بزرگنمايي:
بازار آریا - پدیده قاچاق فیلم در ایران در سه سال اخیر رشد قابل توجهی داشته است و تبدیل به یکی از معضلات جدی سینمای کشور شده است. ضعف در نظارت‌های امنیتی و قانونی باعث شده تنها در سال 1402، 8 فیلم اعم از «تفریق»، «برادران لیلا»، «اورکا»، «شب-داخلی-دیوار»، «جنگ جهانی سوم،» «خط فرضی»، «بی‌رویا» و «ارادت‌مند، نازنین، بهاره، تینا» توسط عوامل قاچاق به صورت غیرقانونی پخش شوند و رکورد تازه و نگران‌کننده‌ای ثبت شود.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
این اتفاق به دلیل از بین بردن شرایط فروش بلیط برای فیلم‌ها ضرر و خسارت جدی‌ای به صنعت سینمای کشور وارد می‌کند. اگر عددی فرضی برای فروش هر یک از این فیلم‌ها در نظر بگیریم، با یک حساب و کتاب ساده متوجه می‌شویم چه ضرری برای همین هشت فیلم متوجه سینما و اقتصاد این صنعت شده است. معضلات این پدیده تنها به بخش اقتصادی سینما مربوط نمی‌شود، بلکه این موضوع باعث از دست رفتن انگیزه‌ها و ایجاد رکود در فضای فرهنگی سینمای کشور می‌شود.
در کنار دلایل قانونی، که مهم‌ترین آن عدم وجود نظارت جدی و پیگیری قضایی محکم است، می‌توان به تاخیر طولانی مدت در اکران فیلم ها هم به عنوان عامل محرک نگاه کرد. یکی از مسائل پررنگ حال حاضر سینما تعداد زیاد فیلم‌هایی است که برای سال‌های متوالی به دلایل، حقوقی، قانونی و ... در صف اکران مانده اند. یکی از مثال های پرحاشیه این مسئله، فیلم «قاتل و وحشی» از حمید نعمت‌الله است که شش سال است در انتظار اکران است. این فیلم که مجموعه ای از ماجراهای قانونی و حقوقی را در این‌مدت پشت سر گذاشته است هنوز تکلیفش به صورت کامل روشن نشده است و کار به جایی رسیده که حمید نعمت‌الله به اکران فیلمش در کوچک‌ترین سالن جشنواره فیلم فجر و تنها در یک سانس هم راضی شده است.
این تاخیرهای جدی در اکران فیلم‌ها، یکی از دلایلی است ک می‌تواند به خاطر عوامل مختلف خطر قاچاق فیلم‌ها را افزایش دهد.
بنابراین می‌توان به مسئله تاخیر در اکران‌ها نه‌تنها به عنوان یک دغدغه فرهنگی و اقتصادی، بلکه به چشم پدیده‌ای که باعث افزایش ریسک قاچاق و لطمه به آبروی سینمای کشور می‌شود نگاه کرد.
در رابطه با دلایل قاچاق فیلم با محمد احمدی، عضو شورای عالی تهیه‌کنندگان و دبیر کارگروه قاچاق فیلم مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
اخبار مرتبط:
رعایت قانون شرع بر حکم حجاب در «کیک محبوب من»/کیکی که ایرانیان در گوشی‌های خود دیدند/ اشاره معاون ارزشیابی سازمان سینمایی به تخلفات یک فیلم سینمای آینده، نگاه نوین و عزتمندانه‌ای می‌طلبد/به بهانه نمایش قاچاق دو فیلم ایرانی اکران عیدفطر به جای اکران نوروز 1404/ارائه طرحی برای تغییر قیمت بلیت سینما به نظر شما چرا در دوران ریاست آقای خزاعی حجم قاچاق فیلم افزایش پیدا کرده؟ آیا این موضوع ناشی از ضعف مدیریت است یا دلایل دیگری هم دارد؟
متاسفانه شرایط طوری شده است که احساس می‌کنم دیگر برای کسی مهم نیست در دوره ریاستش چنین اتفاقاتی رخ دهد، وگرنه باید راه‌های قاچاق فیلم را پیدا کرد و بررسی کرد که از چه طریقی این اتفاق برای فیلم ها رخ می‌دهد. یکی از گزینه ها این است که شاید از طریق لابراتوار این اتفاق می‌افتد، مثلا وقتی فیلمی برای بازبینی ارائه می‌شود ممکن است یکی از عوامل این کار را انجام دهد. یا مثل چند تا فیلمی که دو سال پیش شایعه برایشان درست شد، که چون در خارج از کشور روی پلتفرم‌های خارجی فروخته شدند و به نمایش درآمدند برای همین به صورت غیر قانونی پخش شده‌اند. خب مثلا درباره فیلم «برادران لیلا» و «شب_داخلی_ دیوار» با وجود اینکه هنوز در داخل اکران نشده بودند، اعلام کردند که فیلم از پخش خارجی لو رفته است. با دیدن این مسائل باید بررسی دقیق انجام بدهیم که ریشه اتفاق از کجاست و فیلم از کجا بیرون آمده؟ وگرنه من فکر نمی‌کنم از جای دیگری فیلم بتواند بیرون بی‌آید. لابراتوارها که در طول زمان نشان دادند امین هستند و امکان ندارد این کار را انجام دهند. به عنوان مثال اگر که فیلم برای بازبینی یا موارد دیگر ارائه شده است و مارک ندارد خب این خطای تهیه‌کننده است و تهیه‌کننده حرفه‌ای نباید این کار را انجام دهد. اگر کار بیرون بی‌آید هم مشخص می‌شود که سرمنشا ماجرا از کجا بوده و اگر درست بررسی کنیم معلوم می‌شود که قاچاق فیلم از چه طریقی رخ داده است. چند فیلم هم که در دو سه سال اخیر مشکل داشتند از اکران پخش خارجی شان بیرون آمدند، مثل «برادران لیلا» و «شب_داخلی_دیوار» . فیلم «کیک محبوب من» هم با این که شرایط کاملا متفاوتی از بقیه فیلم های ذکر شده داشته و دارد اما به همین شکل دچار موضوع پخش غیر قانونی شده است.
