شده بودو پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در ابتدای امسال تولید 850‌میلیون مترمکعب گاز در اوج مصرف بود، درحالی‌که رکورد تولید گاز در دولت جدید شکسته شد و آخرین رکورد 880‌میلیون مترمکعب گاز شیرین بود، گفت: از ابتدای آبان امسال روزانه شاهد افزایش بیش از 75‌میلیون مترمکعب مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده بودیم که معادل 3فاز ‌پارس‌جنوبی مصرف بیشتر نسبت به پارسال است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه بر اساس آمار هواشناسی بهمن پارسال دمای هوا گرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از امسال و فصل پاییز پارسال نسبت به 50سال‌گذشته گرم‌ترین پاییز بود که امکان مدیریت پایدار شبکه را راحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌کرد، تاکید کرد: تا به امروز حتی گاز یک خانه در هیچ‌جای کشور به دلیل کمبود قطع نشده‌است.
آمادگی برای سردترین هفته سال‌
توکلی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود هفته‌جاری با توجه به سرمای شدید و ورود توده بارش از شمال‌غرب به کشور، از شنبه تا سه‌شنبه، سردترین هفته سال‌باشد و مصرف بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء تا 720‌میلیون مترمکعب در روز برسد، تاکید کرد: از مردم عزیز درخواست دارم که با توجه به تاثیرگذاری پویش «2‌درجه کمتر» که امسال از سوی رئیس‌‌‌‌‌‌‌‌‌جمهوری مطرح و با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شد، همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند.به گفته توکلی این پویش باعث شد که 20‌میلیون مترمکعب کاهش مصرف را تجربه کنیم.
وی ادامه‌داد: اگر بتوانیم مصرف گاز در این بخش خانگی را کاهش دهیم، همان مقدار گاز صرف تولید و نیروگاه‌ها می‌شود. نتیجه این اقدام کاهش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها و در نهایت کاهش آلودگی هوا خواهد بود.
توکلی تصریح کرد: مصرف گاز در بخش‌های خانگی، تجاری و صنایع کوچک، اصطلاحا به خام‌‌‌‌‌‌‌‌‌سوزی منجر می‌شود، اما اگر این گاز به بخش تولید و صنعت منتقل شود، به ارزش‌افزوده تبدیل شده و سبب پیشرفت اقتصاد کلان کشور می‌شود. وی با بیان اینکه کاهش دو درجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای دمای محیط در خانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، پوشیدن لباس‌گرم و مدیریت‌درجه وسایل گرمایشی کمک بسیاری در پایداری شبکه گاز کشور می‌کند، یادآور شد: تمامی این عوامل در کنار یکدیگر، زمینه استفاده بهینه از منابع انرژی را فراهم می‌کنند تا بتوانیم گاز را در بخش‌های مولد و نیروگاهی به‌‌‌‌‌‌‌‌‌کار گیریم.
قطع گاز 2955 استخر در زمان‌های اوج مصرف
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره برخورد با مشترکان پرمصرف با اشاره به اینکه خوشبختانه امسال اقدام‌های ترکیبی و گسترده‌ای را به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور همزمان اجرا کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم، گفت: یکی از مهم‌ترین این اقدام‌ها، انجام بازدیدهای دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در سطح استان‌ها بوده و امسال رکورد جدیدی در این زمینه ثبت شده‌است. تاکنون بیش از 174‌هزار بازدید از ویلاهای غیرمسکونی انجام‌شده که در نوع خود بی‌سابقه است. توکلی افزود: همچنین 398‌هزار و 700 مورد بازدید از مراکز دولتی و اداره‌ها انجام‌شده که این رقم در پارسال تا پایان زمستان حداکثر 340‌هزار مورد بود. تعداد زیادی از این مراکز به دلیل عدم‌رعایت الگوی مصرف، با قطع گاز مواجه شدند. وی با بیان اینکه بر اساس دستورالعمل‌های موجود، مراکزی که الگوی مصرف را رعایت نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، پس از اخطار، مشمول قطع گاز شده‌اند، تصریح کرد: تاکنون 15‌هزار و 292 اداره و مرکز دولتی به دلیل مصرف بیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌ازحد استاندارد، با اخطار قبلی از شبکه گاز جدا شده‌اند، همچنین نزدیک به 4‌هزار و 829‌مورد قطع دستگاه‌های گرماتاب، صدور اخطار و اعمال برخورد قانونی انجام شده‌است. وی همچنین از قطع گاز 2‌هزار و 955استخر (به‌استثنای استخرهای ملی و جانبازان) در روزهای اوج مصرف خبر داد.
