بازار آریا - اقتصادنیوز : گروهی از ناظران مدعی‌اند که مجموعه ای از مقامات به پیشبرد مذاکرات برای پایان جنگ یکساله کمک کردند. از طرف آمریکایی، مک گورک با نظارت بر تلاش‌های میانجی‌گری ایالات متحده از هفته‌های آغازین جنگ در کنار دیگر بازیگران کلیدی، از جمله ویلیام جی برنز، رئیس C.I.A مشارکت داشت.
به گزارش اقتصادنیوز، نیویورک تایمز با انتشار یادداشتی مدعی شد: عصر چهارشنبه، نخست وزیر قطر در مجتمع اداری ساحلی خود در دوحه، نفس راحتی کشید چرا که اطمینان حاصل کرد توافق به دست آمده است. همزمان مذاکره کنندگان حماس، به رهبری یک قانون‌گذار سابق تنومند، دفتر نخست وزیری را ترک کرده و از درخواست ساعت یازدهم که آخرین مانع بزرگ در مسیر آتش بس در غزه پس از 466 روز جنگ بود، دست کشیدند.
در این لحظه، خبرنگاران در سالنی در طبقه پایین تجمع کرده و منتظر بودند شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر آمده و اعلام کند که او و سایر میانجی‌گران سرانجام توافق را به نتیجه رساندند. در همان بازه زمانی دو فرستاده آمریکایی به شیخ محمد پیوستند و او بیانیه خود را آماده کرد.
پشت پرده ماراتن آتش بس
نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود و به نقل از دو منبع آگاه به مذاکرات نوشت: در چنین شرایطی ناگهان مشکل جدیدی پیش آمد. در اتاقی در طبقه ششم، هیئت اسراییلی به رهبری رؤسای دو سازمان اطلاعاتی اصلی اسرائیل خواسته‌های خود را در لحظه آخر روی میز گذاشتند.
بنیامین نتانیاهو می‌خواست اسامی تعداد انگشت شماری از اسرای فلسطینی را که اسرائیل در جریان آتش بس آزاد می‌کند، را منتشر کند. در حالی که دستیاران او تلاش می‌کردند تا مشکل نهایی را حل کنند، شیخ محمد با برت مک گورک، مذاکره کننده اصلی بایدن و استیو ویتکاف، نماینده دونالد جی. ترامپ، در دفترش نشست و امیدوار بود که تلاش‌های این دو هدر نرود.
به ادعای نیویورک تایمز، این گزارش از روزهای پایانی مذاکرات به واسطه داده‌هایی است که توسط 9 نفری که در جریان رایزنی‌ها قرار داشتند در اختیار این نشریه قرار گرفته است، یا برخی از آن‌ها به واسطه پست‌های حساسی که دارند نخواستند نامشان فاش شود.
آتش بسی که در نهایت در نشست خبری دیرهنگام اعلام شد، ساعاتی پس از درخواست جدید اسرائیل مطرح شد و تفاوت‌های زیادی با نسخه‌هایی داشت که در طول سال گذشته توسط میانجیگران مصر، قطر و دولت بایدن که نمایندگان آن‌ها مکرراً با طرف‌های متخاصم دیدار داشتند، ارائه شد.
به ادعای این نشریه، آنچه این توافق را در هفته گذشته به سرانجام رساند، مشارکت غیرمحتمل فرستادگان روسای جمهور فعلی و آینده آمریکا بود که همراه با نخست وزیر قطر در ماراتن رایزنی‌ها فعالیت داشتند؛ در حالی که بایدن و ترامپ برای کسب اعتبار با هم رقابت کردند.
واقعیت این است که نمایندگان دو رئیس جمهوری برای فشار نهایی نقش برجسته‌ای ایفا کرده و هر کدام از رویکردهای متفاوتی برای سوق دادن رهبری اسرائیل به سمت توافق استفاده می‌کردند. این در حالی بود که شیخ محمد بر حماس تمرکز داشت.

