بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - حسین موسوی : پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا سال گذشته گفت که می‌خواهد یک روز دیکتاتور شود، اصرار داشت که فقط شوخی می‌کند. حالا او می‌گوید که ممکن است تلاش کند یک دوره دیگر هم رئیس‌جمهور شود، به‌رغم اینکه صراحت در این زمینه وجود دارد و قانون اساسی مخالف آن است؛ اما وی این‌بار اصرار دارد که شوخی نمی‌کند.
به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، شاید او شوخی می‌کند و شاید هم نه.ترامپ عاشق هم زدن ظرف و جلب نظر منتقدان است. صحبت از دوره سوم غیرقانونی، مردم را از توجه به اخبار دیگر منحرف می‌کند و روزی که آغاز دوره او به‌عنوان «اردک لنگ» (معمولا آخرین سال ریاست‌جمهوری را می‌گویند» است، به تعویق می‌اندازد. مطمئنا برخی در اردوگاه خود او آن را یک شوخی می‌دانند؛ زیرا رهبران جمهوری‌خواه به آن می‌خندند و دستیاران کاخ سفید خبرنگاران را به‌دلیل جدی گرفتن بیش از حد آن، به استهزا می‌گیرند. 
ناظران می‌گویند بیش از هر زمان دیگری در طول نسل‌ها، تعهد یک رئیس‌جمهور به محدودیت‌های قدرت و حاکمیت قانون زیر سوال رفته است و منتقدان او می‌ترسند که کشور در مسیری تاریکی قرار گیرد. به هر حال، ترامپ قبلا یک‌بار تلاش کرده بود تا با سرپیچی از قانون اساسی، قدرت را حفظ کند، زمانی که به دنبال لغو انتخابات2020 به‌رغم شکست بود. او بعدا خواستار «فسخ» قانون اساسی شد تا خود را بدون انتخابات جدید به کاخ سفید بازگرداند. همچنین در 11هفته‌ای که او قدرت را در دست گرفته است، بیش از هر یک از پیشینیان مدرن خود، مرزهای قدرت اجرایی را جابه‌جا کرده است. دانیل گلدمن، نماینده دموکرات نیویورک و مشاور ارشد در اولین استیضاح ترامپ، در مصاحبه‌ای گفت: «این در ذهن من نقطه اوج کاری است که او قبلا شروع کرده است؛ تلاشی روشمند برای بی‌ثبات کردن و تضعیف دموکراسی ماست تا بتواند قدرت بسیار بیشتری را در اختیار بگیرد.»
او روز جمعه درحالی‌که بازارهای سهام در واکنش به جنگ تجاری جدید اعلام‌شده ترامپ در حال سقوط بودند، گفت: «بسیاری از مردم درباره آن صحبت نمی‌کنند؛ زیرا این مهم‌ترین موضوع آنها نیست.» اما با حمله به دموکراسی ترامپ افزود: «درواقع در حال پیشرفت است و مردم باید بدانند که دیگر فرضی یا گمانه‌زنی نیست.» برای متحدان ترامپ، چنین صحبت‌هایی هزل‌آمیز است و مدعی‌اند که نارضایتی‌های بیش از حد یک حزب مخالف بوده است که در انتخابات شکست خورده و نمی‌تواند با آن کنار بیاید. آنها معتقدند ترامپ که 78سال سن دارد، واقعا برای سومین دوره نامزد نمی‌شود و حتی اگر راهی برای دور زدن قانون اساسی پیدا کند، باز هم تصمیم‌گیری برای انتخاب مجدد او به عهده رای‌دهندگان است.
پام بندی، دادستان کل آمریکا در مصاحبه با فاکس‌نیوز ساندی گفت: «ای کاش می‌توانستیم او را برای 20سال به عنوان رئیس‌جمهور خود داشته باشیم؛ اما من فکر می‌کنم او احتمالاً بعد از این دوره کار را تمام می‌کند. زمانی که بندی روی استفاده از کلمه «احتمالا» تاکید داشت، اذعان کرد که دور زدن قانون اساسی «یک کار سنگین خواهد بود.» درحالی‌که متحدانش ادعا می‌کنند ترامپ جدی نیست، او راهی پیدا می‌کند که کم‌کم ایده‌هایی که در ابتدا ظالمانه به‌نظر می‌رسند، عادی شوند. او در طول زمان و از طریق تکرار کردن این ایده‌ها، آنها را نزد مردم عادی می‌کند؛ به‌گونه‌ای‌که دیگر تکان‌دهنده نیستند.
