بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : نظرسنجی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که استقبال مردم از خرید آنلاین طلای آب‌شده نسبت به سرمایه‌گذاری مشابه کمتر بوده است. با وجود ریسک‌هایی مانند خالی‌فروشی توسط برخی صاحبان این پلتفرم‌ها، نظارت نهادهای رسمی بر آنها اهمیت زیادی دارد.
نتایج نظرسنجی‌های «دنیای‌اقتصاد» مبنی‌بر تمایل مردم در زمینه خرید طلای آنلاین نشان می‌دهد که 72درصد از افراد تجربه معامله طلای آنلاین را نداشته‌اند. همچنین در صورت آنکه فقط 2انتخاب یعنی سرمایه‌گذاری در صندوق طلای بورسی و خرید طلای آنلاین وجود داشته باشد، تنها 14درصد از افراد ترجیح می‌دهند که به‌صورت آنلاین، طلای آب‌شده بخرند. همزمان با افزایش پلتفرم‌های خرید و فروش طلای آنلاین و تبلیغات گسترده این پلتفرم‌ها در سطح شهر، بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به اهمیت نظارت و کسب مجوز این پلتفرم‌ها هشدار دادند. با افزایش حساسیت‌های این مساله، در روزهای گذشته خبری مبنی بر توقف موقت صدور مجوز خرید و فروش آنلاین طلا منتشر شد.
محمدرضا حاجی‌جعفری، معاون مرکز بهبود محیط کسب‌وکار در این زمینه اعلام کرد: «در جلسه 85هیات مقررات‌زدایی تصمیم به توقف صدور این مجوز گرفته شد و 50روز به کمیته طلا مهلت دادیم که ضوابط لازم را تهیه کند؛ مهم‌ترین ضابطه این است که فردی که می‌خواهد خریدوفروش طلا را در بستر آنلاین انجام دهد باید به همان میزان در بانک کارگشایی سپرده طلا داشته باشد و دوم اینکه زیرساخت‌های امنیتی سایت را فراهم کند.» نکته قابل توجه آن است که پلتفرم‌های آنلاین برای خرید طلا می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. براساس نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» سهولت خرید، نقدشوندگی بالا و حذف اجرات به ترتیب از مهم‌ترین دلایل جذابیت خرید طلای آب‌شده در بستر پلتفرم‌های آنلاین است. اما باید در نظر داشت که نهادهای نظارتی باید در این زمینه به گونه‌ای عمل کنند که خریداران از نبود ریسک‌هایی مانند خالی فروشی پلتفرم‌ها اطمینان حاصل کنند.
توقف صدور مجوز جدید
اگر در هفته‌های گذشته در سطح شهر تهران گشت و گذاری کرده باشید، احتمالا بیلبوردهایی با مضمون تبلیغ پلتفرم‌های خرید و فروش طلای آنلاین به چشمتان خورده باشد. تنوع این تبلیغات می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که با توجه به افزایش تقاضای مردم برای خرید طلا، تعداد پلتفرم‌هایی که می‌خواهند با ورود و جذب مشتری بیشتر کسب سود کنند، زیاد است. با توجه به گسترش کسب‌وکارهای آنلاین در سال‌های گذشته، خرید و فروش طلا به‌صورت آنلاین چندان دور از انتظار نیست. تا پیش از افزایش چشم‌گیر قیمت طلا در سال جاری نیز برخی از فروشندگان طلا فعالیت خود را در محیط دیجیتال آغاز کرده بودند.
در واقع همان‌گونه که فروشندگان طلا تا پیش از این طلای زینتی با اجرت را در واحد تجاری خود به فروش می‌رساندند، در بستر آنلاین نیز به به همین صورت به فعالیت خود ادامه می‌دادند. نکته قابل توجه آن است که به‌دلیل اجرت طلای زینتی نو که این پلتفرم‌ها به فروش می‌رساندند، تقاضا برای خرید طلای بدون اجرت در قالب طلای دست دوم و طلای آب‌شده در میان مردم افزایش یافت. همین مساله نیز موجب شد تا پلتفرم‌هایی برای خرید و فروش طلای آب‌شده فعالیت خود را آغاز کنند. گسترش روزافزون این کسب‌وکارها نیز موجب شد تا بسیاری از کارشناسان اقتصادی نگرانی‌هایی درباره عدم نظارت مورد نیاز برای ادامه فعالیت این کسب‌وکارهای جدید مطرح کنند.