نقش نماینده ترامپ
یکشنبه هفته گذشته، هیئت‌های اسرائیلی و فلسطینی و همچنین دو آمریکایی روزهای طولانی را در محوطه نخست وزیری، نزدیک بازار قدیمی در مرکز شهر دوحه سپری کردند. این هیئت‌ها که مستقیماً با یکدیگر رایزنی نداشتند، در اتاق‌های مختلف در طبقات مختلف نشستند و مقامات قطری و مصری حامل پیام‌هایی میان طرفین بودند.
توماس آر. نیدس، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل در این باره مدعی شد: «آن‌ها شرکای طبیعی نیستند، اما ترکیب این سه فرد و سه دنیایی که آن‌ها نمایندگی می‌کنند، تنها چیزی بود که زمینه‌ساز توافق شد. شما نیاز به فشار از همه طرف داشتید؛ فشار جهان عرب، فشار بایدن و فشار ترامپ».
در همین راستا، گروهی از ناظران مدعی‌اند که مجموعه‌ای از مقامات به پیشبرد مذاکرات برای پایان جنگ یکساله کمک کردند. از طرف آمریکایی، مک گورک با نظارت بر تلاش‌های میانجی‌گری ایالات متحده از هفته‌های آغازین جنگ در کنار دیگر بازیگران کلیدی، از جمله ویلیام جی برنز، رئیس C.I.A مشارکت داشت.
اما در روزهای پایانی تعداد مقام‌های آمریکایی به سه نفر افزایش یافت. مک گورک، دیپلمات کهنه کار که مدت‌ها بر خاورمیانه متمرکز بود و دو نفره که به او اضافه شدند؛‌ چهره‌ای که به تدوین جزئیات پیچیده قرارداد کمک کرد.
همزمان ویتکاف، سرمایه گذار املاک و مستغلات که با ترامپ گلف بازی می‌کند، در متقاعد کردن اسرائیل برای موافقت نهایی با مفاد قرارداد نقش اساسی ایفا کرد. شیخ محمد نیز نقش آفرین بود؛ همانی که حماس را متقاعد کرد تا به سازش‌های کلیدی تن دهد، در حالی که برای هر دو طرف فضای اداری برای بحث در مورد جزئیات نهایی را فراهم ساخت؛ قراردادی که آن‌ها امضا کردند حداقل شش هفته در جنگ وقفه ایجاد می‌کند. 
در این مدت حماس موافقت کرده که 33 گروگانی را که در جریان حمله این گروه به اسرائیل در آغاز جنگ در 7 اکتبر 2023 به اسارت گرفته به تدریج آزاد کند. در مقابل، اسرائیل متعهد شده که به تدریج حدود هزار اسیر فلسطینی را آزاد کند که برخی از آن‌ها در حبس ابد هستند. در این میان هزاران آواره غزه نیز قرار است به خانه‌های خود بازگردند.

ماجرای جشن تولدی نیمه کاره
به ادعای نیویورک تایمز، توافق به دست آمده بسیار شبیه به پیشنهاداتی است که دو طرف بین ماه‌های مه و ژوئیه 2024 تقریباً با آن موافقت کردند. این گفت‌وگوها در بحبوحه اختلافات در باب آتش بس دائمی یا موقت، -اینکه چگونه به آوارگان غزه اجازه داده شود تا به خانه بازگردند،- شکست خورد.
در نتیجه، جنگ طولانی شد و ده‌ها هزار فلسطینی دیگر و همچنین چندین گروگان اسرائیلی جانشان را از دست دادند. منتقدان، نتانیاهو را به خرابکاری در مذاکرات برای جلوگیری از فروپاشی ائتلاف کابینه خود متهم کردند که شامل قانون‌گذاران مخالف توافق بود. برخی دیگر مدعی شدند که حماس عمداً مذاکرات را طولانی کرده به این امید که اسرائیل در یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر با متحدانش در لبنان و یمن هم‌صدا شود.
در برخی مواقع، قطر از ادامه میانجی‌گری خودداری کرد و هر دو طرف را به تعامل بی‌دلیل متهم کرد. پس از انتخاب مجدد ترامپ در نوامبر، حتی قبل از اینکه رئیس جمهور منتخب به حماس هشدار دهد تحرکات از سرگرفته شد. او ویتکاف را که تجربه دیپلماتیک نداشت اما روابط تجاری قدرتمندی با قطر برقرار کرده بود، به عنوان فرستاده خود در خاورمیانه منصوب کرد.