من واقعا نمی‌توانم به جای عوامل یک فیلم حرف بزنم. ولی در مجموع که بررسی می‌کنیم، یک فیلم‌ساز، یک کارگردان، یک تهیه‌کننده زحمت کشیده است و دوست دارد که فیلمش به نمایش در بی‌آید و مخاطب فیلم را ببیند. اگر شد که
پول به تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار برگردد هم که چه بهتر، چون جدا از مسائل فرهنگی، مسائل
اقتصادی هم بسیار مهم است. به نظرم وقتی که پروسه اکران طولانی می‌شود یا اکران فیلم ممنوع می‌شود این امکان وجود دارد که در اصل از یک جای نامشخص فیلم پخش شود چون مخاطب هم دوست دارد فیلم را ببیند. ولی امیدوارم که یک شرایطی ایجاد شود که تهیه‌کننده و کارگردانی که فیلمشان دچار مشکل می‌شود؛ با رایزنی‌ها و صبوری مشکلاتشان مرتفع شود و هیچ فیلمی توقیف نشود. من خودم همیشه می‌گویم که هیچ‌وقت، هیچ فیلمی باعث هیچ انقلابی نشده و نخواهد شد و نیازی نیست واقعا جلوی یک فیلم را از نظر فرهنگی بگیریم. چون اصلا مگر چند نفر فیلم را می‌بینند؟ می‌خواهم بگویم که این اتفاق از ریشه غلط است و نباید بگذاریم فیلم به مرحله توقیف یا ممنوعیت برسد.
چه تدابیر قانونی و اجرایی تاکنون برای کاهش قاچاق فیلم اتخاذ شده؟ و آیا این اقدامات کافی بوده‌اند؟ نیاز به بازنگری قوانین نیست؟
یک مشکل اساسی که وجود دارد مسئله قانون است. حتی اگر که یک شخصی در اصل برای موضوع قاچاق محکوم شود، که تمرکز من بیشتر روی پلتفرم‌ها و فضای مجازی است، اگر کسی به این جرم محکوم هم شود این قدر جریمه‌ها پایین است که اصلا شاید برای شخص اهمیتی نداشته باشد که محکوم شود و به راحتی جریمه را پرداخت کند.
رقم جریمه چقدر است؟
فکر می‌کنم در حد یک میلیون تومان باشد و این قدر پایین است که اصلا باعث تنبیه شخص محکوم نمی‌شود که دیگر کارش را تکرار نکند.
قاچاق فیلم ها روی
اقتصاد سینما و اعتماد عمومی به تولیدات داخلی هم اثر گذاشته است. تایید می‌کنید؟
قطعا،حتی ذره‌ای شک در این موضوع نیست. مخصوصا برای سرمایه‌گذار هایی که می‌خواهند ورود بکنند به نظرم این یک چالش بسیار بزرگی است و باعث عدم اعتماد آن ها برای شروع کارشان می‌شود. همین موضوع ضربه های سنگینی به سینما می‌زند.
تا چه حد آموزش و فرهنگ‌سازی در جامعه می‌تواند جلوی پدیده قاچاق فیلم را بگیرد؟ آیا برنامه‌هایی در این زمینه وجود دارد؟
به‌نظرم باید فرهنگ‌سازی بشود و همه بدانند که اگر فرهنگ‌سازی انجام شود اوضاع قطعا بهتر می‌شود. چون
قیمت ها الان اصلا با هزینه ساخت قابل مقایسه نیست. به طور کلی هم فشاری به مخاطب نمی‌آید چون
قیمت بلیط ها بالا نیست. یعنی شاید اصلاً برایشان مهم هم نباشد که مبلغ رو بدهند و بعد هم فیلم را پخش کنند. یک مقداری اطلاع رسانی لازم است تا این فرهنگ‌سازی انجام شود. فکر می‌کنم خیلی وقت ها سوپراستارهای ما اول پخش برنامه درخواست کردند که محتوا قانونی دیده شود و به نظرم این تا حدی مفید بود. این اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی خیلی به نظرم مهم است.
