بازار آریا - عاطفه چوپان: بورس تهران در روزهای معاملاتی هفته‌جاری، زیر سایه افزایش ریسک‌های سیاسی، تحولات جهانی و سردرگمی سرمایه‌گذاران، روزهای پرنوسانی را پشت‌سر می‌گذارد.
افت شاخص‌کل، تغییر رفتار معامله‌گران از خرید به‌فروش و فرار نقدینگی حقیقی از سهام دلاری، همه نشانه‌هایی از بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی و نااطمینانی فزاینده نسبت به آینده بازار سرمایه است. درحالی‌که در ابتدای سال‌جدید امیدهایی به بازگشت رونق در بورس وجود داشت، به‌نظر می‌رسد ترکیب فشارهای بیرونی و عدم‌شفافیت در داخل، مسیر بازار را به سمت رکود و فرسایش سرمایه‌ها سوق داده‌است.ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، یکی از دلایل اصلی خروج نقدینگی از صنایع دلاری و کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور را واکنش منفی بازارهای جهانی به افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا عنوان می‌کند. به‌‌‌‌‌‌گفته او، این موضوع به افت قیمت فلزات و سایر کالاهای پایه انجامیده و جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه‌‌‌‌‌‌ها را کاهش داده‌است. در همین حال، بازار به سهام‌ریالی و صنایع داخلی چون سیمان، دارو و انرژی گرایش بیشتری پیدا کرده‌است.از سوی دیگر، حسن حسین‌‌‌‌‌‌نیا با نگاهی کلان‌‌‌‌‌‌تر به شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی، ریشه بحران بورس را در گسترش ریسک‌های سیستماتیک، نااطمینانی نسبت به آینده مذاکرات ایران و آمریکا و خروج نقدینگی به سمت بازارهای طلا و ارز می‌‌‌‌‌‌داند. او معتقد است تا زمانی‌که تغییر معناداری در فضای سیاسی و امنیتی منطقه رخ ندهد، نمی‌توان انتظار بازگشت ثبات به بازار سهام را داشت.
سایه تعرفه‌های ترامپ بر سهام دلاری

ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره وضعیت روز گذشته بازار گفت: «بازار روز پرتلاطمی را تجربه کرد. بسیاری از سهام بزرگ و بعضا شاخص‌‌‌‌‌‌ساز از صف خرید به صف‌فروش تغییر وضعیت داده‌اند، اما نهایتا شاخص‌کل با حدود 21‌هزار واحد افت بسته شد و به محدوده دو‌میلیون و 770‌هزار واحد رسید.»
او ادامه‌داد: «نکته مهم این است که در روزهای اخیر، اقبال بیشتر متوجه سهام‌ریالی بوده‌است. می‌توان به صنایعی مثل سیمان، انرژی و دارویی به‌عنوان صنایع با بیشترین ورود پول اشاره کرد. در دلاری‌‌‌‌‌‌ها فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی بیشترین خروج نقدینگی حقیقی را تجربه کردند.»سماوی درباره دلایل این روند گفت: «علت این موضوع این است که ترامپ تعرفه‌‌‌‌‌‌ها را رسما افزایش داد و این مساله باعث شد کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها از جمله فلزات رنگین با ریزش‌هایی همراه باشند. انتظار می‌رود این ریزش‌‌‌‌‌‌ها در بازارهای جهانی ادامه‌دار باشد و به همین‌دلیل هم شاهد خروج نقدینگی از نمادهای کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور بودیم.»او در ادامه با اشاره به فضای سیاسی گفت: «از سمت دیگر، بحث مذاکرات ایران و ایالات‌متحده قوت گرفته، اما نحوه مذاکره همچنان مشخص نیست. قاعدتا تا زمانی که بحث مذاکرات پررنگ باشد، با توجه به اینکه موضع آمریکا در مذاکرات، موضع تمامیت‌‌‌‌‌‌خواهی است و حالت صفر و یکی دارد – و صرفا تمرکز هم روی انرژی هسته‌‌‌‌‌‌ای نیست و موضوعات موشکی هم به میان می‌آید – شرایط برای بازار مبهم خواهد بود. برجامی که در گذشته داشتیم، صرفا هسته‌‌‌‌‌‌ای بود، اما مذاکرات آتی بحث را گسترده‌‌‌‌‌‌تر می‌کند.»این تحلیلگر بازار سرمایه افزود: «این موضوع جزو مواردی است که شفاف نیست و باعث‌شده بازارهای موازی رشد داشته باشند. اگر بخواهیم نگاهی به ورود پول در روزهای گذشته به صندوق‌های طلا بیندازیم، می‌بینیم که وضعیت بهبود داشته و در این صنعت هم این روزها استقبال قابل‌توجهی را مشاهده کردیم.» او درباره پیش‌بینی وضعیت بازار در ادامه هفته گفت: «با توجه به شرایط فعلی انتظار می‌رود تا پایان هفته وضعیت به همین ترتیب ادامه یابد، مگر اینکه اخبار جدیدی مخابره شود. انتظار داریم حدود 70‌درصد نمادها قرمزرنگ باشند.»