به گفته دو نفر از منابع آگاه به گفت‌و‌گوها، اعضای دولت بایدن بی‌سر و صدا به سراغ ویتکاف رفتند تا ببینند آیا می‌توانند با یکدیگر در باب مذاکرات آتش بس همکاری کنند. به گفته یکی از افراد، علیرغم شکاف‌های سیاسی گسترده بین روسای خود، مک گورک و ویتکاف هماهنگ شدند و گاهی اوقات چندین بار در روز صحبت می‌کردند.
با این حال، شکاف گسترده بین حماس و اسرائیل باقی مانده است. کمی قبل از کریسمس، در حالی که تنها چند هفته از ریاست جمهوری بایدن باقی مانده بود، مک گورک ناامیدانه از سفر به دوحه بازگشت. به گفته دو نفر از افراد آشنا به او، گورک به قطری‌ها گفته بود که تا زمانی که حماس سیگنال واضحی از تمایلش برای معامله ارسال نکند، توافق حاصل نمی‌شود.
همزمان به گفته دو نفر درگیر در این روند، آن لحظه در اولین روزهای ژانویه فرا رسید. شیخ محمد حماس را متقاعد کرد تا اسامی بیش از 30 گروگانی را که در شش هفته اول آتش بس آزاد می‌شوند، تایید کند؛ اقدامی که مدت‌ها در انتظار آن بود و نشان می‌داد این گروه واقعاً خواهان توافق است.
دلیل تغییر موضع حماس همچنان نامشخص است، اما تحلیلگران می‌گویند تغییر معادلات خاورمیانه می‌تواند عامل این چرخش باشد. به گفته دو منبع آگاه، مک گورک هنگام شرکت در جشن تولد دخترش در یک پارک سرپوشیده ترامپولین در 4 ژانویه از این موفقیت مطلع شد. او مهمانی را در نیمه کاره رها کرد و بلافاصله به دوحه رفت تا با شیخ محمد، همتایان مصری و مذاکره کنندگان اسرائیلی ملاقات کند.
ویتکاف در 10 ژانویه به او ملحق شد و آن دو با شیخ محمد توافق کردند که آمریکایی‌ها به طور مشترک بر اسرائیل تمرکز کرده و نخست وزیر این بازیگر را تحت فشار قرار دهند.

نتانیاهو در محاصره یاران ترامپ
عمده اختلافات باقی مانده بر روی عمق منطقه حائلی بود که اسرائیل به دنبال حفظ آن در داخل مرزهای غزه بود و همچنین تعداد اسیران برای مبادله با گروگان‌های مجروح و بیمار. به گفته چهار مقام آگاه، این دیدار در مدت کوتاهی توسط ویتکاف مقدمه سازی شد و به نتیجه رسید.
ویتکاف با نتانیاهو و مقامات ارشد اسرائیلی در دفتر نخست وزیری در شرق بیت‌المقدس دیدار کرد و مک گورک نیز از طریق تلفن به بحث پیوست. گفته می‌شود، دو آمریکایی به نتانیاهو فشار آوردند تا در مورد دو مانع بزرگ اخیر نرمش نشان دهد.
مک گورک به رهبر اسرائیل هشدار داد که در خطر از دست دادن بهترین شانس خود برای امضای قرارداد است. سپس ویتکاف فشار لازم را اعمال کرد و به نتانیاهو تاکید کرد که ترامپ می‌خواهد این معامله انجام شود. چهار مقام آگاه مدعی شدند که پس از این دیدار، به نظر می‌رسید که نتانیاهو نگرش خود را تغییر داده است.
او بلافاصله به چهار مذاکره کننده ارشد خود - از جمله دیوید بارنیا، رئیس سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، و رونن بار، رئیس جاسوسی داخلی اسرائیل - دستور داد که به دوحه بروند. در چهار روز بعد، شیخ محمد میزبان یک سلسله جلسات بود؛ جلساتی که عمدتاً در دفتر شخصی‌اش برگزار می‌شد، در حالی که مقامات حماس، مذاکره کنندگان اسرائیلی، افسران اطلاعاتی مصر و دو آمریکایی تا صبح با او رایزنی داشتند.
