بزرگنمايي:

بازار آریا - مزایای گسترش انرژی‌‌های تجدیدپذیر در شهرها بر کسی پوشیده نیست؛ با وجود این تحقق تولید انرژی تجدیدپذیر در شهری مانند تهران با موانعی روبه‌رو است که از مهم‌ترین این موانع می‌توان به محدودیت فضا، چالش تامین سرمایه اولیه و مقاومت بخشی از مصرف‌کنندگان در مقابل این تغییر اشاره کرد. با وجود این مجهز شدن شهرها به انرژی‌‌های تجدیدپذیر ضرورتی اجتماعی، اقتصادی و محیط‌‌زیستی است و باید تهران نیز در این مسیر حرکت کند.
در عصری که تغییرات اقلیمی به بحرانی جهانی بدل شده، شهرها به‌‌عنوان مراکز اصلی مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه‌‌ای، در خط مقدم مبارزه برای آینده‌‌ای پایدار قرار دارند. گزارشی از مرکز مطالعات و برنامه‌‌ریزی شهر تهران با بهره‌‌گیری از داده‌‌های جهانی REN21، چشم‌‌اندازی دقیق از نقش و ظرفیت شهرها در ‌گذار به انرژی‌‌های تجدیدپذیر ارائه می‌دهد. به گزارش اکو ایران، شهرهای جهان امروز با دو چالش همزمان روبه‌‌رو هستند؛ رشد سریع جمعیت و بحران اقلیمی. از یکسو، شهرنشینی بی‌‌سابقه موجب افزایش بی‌‌رویه مصرف انرژی شده و از سوی دیگر، اتکای شدید به سوخت‌‌های فسیلی باعث تسریع تغییرات آب‌‌وهوایی شده است. در چنین شرایطی، موضوع تحول در سیستم‌های انرژی شهری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی فوری و گریزناپذیر است. 
پژوهشی از سوی مرکز مطالعات و برنامه‌‌ریزی شهر تهران، با نگاهی تطبیقی به یافته‌‌های گزارش جهانی REN21 در سال 2021، به بررسی نقش کلیدی شهرها در توسعه انرژی‌‌های تجدیدپذیر پرداخته است. این گزارش، که با عنوان «انرژی‌‌های تجدیدپذیر در شهرها» منتشر شده، نه تنها تصویری از وضعیت موجود ارائه می‌دهد، بلکه راهکارهایی عملی برای آینده‌‌ای سبزتر پیشنهاد می‌کند. بیش از 55‌درصد جمعیت جهان، امروز در شهرها زندگی می‌کنند. 
این مناطق، با وجود تنها اشغال حدود 2‌درصد از سطح زمین، بیش از 70‌درصد مصرف انرژی و حدود سه‌‌چهارم انتشار گازهای گلخانه‌‌ای را به خود اختصاص داده‌‌اند. بنابراین، بدون تحول اساسی در ساختارهای شهری و گذار به انرژی‌‌های تجدیدپذیر، دستیابی به اهداف جهانی کاهش کربن ناممکن خواهد بود. از طرفی، شهرها نه‌‌تنها مشکل هستند، بلکه بخشی از راه‌‌حل نیز محسوب می‌‌شوند. ظرفیت بالای نوآوری، وجود زیرساخت‌‌های مدیریتی و نزدیکی به شهروندان، شهرها را به محیط‌‌هایی ایده‌‌آل برای اجرای سیاست‌‌های نوین انرژی بدل کرده است.
نقش شهرداری‌‌ها در تغییر مسیر انرژی
بر اساس گزارش REN21، بیش از یک میلیارد نفر در شهرهایی زندگی می‌کنند که اهداف و سیاست‌‌هایی مشخص برای توسعه انرژی‌‌های تجدیدپذیر دارند. شهرداری‌‌ها به عنوان نهادهای محلی که با مردم در ارتباط مستقیم هستند، می‌توانند با تدوین مقررات هوشمندانه، ارائه مشوق‌‌های مالی، و تسهیل در فرآیند صدور مجوزها، موتور محرک تغییرات در این حوزه باشند.
تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست. مرکز مطالعات و برنامه‌‌ریزی شهر تهران تاکید می‌کند که باید با بهره‌‌گیری از تجربه‌‌های جهانی، زمینه را برای استفاده گسترده‌‌تر از انرژی‌‌های تجدیدپذیر فراهم ساخت. از جمله اقداماتی که می‌تواند در این زمینه انجام گیرد، اصلاح ضوابط ساختمانی، حمایت از نصب پنل‌‌های خورشیدی، و توسعه سیستم‌های حمل‌‌ونقل پاک است.
با وجود مزایای گسترده انرژی‌‌های تجدیدپذیر، توسعه این منابع در شهرها با موانعی متعدد روبه‌‌روست. برخی از مهم‌ترین این چالش‌‌ها عبارتند ازمحدودیت فضا؛ بسیاری از شهرها، به‌‌ویژه در مناطق متراکم، با کمبود فضای کافی برای احداث زیرساخت‌‌های انرژی‌‌های نو مواجه هستند.
همچنین هزینه‌‌های اولیه بالایکی دیگر از چالش‌هاست، نصب و بهره‌‌برداری از سیستم‌های نوین انرژی نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه بالایی است که بسیاری از شهرداری‌‌ها توان تامین آن را ندارند.ناآگاهی و مقاومت فرهنگی وکمبود منابع مالی پایدار از دیگر مشکلات رسیدن به این چشم‌انداز است، بسیاری از پروژه‌‌های انرژی تجدیدپذیر نیاز به تامین مالی بلندمدت دارند.
مرکز مطالعات و برنامه‌‌ریزی شهر تهران در راستای توسعه سیاست‌‌های کارآمد، چند پیشنهاد مطرح کرده از جمله تدوین سیاست‌‌های محلی منسجم؛ سیاست‌‌هایی متناسب با نیازها و ویژگی‌‌های بومی هر شهر باید طراحی و اجرا شوند. این سیاست‌‌ها باید شامل مشوق‌‌های مالی، حمایت از بخش خصوصی و برنامه‌‌های آموزشی برای شهروندان باشند.
همچنین افزایش سرمایه‌گذاری‌‌ها؛ توسعه پروژه‌‌های تجدیدپذیر مستلزم جذب سرمایه‌‌های داخلی و خارجی است. شهرداری‌‌ها می‌توانند از ابزارهایی مانند اوراق قرضه سبز و سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی استفاده کنند. نوآوری فناورانه یکی دیگر از پیشنهادهای مطرح شده در این پژوهش است، حمایت از استارت‌آپ‌‌ها، توسعه فناوری‌‌های ذخیره‌‌سازی انرژی، و استفاده از ریزشبکه‌‌ها از جمله اقداماتی است که می‌تواند کارآیی سیستم‌های شهری را ارتقا دهد. 
مشارکت عمومی شهروندان و تبادل تجربیات جهانی از دیگر پیشنهادهای این مطالعه است، همکاری بین‌المللی میان شهرها، به‌‌ویژه در قالب کنسرسیوم‌‌ها و شبکه‌‌های شهری، می‌تواند به انتقال دانش و فناوری‌‌های نوین کمک کند. شهرهایی مانند کپنهاگ، سئول، ونکوور و بارسلونا توانسته‌‌اند با سیاست‌‌های منسجم و برنامه‌‌ریزی دقیق، به الگویی برای توسعه انرژی‌‌های پاک تبدیل شوند. از نصب گسترده پنل‌‌های خورشیدی تا سیستم‌های دوچرخه‌‌سواری اشتراکی و خانه‌‌های سبز، این شهرها نشان داده‌‌اند که دستیابی به آینده‌‌ای کم‌‌کربن امکان‌‌پذیر است.
تهران نیز در سال‌های اخیر اقداماتی پراکنده در حوزه انرژی‌‌های تجدیدپذیر انجام داده، اما مسیر پیش‌‌رو نیازمند هماهنگی بیشتر، برنامه‌‌ریزی جامع و اراده سیاسی مستمر است. مرکز مطالعات و برنامه‌‌ریزی شهر تهران با بهره‌‌گیری از داده‌‌های جهانی، در تلاش است چارچوبی علمی و عملیاتی برای تحول انرژی در پایتخت تدوین کند.