در واقع کارشناسان هشدار می‌دادند که برای عدم تکرار تجربه‌هایی همانند خلق بدهی‌های فراتر از دارایی توسط موسسات اعتباری غیر مجاز در دهه1390 و ایجاد بحران، وزارت صمت که مسوول اعطای مجوز لازم برای این کسب‌وکارها است، در این زمینه نظارت‌های مورد نیاز را به عمل آورد. افزایش حساسیت‌ها در این زمینه موجب شد تا نهادهای نظارتی دست به اقداماتی بزنند. برای مثال در روزهای گذشته سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی اعلام کرد: «با پیگیری ویژه پلیس و دستور مقامات قضایی، بیش از 1.5تن طلا را از شرکت‌ها گرفتیم و در اختیار بانک‌های عامل؛ کارگشا و ملت قرار دادیم و آمار‌ها نشان می‌دهند که بیش از 10میلیون نفر از این پلتفرم‌ها طلای آب‌شده خریداری کرده‌اند. بنابراین تضمین سرمایه‌ای که مردم در این پلتفرم‌ها گذاشته‌اند، کجاست؟» این مساله نشان می‌دهد که نگرانی‌های مطرح‌شده در زمینه احتمال خالی فروشی پلتفرم‌های خرید و فروش طلای آب‌شده، چندان هم دور از حقیقت نبوده است.
در همین راستا در روزهای گذشته خبر دیگری نیز مبنی بر توقف موقت صدور مجوز برای خرید و فروش آنلاین طلا منتشر شد. محمدرضا حاجی‌جعفری، معاون مرکز بهبود محیط کسب‌وکار در این‌باره گفت: «از ابتدای راه‌اندازی درگاه ملی مجوز یک‌هزار و 337درخواست برای صدور مجوز درخصوص پلتفرم‌های خریدوفروش طلا در این سامانه ثبت شده است که 261مورد به صدور مجوز انجامیده و اطلاعات آنها در درگاه ملی مجوزها موجود است که 190مورد مربوط به سال1403 است.» او درباره مشکلات موجود در این زمینه توضیح داد: «کاربرگ «سامانه معاملات طلای آنلاین و آب‌شده و مصنوعات طلا و جواهر» که اسم دقیق پلتفرم خریدوفروش طلا است و اطلاعات آن در درگاه ملی مجوزها بارگذاری شده است؛ سهل‌گیرانه و بدون رعایت ضوابط امنیتی لازم داده شده بود.»
همین مساله نیز موجب شد تا صدور مجور جدید برای تهیه ضوابط لازم برای مدت محدودی متوقف شود. حاجی جعفری در این زمینه گفت: «در جلسه85 هیات مقررات‌زدایی تصمیم به توقف صدور این مجوز گرفته شد و 50روز به کمیته طلا مهلت دادیم که ضوابط لازم را تهیه کند؛ مهم‌ترین ضابطه این است که فردی که می‌خواهد خریدوفروش طلا را در بستر آنلاین انجام دهد باید به همان میزان در بانک کارگشایی سپرده طلا داشته باشد و دوم اینکه زیرساخت‌های امنیتی سایت را فراهم کند و الان هم کمیته طلا و مرکز توسعه تجارت الکترونیک به تک‌تک این 261نفر زنگ می‌زند و به آنها می‌گوید که تعهد بدهند که ضوابط جدید را رعایت کنند.»
از آنجا که خرید طلای آب‌شده سرمایه‌گذاری مالی است، نهادهای نظارتی باید حضور داشته باشند تا از سرمایه‌های مردم محافظت کنند. درصورتی‌که نهادهای نظارتی بتوانند با پلتفرم‌هایی که تاکنون خالی‌فروشی کرده‌اند، برخورد و از تداوم فعالیت آنها جلو گیری کنند، ریسک سرمایه‌‌گذاری در این بازار برای مردم نیز مشخص خواهد شد. البته نکته قابل توجه آن است که این پلتفرم‌ها به‌صورت کلی مفید بوده و نباید فعالیت کسب‌وکارهایی را که تاکنون به‌صورت قانونی فعالیت کرده و پاسخ‌گو نیز هستند، متوقف کرد.