تیم‌های اسرائیل و حماس در طبقات مختلف، هرگز یکدیگر را ندیدند. آن‌ها به نوبت برای اطلاع از آخرین موقعیت دشمن خود وارد دفتر نخست وزیری شدند. گاهی اوقات ماهیت ساختار فرماندهی حماس مانع پیشرفت می‌شد که رهبران آن در قطر را ملزم می‌کرد تا جزئیات خاصی را با همتایان خود در غزه که همگی مخفی هستند و دسترسی به آن‌ها سخت است بررسی کنند.
مک گورک و ویتکاف نیز اغلب با روسای مربوطه خود هماهنگ بودند. به گفته یکی از افراد آشنا، در برخی مواقع، مک گورک با بایدن صحبت می‌کرد در حالی که ویتکاف، چند متر دورتر، با ترامپ یا تیمش تلفنی رایزنی داشت. محمد الخلیفی، معاون وزیر خارجه قطر گفت: «ما کلمه به کلمه، جمله به جمله و فرمول به فرمول مذاکره می‌کردیم. "از نظر روحی و جسمی فرایندی خسته کننده بود».
به گفته سه منبع آگاه، بزرگ‌ترین موفقیت نزدیک به نیمه شب یکشنبه شب رخ داد. شیخ محمد به دو آمریکایی گفته که اگر اسرائیل بتواند نرمش بیشتری نشان دهد، توافق حاصل می‌شود.
مک گورک و ویتکاف با هم از راهرو به سمت اتاق اسرائیلی‌ها رفتند، جایی که مذاکره کنندگان قبلاً تلفنی با نتانیاهو صحبت می‌کردند. آمریکایی‌ها با پیوستن به این تماس، به رهبر اسرائیل گفتند که در صورت موافقت او با افزایش تعداد زندانیان درگیر در مبادله و همچنین کاهش جزئی عمق منطقه حائل، زمینه ساز توافق می‌شود.
پس از یک بحث بلند به زبان عبری بین نتانیاهو و تیمش، آن‌ها مصالحه کردند.آمریکایی‌ها بازگشتند تا شیخ محمد را در جریان اخبار قرار دهند. به گفته یک منبع آشنا، رهبر قطر به فرستادگان گفت: «ما یک معامله خواهیم داشت»
.پس از یک سال شکست، حوالی نیمه شب یکشنبه، آن‌ها فکر کردند که توافقی دارند، مشروط به مشاجره بر سر جزئیات کوچک نهایی. با این حال، چهارشنبه مشکلات بیشتری پیش روی مذاکره کنندگان قرار گرفت. حماس ناگهان در باب حضور نیروهای اسرائیلی در منطقه حائل شروطی را مطرح کرد.
پس از آن که رهبران مصر و قطر حماس را متقاعد کردند که اسرائیل عقب نشینی خواهد کرد، تل‌آویو برای شفاف سازی بیشتر در مورد اینکه کدام اسیران فلسطینی آزاد خواهند شد، فشار آورد.
هزاران مایل دورتر، در دفتر بیضی شکل، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی با بایدن و کامالا هریس، در انتظار اخبار از مک گورک نشسته بودند.
به گفته یکی از منابع آگاه، حتی زمانی که شیخ محمد سرانجام چهارشنبه شب این معامله را اعلام کرد، هویت آخرین زندانیان هنوز توسط دو طرف روشن نشده بود. اما یکی از افراد آشنا گفت که مک گورک و ویتکاف به اندازه کافی اطمینان داشتند که به روسای خود اطلاع دهند که آتش بس حاصل خواهد شد.
آن کشمکش نهایی تا روز پنجشنبه ادامه یافت و مک گورک و ویتکاف در نهایت همان شب قطر را ترک کردند. این توافق تثبیت و به همین ترتیب نام یکی از غیر محتمل‌ترین جفت‌ها در تاریخ دیپلماتیک آمریکا ثبت شد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.