بزرگنمايي:

بازار آریا - پیمان شوریابی * برکناری همتی، اولین تاثیری که بر بازار و اقتصاد ایران دارد، ایجاد حس عدم‌اطمینان و بی‌‌‌‌‌‌ثباتی در سیاست‌های کلان کشور است. این مساله به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران خارجی که از بیرون به وضعیت اقتصادی ایران نگاه می‌کنند، پیام روشنی دارد؛ اینکه وزیری که تنها 6 ماه پیش رای‌اعتماد گرفته، برکنار شود. مهم‌ترین دلیلی که برای این استیضاح مطرح ‌شد، نوسانات قیمت دلار است؛ این در حالی است که نرخ ارز بیش از آنکه به سیاست‌های وزارت اقتصاد وابسته باشد، تحت‌تاثیر تصمیمات بانک‌مرکزی و تحریم‌های اعمال‌‌‌‌‌‌شده از سوی دولت ترامپ قرار دارد.
بااین‌حال، یکی از اقدامات مثبت وزارت اقتصاد در این مدت، حمایت از سیاستی بود که نرخ دلار نیمایی یعنی دلاری که پتروشیمی‌ها و شرکت‌های فولادی در بازار عرضه می‌کنند، همگام با نرخ ارز در بازار آزاد و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعدیل شود.
این رویکرد به افزایش توان تولیدی کشور کمک می‌کرد و هم‌‌‌‌‌‌زمان، مانع از سودجویی دلالانی می‌شد که با دریافت ارز ترجیحی، کالاهای وارداتی را با سودهای کلان به‌فروش می‌رساندند، اما به‌نظر می‌رسد که دلالان و افرادی که با دریافت نرخ ارز ترجیحی سود می‌بردند،‌بار دیگر فعال شده و با فشارهای سنگین، به‌دنبال بازگرداندن شرایط به نفع خود هستند، چراکه ردپای آنها در تلاطم‌های ارزی دیده می‌شد.
به همین‌دلیل، به‌نظر می‌رسد که تلاطم ارزی که پیش‌‌‌‌‌‌تر شکل‌گرفته بود و باعث افزایش قیمت دلار و طلا شد، بیشتر تحت‌تاثیر تحریم‌ها بوده‌است. البته از نظر روانی، ممکن است در کوتاه‌مدت و تا زمان روی کار آمدن وزیر جدید، شاهد کاهش محدود (در حدود چهار تا پنج‌درصد) در نرخ دلار باشیم. بااین‌حال، آنچه در حال‌حاضر بیشترین فشار را بر ارزش پول ملی وارد می‌کند، سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ است که با اعمال تحریم‌های گسترده، صادرات نفت ایران را با مشکلات جدی مواجه کرده‌است، در نتیجه این عوامل هستند که تعیین‌‌‌‌‌‌کننده روند اصلی قیمت دلار و طلا خواهندبود. پیش‌بینی می‌شود که پس از یکی دو هفته، با فروکش‌کردن جو روانی بازار، شرایط بنیادی دوباره خود را نشان دهد و متاسفانه روند افزایشی نرخ ارز، تحت‌تاثیر همان تحریم‌ها و سیاست‌های محدودکننده آمریکا، از سر گرفته شود.
یکی دیگر از نکات مهم در استیضاح آقای همتی، حمایت او از واگذاری ایران‌خودرو به شرکت کروز بود. این واگذاری که عملا به‌خصوصی‌‌‌‌‌‌سازی ایران‌خودرو منجر می‌شد، می‌توانست اتفاقی مثبت و سرنوشت‌‌‌‌‌‌ساز برای آینده صنعت خودروی ایران باشد.
امیدواریم که این تغییرات عملی شود و شرکت کروز بتواند حاکمیت خود را بر ایران‌خودرو تثبیت کند، اما اگر مجددا شاهد تغییر در هیات‌مدیره ایران‌خودرو باشیم و شرکت کروز از مدیریت کنار گذاشته شود، مشکلات گذشته دوباره تکرار خواهدشد؛ از جمله بازگشت قرعه‌‌‌‌‌‌کشی‌‌‌‌‌‌ها، افزایش زیاندهی خودروسازان، تشدید کسری‌بودجه، تورم بیشتر و در نهایت، احتمال توقف تولید در صنعت خودرو.
حمایت آقای همتی از واگذاری ایران‌خودرو نیز به‌نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی استیضاح او بوده باشد. این واگذاری می‌توانست تحول مثبتی در صنعت خودروی کشور ایجاد کند، اما با تغییرات مدیریتی، احتمال بازگشت به سیاست‌های ناکارآمد گذشته وجود دارد.
از سوی دیگر، وزارت اقتصاد نقش کلیدی در تراز بودجه‌‌‌‌‌‌ای دولت دارد و کنار رفتن همتی می‌تواند نااطمینانی‌‌‌‌‌‌های بودجه‌‌‌‌‌‌ای را افزایش دهد. احتمالا کسری‌بودجه تشدید خواهدشد و تاثیرات آن، هرچند بانک‌مرکزی مسوول مستقیم سیاست‌های پولی و تورم است، از طریق انتشار اوراق‌بدهی و تاثیرگذاری بر بازارهای مالی، به شکلی در عملکرد وزارت اقتصاد نیز منعکس خواهدشد.
بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد که بازار سرمایه از این تغییر استقبال کند. امید می‌رود که این تغییرات حداقل در کوتاه‌مدت باعث ایجاد یک موج مثبت در بازار سرمایه شود و فرصتی برای رشد آن فراهم آورد.
* کارشناس بازار سرمایه