بازار آریا - ترجمه: سارا نصیری دنیای اقتصاد : در سال 2024، شرکت‌های بزرگ معدنی مانند بی‌‌‌اچ‌‌‌پی، ریوتینتو و واله با کاهش شدید ارزش بازار مواجه شدند، به‌‌‌طوری‌‌‌که در مجموع 119.7میلیارد دلار از سرمایه خود را از دست دادند. افت قیمت مس و سنگ‌‌‌آهن، کاهش تقاضای جهانی و چالش‌‌‌های ژئوپلیتیک از جمله عواملی بودند که این صنعت را تحت‌تاثیر قرار دادند. در عین حال، افزایش تقاضا برای فلزات باتری‌‌‌ساز، فرصتی برای تحول و سرمایه‌گذاری‌‌‌های جدید فراهم کرده است. آیا غول‌‌‌های معدنی می‌‌‌توانند با تغییر استراتژی‌‌‌های خود، جایگاه ازدست‌‌‌رفته را بازیابند؟
غول‌‌‌های معدنی همچون ریوتینتو، بی‌‌‌اچ‌‌‌پی و آنگولا در میان بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی جهان جای دارند و همچنان به‌عنوان بازیگران اصلی در تولید مس، آهن و سایر فلزات راهبردی شناخته می‌‌‌شوند. در سال 2024 این پنج‌غول صنعتی با افت قابل‌توجهی مواجه شدند، به‌طوری‌‌‌که در مجموع 25.3‌درصد یا معادل 119.7میلیارد دلار از ارزش خود را از دست دادند؛ زیرا کالاهای اصلی آنها یعنی مس و سنگ‌‌‌آهن با افت مواجه بودند. در رأس فهرست 50شرکت معدنی برتر، شرکت استرالیایی بی‌‌‌اچ‌‌‌پی با ارزش بازار 180میلیارد دلار همچنان در صدر قرار دارد؛ هرچند این شرکت نیز با کاهش 10درصدی ارزش مواجه شده است. 
بی‌‌‌اچ‌‌‌پی یکی از تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن و زغال‌‌‌سنگ در جهان است که به دلیل کاهش تقاضای چین و اروپا و افت قیمت زغال‌‌‌سنگ با کاهش سودآوری مواجه شد. در جایگاه دوم، ریوتینتو با ارزش 140میلیارد دلار قرار گرفته است. این شرکت عمدتا در زمینه تولید سنگ‌آهن، آلومینیوم و مس فعالیت دارد که با کاهش تقاضای جهانی در بخش‌‌‌های ساختمانی و خودروسازی مواجه بود. پس از آن، شرکت برزیلی واله با ارزش 100میلیارد دلار در رتبه سوم جای گرفت. واله به‌‌‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن جهان، از نوسانات بازارهای جهانی آسیب دید و کاهش سودآوری آن نیز قابل‌توجه بود. 
نیومانت، بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان، در رتبه چهارم قرار گرفت. ارزش بازار این شرکت با کاهش 8درصدی به 38میلیارد دلار رسید. این کاهش عمدتا به دلیل همخوانی نداشتن قیمت سهام شرکت‌های معدنی طلا با ارزش واقعی طلا رخ داد. در گذشته، این شرکت‌ها همواره پنج‌رتبه اول شرکت‌های معدنی جهان را به خود اختصاص می‌‌‌دادند؛ زیرا با پرتفوی عظیم دارایی‌‌‌های خود طیف گسترده‌‌‌ای از کالاها را در مناطق مختلف پوشش می‌‌‌دادند. شاخص ماینینگ دات‌کام50، عملکرد شرکت‌ها را براساس ارزش بازار به دلار آمریکا در نظر می‌گیرد. 
براساس این شاخص اکنون سهام شرکت‌های متنوع بزرگ کمتر از 28‌درصد از کل این شاخص را تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم در پایان سال 2022 به 38‌درصد رسیده بود. شرکت واله برزیلی در سال 2024 کاهش 44درصدی را تجربه کرده؛ کاهشی که این شرکت را از برترین شرکت به بدترین شرکت در سال گذشته تبدیل کرده است. ارزش بازار این شرکت که در سال 2022 به طور موقت از 100میلیارد دلار عبور کرده بود، اکنون به 37.7میلیارد دلار کاهش یافته و از فهرست 10شرکت برتر خارج شده و جای خود را به تازه‌‌‌وارد اندونزیایی، امان مینرال، داده است.

