بزرگنمايي:

بازار آریا - صنعت پتروشیمی به‌‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌‌های اقتصادی ایران، نقش قابل‌‌توجهی در افزایش درآمدهای غیرنفتی، توسعه صنایع پایین‌‌دستی و ایجاد اشتغال ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت این صنعت در تحقق اهداف کلان اقتصادی کشور، برنامه هفتم توسعه راهبردهای مشخصی را برای توسعه این حوزه تدوین کرده است. محمدامین عباس‌‌زاده، کارشناس صنعت پتروشیمی در این گفت‌وگو سعی کرده به مهم‌ترین سوالات موجود پیرامون الگوی رشد صنعت پتروشیمی ایران پرداخته و ضمن مرور چالش‌‌های این صنعت به بررسی راهکارهای برنامه هفتم توسعه پرداخته است.
این کارشناس صنعت پتروشیمی، در ابتدای گفت‌‌وگو با اشاره به اهمیت صنعت پتروشیمی به‌‌عنوان یکی از پیشران‌‌های اقتصادی کشور، گفت: «صنعت پتروشیمی نه‌‌تنها موجب افزایش درآمدهای غیرنفتی می‌شود، بلکه با توسعه زنجیره ارزش، اشتغال‌زایی گسترده‌‌ای را نیز به همراه دارد.»
وی با اشاره به ظرفیت تولید 96 میلیون تنی صنعت پتروشیمی ایران در سال 1403 تصریح کرد: «بر اساس برنامه هفتم توسعه، این ظرفیت باید به 131 میلیون تن افزایش یابد. این برنامه بر کاهش خام‌‌فروشی، توسعه صنایع پایین‌‌دستی، جذب سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌‌وری تاکید دارد و هدف‌‌گذاری شده که این صنعت سالانه 8‌درصد رشد داشته باشد.»
بحران ناترازی انرژی و چالش‌‌های تامین خوراک
عباس‌‌زاده در ادامه با اشاره به چالش‌‌های موجود، مهم‌ترین مانع توسعه صنعت پتروشیمی را ناترازی انرژی عنوان کرد و گفت: «با وجود اینکه ایران دومین دارنده ذخایر گازی جهان است، ناترازی گاز در کشور موجب محدودیت در تامین خوراک پتروشیمی‌‌ها شده است.»
وی همچنین افزود: «برای کاهش این بحران، توسعه میادین گازی، اجرای طرح‌‌های فشارافزایی در پارس جنوبی و بهینه‌‌سازی مصرف انرژی ضروری است. همچنین، تنوع‌‌بخشی به خوراک پتروشیمی‌‌ها از طریق استفاده از نفتا، اتان و LPG، توسعه زیرساخت‌‌های ذخیره‌‌سازی گاز و سرمایه‌گذاری در انرژی‌‌های تجدیدپذیر می‌تواند به تامین پایدار خوراک این صنعت کمک کند.»
لزوم جذب سرمایه‌گذاری برای اجرای پروژه‌‌های توسعه‌‌ای
این کارشناس پتروشیمی با اشاره به نیاز 24میلیارد دلاری برای اجرای 61 طرح پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه اظهار کرد: «با وجود پیشرفت 60 درصدی این طرح‌‌ها، تامین مالی همچنان یک چالش اساسی است.»
عباس‌‌زاده راهکارهای تامین سرمایه را توسعه بازار سرمایه، عرضه اوراق مشارکت، تشکیل کنسرسیوم‌‌های داخلی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از کشورهای همسو مانند چین، روسیه و هند عنوان کرد و گفت: «دولت باید با کاهش بوروکراسی اداری، ارائه تسهیلات کم‌‌بهره و مدیریت بهینه منابع صندوق توسعه ملی، شرایط جذب سرمایه را تسهیل کند.»
ضرورت توسعه فناوری و بومی‌‌سازی دانش فنی
وی با اشاره به وابستگی 70 درصدی صنعت پتروشیمی ایران به فناوری‌‌های خارجی تصریح کرد: «برنامه هفتم توسعه بر بومی‌‌سازی 50درصدی فناوری‌‌های مورد استفاده در این صنعت تاکید دارد.»
عباس‌‌زاده تاسیس مراکز تحقیقاتی مشترک بین صنعت و دانشگاه، توسعه فناوری‌‌های دیجیتال مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا و حمایت از شرکت‌های دانش‌‌بنیان را از مهم‌ترین راهکارهای افزایش بهره‌‌وری و کاهش وابستگی به واردات تجهیزات و دانش فنی دانست.
تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین‌‌دستی
این کارشناس پتروشیمی با اشاره به سهم 70درصدی محصولات پایه در تولیدات پتروشیمی ایران گفت: «برنامه هفتم توسعه بر افزایش ظرفیت صنایع پایین‌‌دستی و کاهش خام‌‌فروشی تاکید دارد و قرار است سهم صادرات این محصولات از 25 به 50‌درصد افزایش یابد.»
وی افزود: «برای تحقق این هدف، ایجاد شهرک‌‌های تخصصی پتروشیمی، حمایت از صنایع کوچک و متوسط و جذب سرمایه‌گذاری در تولید محصولات نهایی مانند پلیمرهای پیشرفته و مواد شیمیایی خاص ضروری است.»
تقویت دیپلماسی انرژی و توسعه بازارهای صادراتی
عباس‌‌زاده در پایان به اهمیت گسترش دیپلماسی انرژی و همکاری‌‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: «ایران قصد دارد تا سال 1405، صادرات محصولات پتروشیمی را به 20میلیارد دلار افزایش دهد.»
وی توسعه تعاملات اقتصادی با کشورهای همسو، انعقاد قراردادهای بلندمدت صادراتی و ایجاد مسیرهای جدید صادراتی از طریق توسعه بنادر را از راهکارهای اساسی برای تثبیت جایگاه ایران در بازارهای جهانی عنوان کرد.
این کارشناس صنعت پتروشیمی تاکید کرد: «با اجرای سیاست‌‌های مناسب در حوزه‌‌های تامین انرژی، سرمایه‌گذاری، فناوری، تکمیل زنجیره ارزش و دیپلماسی انرژی، می‌توان صنعت پتروشیمی ایران را به جایگاه واقعی خود رساند و از وابستگی اقتصاد کشور به خام‌‌فروشی نفت و گاز کاست.»