زمانی برای رئیس‌جمهوری غیرقابل تصور بود که گرینلند و کانادا را تهدید به تصرف یا عفو آشوبگرانی کند که برای جلوگیری از انتقال قدرت و ضرب و شتم افسران پلیس به ساختمان کنگره یورش بردند. اما در دوره ترامپ، «از غیرقابل تصور» به «واقعیت» یک سفر بسیار کوتاه است. تمایلات خودکامه ترامپ و بی‌توجهی به هنجارهای قانون اساسی به خوبی مستند شده است. تنها در همین دوره دوم، او از پیش به‌دنبال نادیده گرفتن حق شهروندی مندرج در اصلاحیه چهاردهم بوده است.او عملا از قدرت کنگره برای تعیین اینکه چه پولی خرج شود یا چه آژانس‌هایی بسته شود، عبور کرده است؛ رهبری متحدالشکل نیروهای مسلح را پاک‌سازی کرده تا وفاداران به خود را جایگزین آنها کند و مخالفان را در رسانه‌های فدرال و نهادهای قانونی مجازات می‌کند.
محدودیت دو دوره‌ای در ریاست‌جمهوری که ترامپ می‌خواهد نقضش کند، ریشه در آغاز جمهوری دارد، زمانی که جورج واشنگتن به‌طور داوطلبانه پس از 8سال به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور کشور کناره‌گیری کرد و سابقه‌ای برای کسانی که از آن پیروی خواهند کرد، به‌وجود آورد. تعدادی از جانشینان او از جمله اولیس اس.گرانت، تئودور روزولت و وودرو ویلسون با شکستن این سابقه بازی کردند. اما هیچ‌کدام آن را به پایان نرساندند تا اینکه فرانکلین دی.روزولتِ دموکرات، در سال1940 درحالی‌که جنگ جهانی دوم در خارج از کشور ادامه داشت، سومین دوره ریاست‌جمهوری را به‌دست آورد و سپس در سال1944، چهارمین دوره ریاست‌جمهوری را تجربه کرد. 
در واکنش به چهار دوره‌ای شدن روزولت، کنگره، با حمایت قوی جمهوری‌خواهان، اصلاحیه بیست و دوم را تصویب کرد که در آن اعلام می‌کرد «هیچ فردی نباید بیش از دو بار به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود»، اقدامی که سپس در سال1951 توسط ایالت‌ها تصویب شد. از آن زمان، برخی از رؤسای‌جمهور نظرات دیگری را درباره محدودیت دوره بیان کردند. رونالد ریگان در سال1987 گفت که طرفدار لغو متمم22 است، نه برای خودش، بلکه برای رؤسای‌جمهور بعد از خود. بیل کلینتون در سال2003 فکر کرد که قانون اساسی فقط باید یک رئیس‌جمهور را به دوره‌های متوالی محدود کند. او معتقد بود که برای نسل‌های آینده، اصلاحیه22 باید اصلاح شود.» با این حال، هیچ رئیس‌جمهوری به دنبال دور زدن آن برای خود نبوده است و مشخص نیست که اگر ترامپ تلاش کند، چگونه ممکن است پیش برود. اندی اوگلز، نماینده جمهوری‌خواه تنه‌سی، اصلاحیه قانون اساسی را پیشنهاد کرده است که به رئیس‌جمهوری که دو دوره متوالی پیروز نشده است می‌تواند حق نامزدی دوباره بدهد؛ اما این چشم‌انداز جدی نیست؛ زیرا اصلاحیه مستلزم رای دوسوم هر مجلس کنگره و تصویب سه‌چهارم ایالت‌ها است.
به همین دلیل، برخی از متحدان ترامپ گفتند که حمایت از دوره سوم برای رئیس‌جمهور بیهوده است. نیوت گینگریچ، رئیس پیشین مجلس گفت: «اگر کنگره اصلاحیه قانون اساسی را با اکثریت لازم تصویب کند و تعداد لازم از ایالت‌ها این اصلاحیه را تصویب کنند، او می‌تواند نامزد شود. بدون آن، این یک ایده مکالمه برای ‌میهمانی‌هایی به صرف نوشیدنی است.»
با این حال، این یک گفت‌وگوی ‌میهمانی به صرف نوشیدنی است که ترامپ دوست دارد داشته باشد. او درحالی‌که ادعا می‌کند در حال حاضر «خیلی زود است که درباره آن فکر کنیم»، اخیرا به ان‌بی‌سی‌نیوز گفت که با این احتمال «شوخی نمی‌کند» و مدعی شد که «روش‌هایی» برای دور زدن محدودیت‌های قانون اساسی وجود دارد. کارولین لیویت، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، توضیح بیشتری درباره اینکه چه روش‌هایی مد نظر رئیس‌جمهور است، نداد و گفت هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه دولت در حال حاضر به دنبال آنها باشد، وجود ندارد. او به خبرنگاران گفت: «او چهار سال فرصت دارد. کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.»