معاون وزیر نفت با اشاره به اقدام‌های جدی برای مدیریت مصرف گاز و برخورد با مشترکان پرمصرف اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها در این زمینه، تغییر تعرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در پلکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دوازده‌‌‌‌‌‌‌‌‌گانه مصرف گاز بر اساس مصوبه شورای اقتصاد بوده‌است. در این راستا، تعرفه گاز برای پله‌های 11 و 12 به بالاترین نرخ گازبهای داخلی رسیده‌است که اقدامی موثر برای کنترل مصرف به‌‌‌‌‌‌‌‌‌شمار می‌رود.
توکلی ادامه‌داد: افزون بر این، به‌منظور اطلاع‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسانی گسترده، تاکنون 110‌میلیون پیامک برای مشترکانی که مصرف آنها در پله‌های 7 به بالا(مشترکان پرمصرف و بسیار پرمصرف) قرار دارد، ارسال شده و برخوردهای قانونی با این مشترکان در سطح استان‌ها با جدیت در حال اجراست. وی با اشاره به توسعه خدمات سامانه 194 گفت: پیش از این، سامانه 194 صرفا برای امداد و رسیدگی به حوادث گاز اختصاص داشت، اما اکنون این سامانه به‌منظور گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی شهروندان درباره موارد بدمصرفی، انشعاب‌های غیرمجاز و سرقت گاز نیز فعال شده‌است. از این طریق، شهروندان می‌توانند تخلفات مربوط به مصرف گاز را به ما اطلاع دهند تا اقدام‌های لازم در این زمینه انجام شود. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اینکه آیا برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای افزایش تعرفه‌های گاز دارید یا نه، گفت: افزایش تعرفه گاز در اختیار شرکت ملی گاز نیست، بلکه این موضوع ازسوی نهادهای بالادستی ازجمله سازمان‌برنامه و بودجه، هیات‌دولت و شورای اقتصاد تصمیم‌گیری می‌شود. شرکت ملی گاز فقط مجری این سیاست‌هاست.
توکلی با اشاره به چالش‌های تامین گاز در کشور افزود: در ابتدای مسوولیتم اعلام کردم که باید بپذیریم در کشور با ناترازی گاز مواجه هستیم. به این معنا که اگر هم‌اکنون 1.2میلیارد مترمکعب گاز در شبکه کشور وجود داشت، می‌توانستیم بدون هیچ محدودیتی، نیاز نیروگاه‌ها، صنایع، مصرف‌کنندگان خانگی، صادرات و تزریق به مخازن نفتی را تامین کنیم. وی با بیان اینکه این ناترازی انرژی در سراسر جهان از طریق سبد سوخت متنوع و مدیریت مصرف جبران می‌شود، گفت: مصرف گاز در ایران، در فصل زمستان بیشتر به سمت بخش خانگی، تجاری و صنایع کوچک متمایل می‌شود و سایر مصرف‌کنندگان مصرف خود را متناسب با این شرایط تنظیم‌کرده و به سوخت جایگزین روی‌می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورند.
مراحل پایانی تفاهم‌نامه گازی ایران و روسیه
معاون وزیر نفت درباره واردات گاز از ترکمنستان و روسیه توضیح داد: تاکنون به دلایل مختلف، وارداتی از ترکمنستان نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم، اما مذاکرات و اقدام‌های دیپلماتیک در حوزه انرژی و گاز همچنان ادامه دارد.
توکلی با اشاره به اینکه ترکمنستان در فصل سرما تمایل چندانی به‌فروش گاز ندارد، زیرا ظرفیت تولید آن محدود است، اظهار کرد: این کشور نیمی از تولید گاز خود را به چین صادر‌کرده و بخش زیادی را نیز برای مصرف داخلی خود نگه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارد. تنها مقدار کمی از ظرفیت تولید آن باقی‌می‌ماند که معمولا برای مدیریت ناترازی شبکه داخلی خود استفاده می‌کند. وی به مذاکرات سوآپ گاز اشاره کرد و گفت: ما آمادگی لازم برای مذاکره در زمینه سوآپ گاز بین ترکمنستان و جمهوری‌آذربایجان را داریم. همچنین تفاهم‌نامه گازی میان ایران و روسیه در مراحل پایانی است. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه زمان نهایی‌شدن قرارداد گازی با روسیه و نحوه اجرای آن به بررسی آلترناتیوهای مختلف بستگی دارد، یادآور شد: ممکن است این همکاری در قالب فازهای مختلف یا قراردادهای متنوع انجام شود، اما به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور جدی در برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مذاکرات ما قرار دارد و تاکنون اقدام‌های مثبتی در این زمینه انجام شده‌است.