نوسانات بازار مس و اثرات آن بر شرکت‌های مرتبط
در نیمه اول سال 2024 قیمت مس در بورس‌کالای نیویورک به رکورد تاریخی خود رسید و قیمت هر پوند مس به 5.20دلار و حجم معاملات به 100میلیارد دلار رسید تا جایی که تحلیلگران و کارشناسان بازار تصور می‌کردند قیمت مس به روند افزایشی خود تا پایان سال ادامه خواهد داد. اما طولی نکشید که این فشار بازار فروکش کرد و مس با کاهش قیمت روبه‌رو شد. این مساله برای شرکت‌هایی که در تولید مس فعال هستند، چالشی جدی محسوب می‌شود. کاهش قیمت مس به‌‌‌عنوان یکی از فلزات استراتژیک در صنایع الکترونیک، زیرساخت‌‌‌های انرژی و خودروهای برقی، در سال 2024 تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد شرکت‌هایی مانند فریپورت مکموران، کودلکو و دیگر تولیدکنندگان بزرگ مس گذاشت و موجب شد این شرکت‌ها در اندیشه بازنگری در استراتژی‌‌‌های خود باشند تا بتوانند در صورت کاهش قیمت‌ها، همچنان به سودآوری دست یابند.
فریپورت مکموران، یکی از تولیدکنندگان بزرگ مس در جهان، با ارزش بازار 35میلیارد دلار در رتبه پنجم فهرست قرار دارد. کاهش تقاضا برای مس در آسیا و اروپا، به‌‌‌ویژه در چین که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این فلز است، باعث شد این شرکت با کاهش درآمدها و چالش‌‌‌های جدی در بخش صادرات مواجه شود. کودلکو، شرکت دولتی شیلی و بزرگ‌ترین تولیدکننده مس جهان، با تغییر استراتژی‌‌‌های خود در جذب سرمایه‌گذاران و حفظ رقابت‌‌‌پذیری، اعلام کرد که در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای قصد دارد تا سال 2030 میزان انتشار غیرمستقیم خود را 25‌درصد کاهش دهد.
فلزات باتری‌‌‌ساز؛ امیدی برای آینده صنعت معدن
با افزایش تقاضا برای خودروهای برقی و انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، فلزات باتری‌‌‌ساز مانند لیتیوم، کبالت و نیکل به کانون توجه شرکت‌های معدنی تبدیل شده‌‌‌اند. شرکت‌های بزرگ معدنی نظیر بی‌‌‌اچ‌‌‌پی و ریوتینتو با سرمایه‌گذاری در معادن جدید و توسعه پروژه‌‌‌های موجود تلاش می‌کنند جایگاه خود را در این بازار استراتژیک تثبیت کنند.
لیتیوم از نهاده‌‌‌های اصلی باتری‌‌‌سازی است. افزایش تقاضا برای باتری‌‌‌سازی در سال 2024، شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های چینی را برای دست‌‌‌یابی به سهم بیشتر از این به سمت سرمایه‌گذاری‌‌‌های سنگین سوق داد. شرکت‌هایی همچون زیجین ماینینگ و آلبرمال به‌‌‌منظور پاسخگویی به تقاضای روزافزون باتری‌‌‌های الکتریکی، افزایش تولید لیتیوم را در راس کار خود قرار دادند. با وجود چالش‌‌‌هایی نظیر تغییرات قیمت انرژی و مسائل زیست‌‌‌محیطی بر روند تولید لیتیوم باز هم رقابت برای بازار این فلز بسیار شدید است. با وجود این، لیتیوم به یکی از فلزات پرطرفدار در سال 2024 تبدیل شد، به طوری که پروژه‌‌‌های جدید استخراج لیتیوم در استرالیا و آمریکای جنوبی برای افزایش تولید این فلز حیاتی رقم خورد و از سوی دیگر، همکاری‌‌‌های بین‌المللی برای بازیافت فلزات باتری‌‌‌ساز گسترش یافت که تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش وابستگی به منابع اولیه داشت.