برخی پیشنهاد کرده‌اند که او می‌تواند با نامزدی برای معاونت رئیس‌جمهور در سال2028 با نامزدی مطیع در انتخابات، از محدودیت دوره‌ای فرار کند و آن فرد مطیع پس از اینکه استعفا داد، ترامپ می‌تواند برای سومین دوره رئیس‌جمهور شود و این‌گونه از نقض بیش از دو بار ممنوعیت «انتخاب شدن» عبور کند. محققان بحث می‌کنند که آیا متمم دوازدهم چنین سناریویی را ممنوع می‌کند؛ زیرا می‌گوید: «هیچ فردی که از نظر قانون اساسی فاقد صلاحیت برای سمت ریاست‌جمهوری باشد، واجد شرایط معاونت رئیس‌جمهور ایالات متحده نخواهد بود.» چنین بحثی مبهم و برای برخی حواس‌پرتی بیهوده است. 
جان یو، استاد حقوق دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و مقام سابق وزارت دادگستری در دوره ریاست‌جمهوری جورج دبلیو.بوش گفت: «من ترامپ را در این مورد جدی نمی‌گیرم.» او افزود: «راه‌های عجیب و غریبی وجود دارد که او می‌تواند یک دوره دیگر دوام بیاورد که بدون شک زمانی این طرح‌ها در بخش غربی کاخ سفید مطرح می‌شد. اما هیچ‌کدام از آنها واقع‌بینانه نیستند.» حتی برخی از منتقدان ترامپ می‌گویند که تفکرات رئیس‌جمهور درباره دور سوم نباید توجه زیادی را به خود جلب کند. لری دایموند، کارشناس ارشد موسسه هووِر دانشگاه استنفورد که متخصص مسائل دموکراسی است، گفت: «ما تهدیدات واقعی زیادی علیه نظم قانون اساسی خود داریم که ترامپ و متحدانش مطرح می‌کنند و من فکر می‌کنم باید روی آنها تمرکز کنیم.»
اما دیگر محققان حقوقی گفتند که تحقیر قانون اساسی از سوی ترامپ با سخنرانی او درباره دوره سوم وارد فاز دیگری شد. جی.مایکل لوتیگ، قاضی استیناف فدرال، محافظه‌کار سابق گفت: «رئیس‌جمهور دوباره به مردم آمریکا توهین می‌کند و طعنه می‌زند و قانون اساسی ایالات متحده را به استهزا می‌گیرد.»
اکثر آمریکایی‌ها از تلاش ترامپ برای ماندن در دور سوم حمایت نمی کنند؛ اما آن را شوخی هم نمی‌دانند. یک نظرسنجی هفته گذشته «YouGov» نشان داد که 60درصد مخالف این هستند که او به دنبال یک دوره دیگر باشد، درحالی‌که 56درصد انتظار دارند که او با این وجود تلاش کند. ترامپ علنا مخالفان خود را به استهزا گرفته بود که ممکن است در دوره اول ریاست‌جمهوری خود فراتر از محدودیت باقی بماند. او در برخی مواقع تمایل خود را برای نادیده گرفتن قوانین برای حفظ سمت نشان داده است. در ژوئیه2020، او ایده به تعویق انداختن انتخابات پاییز را با استناد به بیماری همه‌گیر کووید-19 مطرح کرد که باعث مخالفت قاطع غیرمعمول از سوی جمهوری‌خواهان ارشد شد.
پس از شکست در مقابل جو بایدن جونیور در نوامبر آن سال، ترامپ فرمانداران، قانون‌گذاران ایالتی، کنگره و معاون رئیس‌جمهور را تحت فشار قرار داد تا نتایج را نپذیرند و بتواند قدرت را حفظ کند؛ طرحی که باعث شد تا قبل از انتخاب مجددش در پاییز گذشته توسط دادستان‌های فدرال و ایالتی به‌عنوان متهم باقی بماند؛ اما واقعیت این است که او همه این راه‌ها را پیشنهاد داده بود. «لوکان احمد وی»، نویسنده همکار با استیون لویتسکی در کتاب «انقلاب و دیکتاتوری: ریشه‌های خشونت‌آمیز اقتدارگرایی بادوام» گفت که آخرین تفکرات ترامپ درباره نادیده گرفتن محدودیت دو دوره‌ای نباید نادیده گرفته شود. احمد وی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه تورنتو گفت: «فقط می‌توانم حدس بزنم که او کاملا جدی است و اگر وضعیت سلامتی‌اش حفظ شود، تلاش خواهد کرد برای سومین دوره نامزد شود.» او افزود: «تلاش‌ها برای اجتناب از محدودیت‌های دوره، یکی از مولفه‌های کلیدی حاکمیت استبدادی است که در بلاروس، روسیه و طیفی از کشورهای آفریقایی شاهد آن هستیم.»