شفافیت در فرآیند تولید و پخش فیلم‌ها چقدر می‌تواند مانع از قاچاق شود؟
خیلی ارتباطی نمی‌بینم .چون چیز خاصی را برای پنهان کردن ندارند و اگر هم حتی چیز خاصی باشد من فکر نمی‌نکنم تاثیری در قاچاق فیلم داشته باشد. من ارتباطی بین این دو مورد حس نمی‌کنم.
پلتفرم‌های آنلاین و پلتفرم های غیرمجاز چه نقشی در قاچاق فیلم دارند؟ و آیا نظارتی روی آن‌ها وجود دارد؟
متاسفانه احساس می‌کنم علی‌رغم اینکه که خیلی تلاش شد جلوی قاچاق فیلم ها از طریق پلتفرم ها گرفته شود بنا به دلایلی نمی‌شود کاملا این موضوع را کنترل کرد. به عنوان مثال الان همه تلوزیون ها در هنگام پخش می‌توانند محتوا را ضبط کنند. وقتی مخاطب در پلتفرم فیلم را آنلاین می‌خرد و می‌بیند، از همان لحظه شروع می‌تواند از طریق رکورد
تلویزیون فیلم را ضبط کند و در انتها زمانی که نمایش فیلم تمام می‌شود شما یک فیلم با کیفیت بسیار خوب دارید. به همین علت به شکلی از طرق مستقیم نمی‌شود کاری کرد.مخصوصا دیدید که در شبکه های ماهواره‌ای هم همینطور است و دو ساعت بعد از اینکه اولین نمایش آنلاین فیلم روی پلتفرم انجام می‌شود فیلم در همه این شبکه ها پخش می‌شود.
درباره شبکه های ماهواره ای اقدامی صورت گرفته است؟
در مجموع در جلساتی که با مسئولین، پلیس فتا و نیروی انتظامی داشتیم، گزارش دادیم که شبکه های ماهواره ای حتی در طول تبلیغاتی که دارند شماره تلفن در اختیار مخاطب قرار می‌دهند و از همین طریق می‌توان به شریان های
اقتصادی آن ها دست پیدا کرد و آن را مسدود کرد، به خاطر این که از طریق این شماره ها ارتباط شکل می‌گیرد، شماره کارت جابه جا می‌شود و با اگر واقعا اراده ای باشد می‌شود این شریان ها را مسدود کرد. چون با از دست رفتن توان
اقتصادی این کانال ها از بین می‌روند. ولی واقعا هیچ اراده ای برای انجام این کار نیست. در مورد پلتفرم ها هم، مجدد تاکید می‌کنم به نظرم با تمام تلاشی که از لحاظ فنی شده است متاسفانه کسی نیست که در زمینه اکران آنلاین بتواند کار مستقیمی بکند، فکر می‌کنم مخصوصا در این اتفاق هیچ چیز مثل فرهنگ‌سازی مهم نیست. اگر فرهنگ‌سازی انجام شود اوضاع بسیار بهتر می‌شود. برای مثال به کسانی که واقعا به شرع اعتقاد دارند باید گفت که این کار حرام است و اتفاق درستی نیست. من یک بار در همین رابطه در نشستی صحبت کردم و بعد که واکنش ها را دیدم فهمیدم که اصلاً خیلی ها نمی‌دانند که دارند کار خطایی می‌کنند. یکی همین مسئله عدم اطلاع عموم است که بدانند این کار خطاست؛ دو اینکه باید توجه شود که
سرمایه یک نفر برای ساخت فیلم گذاشته شده است. الان به نظرم هزینه ساخت بسیار سنگین است و به 30 میلیارد، 40 میلیارد، 50 میلیارد رسیده است، بنابراین باید این مبلغ برگردد و قاچاق دیدن فیلم درست نیست. الان واقعیت
قیمت بلیط سینما بسیار پایین است، مخصوصا
قیمت بلیط در اکران آنلاین بسیار پایین است و نسبت به
تورم ها این را می‌گویم. چون
قیمت همه چیز در
ایران دارد بالا می رود و به همان میزان باید
قیمت بلیط ها هم تغییر کند.
یه طور کلی و با نگاهی اجمالی می‌توان متوجه شد قوانین بازدارنده جدی برای عاملان قاچاق فیلم ها وجود ندارد و همین موضوع در کنار برخی مشکلات اکران و معضلات فرهنگی باعث شده است در سال های اخیر ما شاهد جولان آن ها باشیم. تابوشکنی فرهنگی در حوزه تماشای آثار به شکل غیرقانونی در کنار رشد پلتفرم‌های غیرمجاز و فضای مجازی نیز یکی از دلایل محکم از کنترل خارج شدن این مشکل است. به نظر می‌رسد با گسترش استفاده مخاطبان از پلتفرم های نمایش خانگی و هم چنین جدی‌تر شدن مسئله اکران آنلاین، اگر بازنگری قوانین صورت نگیرد و مسئولان مربوطه راه حل های پیشنهادی و عملیاتی را اتخاذ نکنند شرایط از این هم بدتر خواهد شد.
5757
کد خبر 2015816