بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : فرسودگی ناوگان ریلی کشور در نبض سفرهای نوروزی منعکس شد. داده‌های مربوط به «سهم مدهای 4گانه حمل‌ونقل بین شهری» در تعطیلات عید نشان می‌دهد، رشد سفرهای جاده‌ای به مراتب بیشتر از نرخ رشد سفر با قطار بوده است. عید امسال، 60درصد ایرانی‌ها سفر نرفتند.
گروه حمل‌ونقل: فقدان زیرساخت‌های حمل‌ونقلی کافی یک‌بار دیگر در جریان سفرهای اخیر نوروزی آشکار شد، درحالی‌که سفرهای جاده‌ای در این ایام رشد محسوسی داشته‌است، اما تعداد جاماندگان سفرهای ریلی نیز قابل‌ملاحظه است. افزایش آمار سفر‌های جاده‌ای در نوروز 1404 با وجود بحران‌‌‌‌‌هایی که کشور در زمینه تامین انرژی دارد، ضرورت توسعه دیگر مد‌های حمل‌ونقل به‌ویژه در بخش ریلی و سپس بخش هوایی را بیش از پیش آشکار می‌کند. فاصله ظرفیت سفر ریلی در کشور با میزان تقاضا در ایام نوروز حدود 95‌درصد برآورد می‌شود و ناگزیر جاماندگان از قطار، سفرهای جاده‌ای را انتخاب کرده‌اند. «دنیای‌اقتصاد» اثر زیست‌محیطی این ناگزیری در سفرهای جاده‌ای را بررسی کرده‌است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، سرانجام پرونده سفرهای نوروزی سال‌1404 بسته و نبض تند ناوگان حمل‌ونقلی کشور کندتر شد. جاده‌‌‌‌‌های کشور، خطوط دریایی، هوایی و ریلی روزهای پرترددی را سپری کردند و آمار و ارقام تازه‌‌‌‌‌ای در نرخ ترددها به‌ثبت رسید. بنا بر اظهارات اخیر فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، از رشد 27‌درصدی سفرهای جاده‌ای از طریق ناوگان حمل‌ونقل عمومی، رشد 11‌درصدی پذیرش مسافر در بخش هوایی، افزایش 10‌درصدی سفرهای ریلی نوروزی و افزایش 14‌درصدی سفر در حوزه دریایی خبر داد. وزیر راه و شهرسازی افزایش قابل‌ملاحظه سفرهای نوروزی را امیدبخش توصیف کرد، چراکه منجر به استقبال از سرمایه‌گذاری بیشتر در ناوگان حمل‌ونقل عمومی خواهدشد و تلفات، تصادفات و هم مصرف سوخت را کمتر خواهد کرد، اما اینکه عمده سفرهای نوروزی این‌بار نیز با محوریت حمل‌ونقل جاده‌ای انجام شد، حاوی چه پیامی است؟
اقبال به سفرهای جاده‌ای
بر اساس آخرین آمار ارائه‌شده در پایان اجرای طرح ترافیک نوروزی سال‌1404، حمل‌ونقل جاده‌ای کشور، پرتردد‌ترین صورت جابه‌‌‌‌‌جایی مسافر در نوروز سال‌1404 بود، بنابراین آمار، بیش از 558‌میلیون تردد جاده‌ای در بازه زمانی 25اسفند 1403 تا 15‌فروردین 1404 ثبت‌شده که به گفته سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا این آمار نسبت به سال‌گذشته افزایش سه‌درصدی داشته‌است، اما از میان ترددهای انجام‌شده، هفت‌میلیون و 571‌هزار و 992مسافر (25‌اسفند 1403 تا 13‌‌‌‌‌ فروردین ماه 1404) از طریق ناوگان حمل‌ونقل عمومی مسافری در محورهای بین‌‌‌‌‌شهری کشور تردد کردند که با افزایش 28.2درصدی همراه بوده‌است. از این میزان، 56‌درصد مسافران از طریق ناوگان اتوبوسی، 34‌درصد به وسیله ناوگان مینی‌‌‌‌‌بوسی و 10‌درصد نیز توسط ناوگان سواری کرایه در سطح محورهای برون‌‌‌‌‌شهری جابه‌‌‌‌‌جا شده‌اند.