در واقع، برخی از مطرح‌ترین اقتدارگراهای جهان راه‌هایی برای دور زدن از قانون اساسی برای ادامه مسوولیت پیدا کرده‌اند، از جمله، الکساندر لوکاشنکو از بلاروس (اکنون 31سال در قدرت است)، ولادیمیر وی.پوتین از روسیه (25 سال) و شی جین پینگ از چین (12 سال) که هر یک از آنها محدودیت دو دوره‌ای را دور زده‌اند. بر اساس یک مطالعه در سال2019، یک‌سوم از رهبران فعلی جهان که به پایان دوره قانون اساسی خود می‌رسند، تلاش می‌کنند تا قدرت را حفظ کنند، نسبتی که اگر پیشرفته‌ترین دموکراسی‌ها در نظر گرفته نشوند، به یک‌دوم افزایش می‌یابد. در میان 234 مقام مستقر در 106کشور مورد بررسی، هیچ یک به صراحت قوانین اساسی خود را نادیده نگرفتند، اما از طریق خلأهای فرضی، تفاسیر بدیع یا تجدیدنظر در قانون اساسی به دنبال دور زدن محدودیت‌ها بودند.
میلا ورستیگ، استاد حقوق در دانشگاه ویرجینیا و نویسنده اصلی این مطالعه، گفت که چنین رهبرانی سعی می‌کنند قدرت خود را در پوشش قانونی بپیچند. او گفت: «این یک قانون اساسی روشن است. چهار به علاوه چهار می‌شود هشت و هر کسی که بتواند بشمارد می‌داند که اگر در سال نهم هستید، قانون اساسی را نقض کرده‌اید.» برخی از متحدان ترامپ ایده‌های پیشرفته‌ای دارند. استفان کی بنن، استراتژیست ارشد سابق او پیشنهاد کرده است که ترامپ باید بتواند دوباره نامزد شود؛ زیرا دو دوره او متوالی نبوده است. اصلاحیه بیست‌ودوم هیچ اجازه‌ای برای آن قائل نیست، اما فقط برای اطمینان، گلدمن قطعنامه‌ای را ارائه کرد که در آن مجددا تایید می‌کند که محدودیت دودوره‌ای چه این اینکه متوالی بوده یا نه، اعمال می‌شود.
دیگران پیشنهاد کرده‌اند که ترامپ می‌تواند نامزد شود و اساسا دادگاه‌ها یا ایالت‌ها را به چالش بکشد که او را از صندوق رای حذف کنند. دادگاه عالی تلاش‌های چندین ایالت برای حذف ترامپ از رای‌گیری در سال‌2024 را بر اساس ماده اصلاحیه چهاردهم که شورشیان را از مشاغل دولتی رد صلاحیت می‌کند، رد کرد. اما محدودیت‌های اصطلاحی در متمم بیست و دوم با وضوح بیشتری تعریف شده است و شانس ترامپ برای متقاعد کردن قضات بسیار بعید است.
در شدیدترین حالت، این نگرانی وجود دارد که ترامپ به سادگی از ترک قدرت خودداری کند و به قدرت نامی متوسل شود. در طول تلاش وی برای از سکه انداختن شکست خود در سال2020، برخی از متحدان از ترامپ خواستند که حکومت نظامی اعلام کند و انتخابات را در ایالت‌هایی که از دست داده بود مجددا برگزار کند، توصیه‌ای که او از آن پیروی نکرد؛ زیرا می‌دانست که رهبری نظامی آن لحظه همراهش نخواهد بود. ایالات متحده دموکراسی بادوام‌تری نسبت به سایر کشورها دارد و ورستیگ گفت که تردید دارد که ترامپ پس از 20ژانویه2029 در قدرت بماند. با این حال، این میل قوی در او وجود دارد. او گفت: «همه این افراد شغل خود را دوست دارند و می‌خواهند راهی برای حفظ آن پیدا کنند.این بسیار بسیار رایج است.»