بازار آریا - دنیای اقتصاد - عباس بیات : در سال‌های گذشته، بیشترین آسیب به شرکت‌های تولیدکننده محصولات شوینده از محل قیمت‌گذاری دستوری تحمیل شده است. از آنجا که بخشی از مواداولیه این صنعت وارداتی است، رشد نرخ دلار موجب فزونی هزینه این صنعت و به‌دنبال آن افزایش بهای تمام‌شده تولید می‌شود. با این حال حصار دستوری اجازه رشد نرخ فروش همگام با هزینه‌های ایجادشده را نمی‌‌‌دهد. به‌رغم بهبود تناژ تولید و فروش این صنعت در سال گذشته، در 10ماهه امسال نزول 8درصدی در مقادیر تولید این صنعت رقم خورده است. با این حال رشد 32درصدی نرخ فروش محصولات این صنعت در 10ماهه سال جاری موجب شده است تا به‌رغم نزول مقادیر تولید و فروش، درآمد شرکت‌های شوینده با 26درصد افزایش همراه شود. با این حال قیمت‌گذاری دستوری اجازه رشد را به متغیرهای سودآوری شوینده‌‌‌ها نمی‌‌‌دهد. در سال 1403 و پاییز امسال حاشیه سود صنعت شوینده همچون دوره تاریخی در محدوده 23درصد ثابت بوده است.
رکود تولیدات
بررسی میزان تولید شرکت‌های تولیدکننده محصولات شوینده بازار سهام نشان می‌دهد که در دوره‌‌‌های اخیر تولیدات این صنعت تحت‌تاثیر اثرات منفی قیمت‌گذاری دستوری با کاهش همراه شده است. متوسط تولیدات شرکت‌های شوینده بازار سهام در 13سال اخیر 723هزار تن بوده که به‌طور میانگین هر سال با افزایش 3درصدی همراه شده است. تا سال 1401 مقادیر تولید شوینده‌‌‌ها نزولی بود، اما در سال گذشته تولیدات این صنعت پس از دوسال کاهش با رشد همراه شد. در سال 1402 مجموع تولیدات شوینده‌‌‌ها به‌‌‌میزان 796هزار تن به ثبت رسید که در قیاس با سال ماقبل رشد 8درصدی را تجربه کرد. با وجود این، عملکرد خوب رشد تولیدات این صنعت در بازه فصلی تداوم نداشته است. طی تابستان و پاییز امسال میزان تولیدات شرکت‌های شوینده به‌‌‌ترتیب کاهش 11 و 9درصدی را در مقایسه با فصول مشابه سال گذشته تجربه کرده است. این نزول در تجمیع تولیدات این صنعت نیز رقم خورده است. در 10ماهه امسال 622هزار تن محصول توسط 9شرکت تولیدکننده این صنعت به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته افت 7درصدی را تجربه کرده است. از میان شرکت‌های تولیدکننده شوینده بازار سرمایه، «کیمیاتک» در 10ماهه امسال موفق شد تولیدات خود را با رشد 10درصد به 60هزار تن افزایش دهد و با این اوصاف بیشترین میزان جهش تولید را در سال‌جاری تجربه کرده است.