جاماندگان ‌میلیونی سفر با قطار
در ناوگان حمل‌ونقل ریلی نیز بنابر اعلام میرحسن موسوی دیزجی، قائم‌مقام شرکت راه‌آهن جمهوری‌اسلامی ایران، شرکت راه‌آهن جمهوری‌اسلامی برای ایام نوروز سال‌جاری از 23 اسفند 1403 تا 17 فروردین 1404، دو‌میلیون و 200‌هزار صندلی ایجاد‌کرده که نسبت به ایام اوج 1403 بیش از 8‌درصد رشد داشته‌است، اما میزان استفاده از صندلی‌‌‌‌‌های قطار در ایام نوروز به ظرفیت اختصاص داده‌شده نرسید. بنابر آخرین آمار رسمی اعلام‌شده، تا 15فروردین بیش از یک‌میلیون و 550‌هزار مسافر با استفاده از ناوگان حمل‌ونقل ریلی جابه‌جا شدند. قائم‌مقام مدیرعامل راه‌آهن جمهوری‌اسلامی ایران پیش از آغاز سال‌نو جست‌وجو برای خرید بلیت در پیش‌فروش نوروزی را 35‌میلیون عدد اعلام‌کرده و توضیح داده بود که بر اساس پیش‌بینی، 25‌میلیون از این تعداد، تقاضای جدی بوده‌است؛ بنابراین صندلی‌‌‌‌‌های موجود فقط حدود 3 تا 4‌درصد تقاضای سفر ریلی را پوشش می‌دهد؛ در واقع اگر تقاضای جدی سفر ریلی را حدود 25‌میلیون درنظر بگیریم و با توجه به آمار دو‌میلیون و 200‌هزار صندلی ایجاد‌شده، 22‌میلیون و 800‌هزار نفر از خرید بلیت جا مانده‌‌‌‌‌اند!
رشد سفرهای دریایی در 1404
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، سفرهای دریایی، بخش دیگری از ناوگان حمل‌ونقلی کشور بودند که اعداد و ارقام قابل‌ملاحظه‌ای را به خود اختصاص دادند. به گفته سعید رسولی، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی و سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی، در ایام نوروز، 56 فروند شناور مسافری با ظرفیت 6739 صندلی، 59‌فروند لندینگ‌کرافت با ظرفیت حمل 2600 خودرو، 57فروند شناور گردشگری با ظرفیت 6300 نفر و بالغ‌بر 7‌هزار قایق تفریحی با ظرفیت 46‌هزار نفر برای خدمات‌رسانی به مسافران اختصاص پیدا کردند.
تا لحظه نگارش این گزارش، آمار تجمیعی سفرهای دریای شمال و جنوب کشور در پایان‌ تعطیلات اعلام نشده‌است، اما بنابر آخرین آمار که تا هشتم فروردین ماه از سوی سخنگوی سازمان بنادر و دریانوردی اعلام‌شده، در دو هفته نخست طرح تسهیل سفرهای نوروزی حدود 3.5‌میلیون نفر سفر گردشگری و مسافری در سواحل شمال و جنوب کشور انجام شد، اما استان هرمزگان به‌عنوان بزرگ‌ترین مقصد سفرهای دریایی کشور تا 15‌فروردین ماه آمار متفاوتی را ثبت کرد. از 23اسفندماه سال‌گذشته تا پایان روز 15فروردین سال‌جاری، پنج‌‌‌‌‌میلیون و 87‌هزار و 637 مسافر و گردشگر بین جزایر استان رفت و آمد کردند که حکایت از افزایش 17‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته دارد.