ضرورت بهینه‌سازی مصرف در ساختمان‌ها
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره بهبود عملکرد موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تاثیر آن بر کاهش مصرف انرژی اظهار کرد: بر اساس مصوبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که شورای‌عالی انرژی از شورای اقتصاد دریافت کرده‌بود، طرحی برای بهینه‌سازی و بهبود عملکرد موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از 1398 کلید خورد و در سال‌های 1399 و 1400 اجرایی شد. به این منظور، شرکت‌های گاز استانی اقدام‌های مختلفی را در سه بخش نصب رسوب‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیر، عایق‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری حرارتی و تنظیم مشعل انجام دادند. این اقدام‌ها به‌ویژه برای مشترکانی که مصرف بالایی داشتند و موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آنها نیاز به اصلاح داشت، اجرا شد و ادامه دارد. توکلی، یکی از موثرترین راهکارهای مدیریت مصرف گاز را بهینه‌سازی مصرف در ساختمان‌ها دانست و گفت: اجرای مبحث19 مقررات ملی ساختمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طبق برآوردها، حدود 70‌درصد از مصرف انرژی در ساختمان‌ها مربوط به گرمایش است و باقی آن به مصارفی مانند آب‌گرم و اجاق‌‌‌‌‌‌‌‌‌گاز اختصاص دارد، بنابراین منطقی است که بیشترین تمرکز بر کاهش مصرف در این بخش باشد.
وی با اشاره به اهمیت ارتقای راندمان سیستم‌های گرمایشی تاکید کرد: بخش قابل‌توجهی از مصرف انرژی ساختمان مربوط به مرکز تولید انرژی شامل برق، گاز و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی است. در این میان، عملکرد بهینه موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نقشی کلیدی دارد. اگر موتورخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بالاترین راندمان خود کار کنند، نه‌‌‌‌‌‌‌‌‌تنها بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌وری انرژی افزایش می‌یابد بلکه شدت مصرف انرژی نیز در کشور کاهش پیدا خواهد کرد. معاون وزیر نفت درباره برنامه‌های شرکت ملی گاز برای مدیریت ناترازی انرژی در سال‌های آینده با تاکید بر اینکه ناترازی گاز موضوعی نیست که یک یا دو روزه به‌وجود آمده باشد، اظهار کرد: در تابستان این ناترازی در حداقل خود است، اما در زمستان با افزایش مصرف، به حداکثر می‌رسد. بخشی از این ناترازی با افزایش تولید جبران می‌شود و بخش دیگر آن از طریق مدیریت، بهینه‌سازی و بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌وری در مصرف.
گاز 5‌سنتی را 0.22‌سنت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌فروشیم
توکلی به دو مدل مدیریت مصرف؛ مدیریت زیرساختی و مدیریت قیمتی اشاره و بیان کرد: ابزارهای قیمتی ازسوی نهادهای بالادستی تعیین می‌شوند، اما شرکت ملی گاز به‌عنوان مجری معتقد است؛ اگر مشترکان پرمصرف که عدالت انرژی را زیر سوال می‌برند، هزینه واقعی مصرف خود را بپردازند، می‌توان مصرف را کنترل کرد.
وی تصریح کرد: هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌اکنون، هزینه استخراج، تولید، انتقال و توزیع گاز بدون درنظرگرفتن ارزش ذاتی آن، حدود 5‌سنت است اما ما از مصرف‌کنندگان تنها ‌0.22سنت را دریافت می‌کنیم. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه هم‌اکنون دو مخزن ذخیره‌سازی گاز سراجه 2 و شوریجه 2 در حال اجراست، یادآور شد: طبق برنامه هفتم توسعه، افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز از وظایف وزارت نفت و شرکت ملی گاز است و امیدواریم یکی از این مخازن تا پیش از زمستان سال‌آینده به بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌برداری برسد و وارد شبکه مصرف شود. توکلی درباره سیاست‌های گازرسانی به روستاها و مدیریت مصرف گاز در صنایع گفت: پیش از انقلاب، سیاست توسعه گازرسانی بر پایه بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌برداری از خط لوله اول سراسری و مجموع خطوط انتقال گاز کشور حدود 2500کیلومتر و عمدتا با هدف صادرات بود. وی با بیان اینکه پس از انقلاب، سیاست‌ها تغییر کرد و با هدف مصرف درآمدهای نفتی در داخل، برنامه گازرسانی گسترده به شهرها و روستاها اجرا شد، یادآور شد: اکنون 95.58‌درصد از جمعیت کشور به شبکه گاز متصل و از این تعداد، 40‌هزار و 756 روستا گازرسانی شده‌اند. حدود 6هزار و 740روستا در کشور وجود دارند که قابلیت گازرسانی ندارند، زیرا از نظر اقتصادی و فنی توجیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر نیستند، بنابراین برای این‌روستاها، سوخت جایگزین درنظر گرفته ‌شده‌است. هم‌اکنون نزدیک به 7‌هزار روستا نیز در مرحله اجرای پروژه‌های گازرسانی هستند.