بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد : مقایسه آمار تولید و فروش سه خودروساز بزرگ کشور در سامانه کدال، حاکی از آن است که بخشی از تولیدات این شرکت‌ها به بازار عرضه نشده است، به طوری که 15‌درصد از تولیدات دی ماه خودروسازان به فروش نرسیده است.
طبق آمار و اطلاعاتی که ایران خودرو، سایپا و ‌پارس‌خودرو به سازمان بورس ارائه داده‌‌‌اند این سه خودروساز بزرگ کشور از ابتدای سال‌جاری تا انتهای دی ماه، حدود 720‌هزار دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌‌‌اند اما تنها 688‌هزار و 894 دستگاه آن را فروخته است. بنابراین 31‌هزار و 111 دستگاه خودروی سواری تولیدی در سال‌جاری به فروش نرفته است. بر این اساس نسبت فروش به تولید خودروسازان در 10 ماه گذشته 95.7‌درصد بوده است.
اما بخش قابل‌توجهی از این خودروهای دپوشده مربوط به دی ماه است به طوری که از 31‌هزار و 111 دستگاه خودروی سواری دپو‌شده 12‌هزار و 359 دستگاه در دی ماه راهی انبار خودروسازان شده‌‌‌اند که سهم 39.5 درصدی از کل خودروهای دپو شده در 10 ماه امسال دارد.
در اولین ماه از زمستان، 83‌هزار و 289 دستگاه خودروی سواری توسط شرکت‌های نیمه‌‌‌دولتی تولید شده‌‌‌ است که تنها 70‌هزار و 930 دستگاه از آن را فروخته‌‌‌اند بنابراین 12‌هزار و 359 دستگاه خودروی سواری در دی ماه دپو شده تا نسبت فروش به تولید خودروسازان در این ماه 85‌درصد باشد.
احتمالا اوج‌‌‌گیری روند دپوی خودرو در دی ماه به علت عدم‌تامین قطعه است. بدهی خودروسازان به تولیدکنندگان قطعه به نوعی بحرانی شده است. به طوری که آرش محبی‌‌‌نژاد، دبیر انجمن قطعه‌‌‌سازان خودروی کشور اعلام کرد: «ایران‌‌‌خودرو و سایپا، در مجموع 450‌هزار میلیارد تومان بدهی به بانک‌ها و سایر طلبکاران دارند که 110‌هزار میلیارد تومان آن کل مطالبات زنجیره تامین است و 45‌هزار میلیارد تومان آن مطالبات تعیین‌تکلیف‌نشده معوق زنجیره تامین است.» بدهی 110 همتی خودروسازان به زنجیره تامین می‌تواند تامین قطعه را برای آنها مشکل کند.
بنابراین می‌توان گفت که احتمالا بیشتر خودروهای دپوشده، محصولات ناقص هستند. ایران خودرو در گزارش خود به سازمان بورس، آیتمی به نام «خودروهای تولیدی تجاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشده» تعریف کرده که در آن آمار خودروهای ناقص را ارائه داده است. بر این اساس این شرکت از ابتدای سال‌جاری تا انتهای دی ماه، 9‌‌‌هزار و 546 دستگاه خودروی ناقص تولید کرده که پنج‌‌‌هزار و 168 دستگاه آن تنها مربوط به دی ماه است. (این محصولات را در آمار خودروهای تولیدی ایران‌خودرو لحاظ نکرده‌‌‌ایم.) اما سایپا و پارس خودرو آماری از محصولات ناقص خود ارائه نداده‌‌‌اند. وقتی نسبت فروش به تولید خودروسازان را مقایسه می‌‌‌‌‌‌کنیم، شاهد هستیم که آمار فروش به تولید ایران‌خودرو 92‌درصد است اما این رقم برای سایپا به 72.6‌درصد و برای پارس خودرو به 80‌درصد می‌‌‌رسد. بنابراین می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که این دو شرکت خودروهای ناقص را در آمار تولید خود لحاظ کرده‌‌‌اند و در نتیجه نسبت فروش به تولید آنها به شدت افت کرده است.
افزایش خودروهای ناقص در انبار خودروسازان می‌تواند به افزایش هزینه‌‌‌های انبارداری، کاهش بهره‌‌‌وری و در نهایت افزایش قیمت تمام‌شده محصولات منجر شود. همچنین تداوم این روند می‌تواند به کاهش ظرفیت تولید قطعه‌‌‌سازان نیز بینجامد.