عملکرد ضعیف سهام طلا
بازار فلزات گرانبها در سال 2024 تحت‌تاثیر نوسانات قیمت‌ها قرار گرفت. در حالی که قیمت طلا و نقره با افزایش چشم‌گیری روبه‌رو بود. این روند نتوانسته است به همان اندازه که در فلزات صنعتی همچون مس دیده می‌شود، در بازار سهام فلزات گرانبها ادامه پیدا کند. به‌‌‌ویژه شرکت‌های بزرگی همچون نیومونت و بریک‌گلد که در زمینه تولید طلا پیشرو هستند، نتوانسته‌‌‌اند با رشد قیمت طلا هماهنگ شوند و عملکرد آنها در سال‌جاری ضعیف‌‌‌تر از گذشته بوده است. مسائل سیاسی و حقوقی شرکت‌ها نیز مشکلات جدی ایجاد کرده و تاثیر زیادی بر عملکرد این شرکت‌ها داشته است. این مشکلات باعث شده است تا شرکت‌ها نتوانند به طور کامل از افزایش قیمت طلا بهره‌‌‌برداری کنند. با این حال، افزایش تقاضا برای طلا به‌‌‌عنوان دارایی امن در شرایط عدم‌اطمینان اقتصادی، شرکت‌های معدنی را به دلیل افزایش هزینه‌‌‌های استخراج و کاهش حاشیه سود تحت فشار قرار داد.
چشم‌‌‌انداز آینده: تحول و تطبیق با شرایط جدید
مسائل اقتصادی و تحولات سیاسی بر صنعت معدن‌‌‌کاری تاثیر گذاشته است. مشکلات سیاسی در کشورهای آفریقایی مانند برزیل و همچنین مسائل حقوقی که برخی از شرکت‌ها در این کشورها با آنها روبه‌رو هستند، تاثیرات زیادی بر روند فعالیت‌‌‌های معدنی گذاشته است؛ به‌‌‌ویژه زمانی که شرکت‌ها در کشورهای با ریسک سیاسی بالا اقدام به گسترش پروژه‌‌‌های خود می‌کنند، این مسائل می‌‌‌توانند مانع رشد و بهره‌‌‌برداری کامل از منابع معدنی شوند.
صنعت معدن‌‌‌کاری در سال 2024 با چالش‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های جدیدی روبه‌رو بوده است. از یکسو، نوسانات قیمت فلزات و تغییرات در بازارهای جهانی تاثیرات زیادی بر عملکرد شرکت‌ها گذاشته و از سوی دیگر، مسائل سیاسی و زیست‌‌‌محیطی نیز چالش‌‌‌هایی برای توسعه معادن ایجاد کرده‌‌‌اند. با این حال، آینده این صنعت به‌‌‌ویژه در بخش‌‌‌های جدید مانند لیتیوم و انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، همچنان روشن به نظر می‌‌‌رسد. شرکت‌هایی که بتوانند استراتژی‌‌‌های خود را متناسب با این تغییرات جهانی تطبیق دهند، در آینده موفق‌‌‌تر خواهند بود.
به‌طور کلی صنعت معدن با وجود تمامی مشکلات در سال 2024، همچنان پتانسیل بالایی برای تحول و رشد دارد. رشد بازار فلزات باتری‌‌‌ساز، توسعه منابع عناصر کمیاب و افزایش تقاضا برای فناوری‌‌‌های پیشرفته، فرصت‌‌‌هایی جدید برای شرکت‌های معدنی ایجاد کرده است. شرکت‌های معدنی با اتخاذ استراتژی‌‌‌های نوآورانه، سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌‌های پایدار و گسترش همکاری‌‌‌های بین‌المللی می‌‌‌توانند از شرایط نامطلوب عبور کرده و جایگاه خود را در بازار جهانی تقویت کنند. آینده صنعت معدن وابسته به توانایی این شرکت‌ها در تطبیق با شرایط جدید و استفاده از فرصت‌‌‌های موجود خواهد بود.