نزول مقادیر فروش
در کنار مقادیر تولید، ارزیابی مقادیر فروش می‌‌‌تواند دید بهتری از وضعیت حقیقی صنعت شوینده نمایان کند. در مقیاس سالانه به‌طور متوسط 4درصد به تولیدات این صنعت افزوده شده و به‌طور میانگین 700هزار تن در هر سال محصول توسط 9شرکت شوینده‌ساز بازار سهام به مرحله فروش رسیده است. با وجود آنکه مقادیر فروش این صنعت در سال‌های 1400 و 1401 کاهشی بوده، در سال 1402 تناژ فروش محصولات شوینده با 8درصد افزایش به 796هزار تن رسیده است. به‌رغم عملکرد خوب این صنعت در جهش مقداری فروش طی سال گذشته، در بازه فصلی عملکرد شوینده‌‌‌ها ضعیف بوده است. در تابستان و پاییز امسال به‌‌‌ترتیب 12 و 8درصد از تناژ فروش شوینده‌‌‌ها کاهش یافته است. همچنین طی 10ماهه سال‌جاری مجموع فروش این صنعت با 8درصد کاهش به 606هزار تن کاهش یافته است. همان‌طور که «کیمیاتک» در افزایش مقداری تولیدات خود پیشتاز بود، در خصوص مقادیر فروش نیز توانست در 10ماهه امسال با ثبت فروش 59هزار تن محصول، فروش خود را نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7درصد افزایش دهد.
حصار دستوری شوینده‌‌‌ها
مرجع نرخ‌‌‌گذاری محصولات شوینده بازار سرمایه به‌صورت دستوری است. همین بزرگ‌ترین ریسک شوینده‌‌‌ها بوده و همواره موجب شده است تا تولیدکنندگان زیان بالایی را تجربه کنند. مواداولیه وارداتی و بورس‌کالایی این صنعت هزینه بالایی را برای تولیدکنندگان به‌دنبال دارد. این در حالی است که این هزینه تحمیل‌شده را شوینده‌‌‌ها نمی‌‌‌توانند در نرخ فروش خود سرشکن کنند. همین عاملی است تا سودآوری این صنعت کاهش یابد. در 10ماهه امسال به‌طور متوسط 32درصد به نرخ فروش محصول اصلی شرکت‌های شوینده افزوده شده است. در همین مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ فروش مربوط به شرکت «شگل» است. این شرکت توانسته است محصول اصلی خود یعنی شامپو را در 10ماهه امسال با افزایش 48درصدی نسبت به مدت مشابه به فروش برساند. ارزیابی نرخ فروش صنعت شوینده در دهمین ماه سال نشان می‌دهد که 17درصد میانگین به نرخ محصول اصلی این صنعت نسبت به میانگین سال‌جاری افزوده شده است. همچنین در مقیاس نقطه به نقطه در دی‌ماه 37درصد به نرخ فروش شرکت‌های شوینده بازار سهام افزوده شد. در این مقیاس بیشترین میزان افزایش نرخ مربوط به شرکت «شگل» است که توانسته است شامپوی خود را با قیمتی 60درصد بیشتر از دی‌ماه 1402 به فروش برساند.

توسعه درآمدی
در 13سال گذشته هر سال به‌طور متوسط 37درصد به درآمد حاصل از فروش شرکت‌های شوینده بازار سهام افزوده شده است. شتاب رشد درآمدی این صنعت در سال‌های اخیر افزایش یافته و در سال گذشته مجموعا درآمد شوینده‌‌‌ها با رشد 42درصدی به میزان 26هزار میلیارد ثبت شده است. در مقیاس فصلی در تابستان و پاییز امسال به‌‌‌ترتیب 24 و 28درصد به درآمد فروش شرکت‌های تولیدکننده شوینده بازار سهام افزوده شد. این رشد درآمد در تجمیع سالانه نیز تداوم داشته است. طی 10ماه نخست امسال شرکت‌های شوینده 26هزار میلیارد تومان فروش به ثبت رسانده‌اند که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته 26درصد رشد داشته است. با وجود جهش مقادیر تولید و فروش «کیمیاتک» در سال‌جاری، وضعیت درآمدی این صنعت افزایش چشمگیری نیافته است. در بحث درآمدی بیشترین رشد مربوط به شرکت «قرن» است. در 10ماهه امسال مجموعا 6هزار و 470میلیارد تومان فروش توسط این شرکت به ثبت رسید که در قیاس با مدت مشابه سال قبل 51درصد افزایش یافته است.

سکون متغیرهای سودآوری
با توجه به وجود قیمت‌گذاری دستوری در صنعت شوینده، متغیرهای سودآوری این صنعت متزلزل است؛ به‌طوری که در 13سال اخیر به‌صورت میانگین 23درصد حاشیه سود را تجربه کرده‌اند. ارزیابی روند حاشیه سود این صنعت نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر توانستند رنج 23درصدی حاشیه سود خود را حفظ کنند. در سال گذشته حاشیه سود این صنعت با یک‌درصد رشد به 24درصد رسید. در مقیاس فصلی نیز رشد متغیرهای سودآوری صنعت شوینده بهبود یافته است. در پاییز امسال حاشیه سود این صنعت 24درصد به ثبت رسید که در قیاس با متوسط فصلی 3درصد بهبود یافته است. شرکت «کیمیاتک» بیشترین میزان سودآوری را چه در بازه فصلی و چه در مقیاس سالانه تجربه کرده است. در سال 1403 و پاییز امسال حاشیه سود «کیمیاتک» به‌‌‌ترتیب 35 و 33درصد به ثبت رسیده است.