دست کوتاه مسافران از بلیت هواپیما
بنابر آخرین آمار روابط‌عمومی سازمان هواپیمایی کشوری که مربوط به بازه زمانی 23 اسفند 1403 تا 8 فروردین سال‌جاری است، در مجموع 2‌میلیون و 299هزار و 362 مسافر با 19هزار و 312 پرواز از فرودگاه‌های کشور جابه‌جا شدند.از این تعداد مسافر جابه‌جا‌ شده، یک‌میلیون و 907‌هزار و 294 مسافر با 16‌هزار و 637 پرواز سهم داخلی و 392هزار و 68 مسافر توسط 2‌هزار و 675 پرواز سهم بین‌المللی بوده‌است. مقصود اسعدی‌سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتقد است با وجود آنکه بازار بلیت هواپیما متعادل بوده‌است، استقبال برای سفر هوایی در ایام نوروزی که گذشت نسبت به سال‌گذشته کمتر بوده‌ و این در حالی است که به اذعان مسافران نوروزی، گروهی از مسافران که در سال‌گذشته حمل‌ونقل هوایی را برای سفر انتخاب کرده‌بودند، امسال با توجه به قیمت‌های نجومی بلیت هواپیما در ایام منتهی به نوروز، از سفر هوایی صرف‌نظر‌کرده و به جاده و ریل روی‌آوردند.
بحران زیست‌محیطی سفرهای جاده‌ای
رشد سفرهای نوروزی با مدهای مختلف حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای اگرچه در یک نگاه کلی به‌عنوان تغییرات مثبت مورد‌توجه قرار می‌گیرد، چراکه می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌ساز کاهش مصرف سوخت و کاهش انتشار آلاینده‌‌‌‌‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی شود، اما با توجه به شرایط سختی که کشور در تامین و توزیع حامل‌های انرژی دارد، نیازمند تدابیر کارشناسی معقول‌‌‌‌‌تری‎‌‌‌‌‌ در توسعه مدهای حمل‌ونقلی هستیم که مصرف سوخت را به حداقل برسانند. بنابر آمار موجود که البته هنوز به ارقام نهایی نرسیده‌است، استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای در ایام نوروز سال‌1404 رشد محسوس و قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌است. بنابر گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس در سال‌1402 منتشر کرده‌است، با وجود آنکه توسعه حمل‌ونقل ریلی در اولویت سیاست‌های کلان و مصوبات دولت‌ها در دهه‌های اخیر قرار گرفته‌است، به‌دلیل فقدان نقشه‌راه مشخص، یارانه‌های پنهان سوخت در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، تعدد، تطویل و افزایش هزینه طرح‌های ریلی و بازدهی پایین آنها، سهم حمل‌ونقل مسافری ریلی در سال‌های اخیر نه‌تنها افزایش مطلوبی نداشته، بلکه کاهش نیز یافته‌است.
در نوروزی که سپری شد، مصرف بنزین یک رکورد جدید را در کشور ثبت کرد، در 20 روز سفرهای نوروزی (از 25‌اسفند 1403 تا 14فروردین1404) در مجموع 2‌میلیارد و 697‌میلیون و 500‌هزار لیتر بنزین در ایران مصرف شد و به این‌ترتیب هم رکوردهای روزانه مصرف و هم رکوردهای تجمیعی مصرف بنزین در این ایام شکسته شد. سال‌های طولانی است که تاثیر مدهای مختلف حمل‌ونقل بر محیط‌زیست آشکار شده‌است. بر اساس برآوردهای جهانی، بخش حمل‌ونقل 52‌درصد دی‌اکسیدکربن(CO2) را در جهان تولید می‌کند که حدود 80 تا 90‌درصد را حمل‌ونقل بخش جاده‌ای تولید می‌کند و تنها پنج‌درصد آن از طریق حمل‌ونقل ریلی تولید می‌شود، در نتیجه ضروری است که به توسعه حمل‌ونقل عمومی در دیگر مدهای حمل‌ونقل، به‌ویژه در بخش ریلی که یک مد اقتصادی، امن و کم‌‌‌‌‌آلاینده است، توجه ویژه‌ای شود.
آمار دوم از گردش ایرانیان