سماوی در پایان با اشاره به وضعیت ارزش معاملات گفت: «از لحاظ ارزش معاملات، بازار رشد پیدا‌کرده و به بالای 10‌همت رسیده‌است. شاخص محدوده 2.7میلیون واحد را به‌عنوان محدوده حمایتی می‌‌‌‌‌‌شناسد که این خودش سیگنال خوبی برای بازار است. در مجموع، بقیه موارد هم بستگی دارد به اینکه چه اخباری از حوزه کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها و ریسک‌های سیاسی برسد.»
نااطمینانی‌‌‌‌‌‌های سیاسی، مانع اصلی بازگشت بورس

حسن حسین‌‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه، در توضیح وضعیت این روزهای بورس گفت: «بازار سرمایه در شرایطی سال‌جدید را آغاز کرده‌است که میزان ریسک‌های سیستماتیک به‌‌‌‌‌‌شدت افزایش پیدا‌کرده و منطقه خاورمیانه شاهد افزایش حضور جنگ‌‌‌‌‌‌افزارهای دولت‌های بیگانه است.»
او با اشاره به وضعیت روابط ایران و آمریکا افزود: «در شرایطی که تنش سیاسی بین کشورمان و آمریکا وارد مرحله نامه‌‌‌‌‌‌نگاری شده و در ورای این نامه‌‌‌‌‌‌های مکتوب، از مذاکره یا عدم‌مذاکره به‌عنوان تنها مسیر مشخص‌‌‌‌‌‌کننده سطح تنش‌ها یاد می‌شود، رکود فراگیر و خروج ادامه‌دار نقدینگی اشخاص حقیقی از بورس امری غیرقابل‌‌‌‌‌‌فهم نیست.»
این تحلیلگر بازار سرمایه با مرور عملکرد بورس در تعطیلات نوروزی ادامه‌داد: «در 4 روز کاری بین تعطیلات عید نوروز، با توجه به شرایط این ایام، شاهد حجم پایین معاملات و البته اقبال به صنعت بانکداری بودیم که متاثر از دو خبر بود: نخست، سود حاصل از افزایش نرخ تسعیر ارز و دوم، احتمال بررسی لوایح CFT و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت‌نظام.»
او سپس به تحولات بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: «اما نهایتا روز 2 آوریل، ترامپ طبق وعده قبلی عوارض سنگینی را بر کشورهای مختلف جهان وضع کرد و عملا جنگ تجاری در جهان وارد مرحله جدیدی شد. این مساله باعث شد تا بازارهای مالی دنیا دچار التهاب شوند. ریزش شدید بورس‌ها و افت نرخ کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها، افق دید تولید و بورس‌های جهانی را با ابهام مواجه ساخته‌است.»
حسین‌‌‌‌‌‌نیا تاکید کرد: «در چنین شرایطی، آغاز هفته کاری اخیر بورس تهران نیز با شوک منفی همراه بود، به‌ویژه در صنایع دلاری و کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور.»
او با اشاره به تاثیر این وضعیت بر سایر دارایی‌ها اضافه کرد: «البته منفی‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه کشورمان در روز شنبه فقط مختص سهام نبود و با توجه به افت قیمتی انس طلای جهانی، این وضعیت به صندوق‌ها و دارایی‌های طلا‌‌‌‌‌‌محور نیز تسری پیدا کرد.»
این تحلیلگر در ادامه درباره وضعیت روز یکشنبه گفت: «در روز یکشنبه، عمق منفی‌‌‌‌‌‌های بازار سهام افزایش پیدا کرد و برخلاف روز شنبه، صنعت بانکی نیز با افزایش عرضه همراه شد.» او سپس به بررسی علل بنیادی وضعیت فعلی بازار پرداخت و توضیح داد: «به نظر می‌رسد هرچند عوامل بنیادین مانند نرخ بهره بالا، فاصله ارز نیما با ارز بازار آزاد، همچنین بحث بهای بالای انرژی و احتمال قطعی برق در ماه‌های پیش‌‌‌‌‌‌رو بر فعالیت عملیاتی صنایع فشار می‌آورد، ولی با نگاهی دقیق‌تر می‌توان ریشه بحران سال‌های اخیر بورس را در نااطمینانی‌‌‌‌‌‌ها و ریسک‌های سیستماتیک جست‌وجو کرد.» حسین‌‌‌‌‌‌نیا در ادامه افزود: «این ریسک‌ها هم‌اکنون با عنوان احتمال تنش‌های سیاسی، سرمایه‌های مردم را به سمت بازارهایی همچون ارز و طلا سوق می‌دهد.» او در پایان گفت: «برای برگشت روند فعلی بازارهای مالی، باید شاهد تغییر در فاکتورهای سیاسی و امنیتی موجود در منطقه باشیم تا نقدینگی موجود در مسیر سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مولد قرار گیرد. همچنان در روزهای پیش‌‌‌‌‌‌رو نمی‌توان انتظار وقوع اتفاقی به‌‌‌‌‌‌غیر از آنچه در ماه‌های اخیر در حوزه سهام افتاده است را داشت، مگر اینکه اتفاقات سیاسی متفاوت از روزهای گذشته بتواند ورق را برگرداند.»