استقبال کم از خرید آنلاین طلای آب‌شده
نتایج نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» مبنی بر تجربه و تمایل مردم در زمینه خرید و فروش طلا به‌صورت آنلاین نشان می‌دهد که تنها 15درصد از افراد شرکت‌کننده در این نظرسنجی تجربه معادله آنلاین طلای آب‌شده را داشته‌اند. باوجود آنکه نمی‌توان از 15درصد چشم پوشی کرد، با این حال می‌توان گفت که تجربه‌های تلخی مانند ورشکستگی موسسات اعتباری غیرمجاز در دهه1390 و مال‌باختگی بسیاری از سرمایه‌گذاری این موسسات، موجب شده تا همچنان نگهداری دارایی فیزیکی در میان ایرانیان از محبوبیت بیشتری برخوردار باشد. البته یکی دیگر از دلایل استقبال کمتر مردم از خرید آنلاین طلای آب‌شده آن است که این پلتفرم‌ها ابزار جدیدی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. همچنین نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که در صورت آنکه فقط 2انتخاب یعنی خرید صندوق طلای بورسی و خرید آنلاین طلای آب‌شده وجود داشته باشد 60درصد از افراد صندوق طلای بورسی را انتخاب کرده و تنها 14درصد حاضرند خرید آنلاین طلای آب‌شده را برگزینند. البته 26درصد از شرکت‌کنندگان نظرسنجی گزینه «نظری ندارم» را انتخاب کرده‌اند.
شاید بتوان گفت دلیل اقبال بیشتر مردم به خرید صندوق طلای بورسی آن است که شرکت‌هایی که در این زمینه اقدام می‌کنند، سابقه طولانی‌‌تری در این زمینه داشته و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. این سازمان مقررات و دستورالعمل‌های مربوط به فعالیت این صندوق‌ها را تعیین و بر اجرای آنها نظارت می‌کند. همچنین، متولیان و حسابرسان مستقل بر عملکرد این صندوق‌ها نظارت دارند تا از شفافیت و امنیت سرمایه‌گذاری‌ها اطمینان حاصل شود. با این حال خرید آنلاین طلا مزیت‌هایی دارد که برای خریداران اهمیت دارد. برای مثال بر اساس نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» سهولت خرید، نقدشوندگی بالا و حذف اجرات به ترتیب از مهم‌ترین دلایل جذابیت خرید طلای آب‌شده در بستر پلتفرم‌های آنلاین است.
صعود تقاضای طلا
در سال‌های گذشته تورم‌های بالا و مزمن موجب شده است مردم برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به سمت سرمایه‌گذاری در بازارهایی مانند مسکن، دلار و طلا بروند. از آنجا که خرید مسکن به سرمایه زیادی نیاز دارد و خرید دلار نیز محدودیت‌هایی دارد، استقبال از خرید طلا بیشتر بوده است. البته علاوه بر محدودیت‌های مذکور رشد چشمگیر قیمت طلا نیز در افزایش تقاضای مردم برای سرمایه‌گذاری در طلا موثر بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازدهی دلار در بازار آزاد از ابتدای سال جاری تا روز گذشته یعنی 14بهمن‌ماه 40.4درصد بوده است. اما بازدهی طلای 18عیار در همین بازه زمانی معادل 74.6درصد بوده است. می‌توان گفت که دو عامل اصلی این بازدهی چشم‌گیر، تورم موجود در اقتصاد ایران و افزایش قیمت طلای جهانی بوده است. همین بازدهی نیز موجب شده تا برخی از افراد که تا پیش از این میان خرید دلار و طلا برای حفظ ارزش دارایی‌های خود بی‌تفاوت بودند، به خرید طلا تمایل بیشتری پیدا کرده‌اند.