بازار آریا - دراین شرایط، بازار سرمایه می‌تواند نقش مهم و مؤثری ایفا کند اما برای ورود دوباره مردم به این بازار، باید اعتمادسازی انجام شود، چرا که تجربه حضور مردم در بازار سرمایه در سال 99 هنوز فراموش نشده است.
یکی دیگر از اقداماتی که می‌تواند به تحقق شعار سال کمک کند، گره‌نزدن اقتصاد و رونق بازار به مذاکرات رفع تحریم است.
اکنون وزارت خارجه ایران برای رفع تحریم‌های کشور گام‌های مؤثری برداشته و به‌دنبال برداشتن محدودیت‌هاست. درست است در این صورت اقتصاد هم از آن منتفع خواهد شد اما باید توجه داشت گره‌زدن اقتصاد به مذاکرات نتیجه‌ای جز آسیب برای کشور به‌دنبال ندارد. اقتصاد ایران در طول سال‌های گذشته با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم کرده که یکی از آنها تحریم است. تحریم‌هایی که آسیب‌هایی به اقتصاد کشور وارد کرد و باعث شد تصمیم‌گیری‌ها در حوزه‌های مختلف دستخوش تغییر شود اما مهم‌تر از این موضوع برخوردی است که با تحریم صورت‌گرفت. تقریبا اوایل دهه 90 بود که تحریم شورای امنیت سازمان ملل علیه کشورمان اعمال شد و با تغییر دولت در سال 92 مذاکرات در مسیر دیگری قرارگرفت. نهایتا در سال 94 مذاکرات به نتیجه رسید و برجام امضا شد. برجامی که عمر کوتاهی داشت و در سال 97 یکطرفه لغو شد. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد، این است که در طول مدت‌زمان مذاکرات منتهی به برجام، اقتصاد ایران منتظر نتیجه ماند. درواقع، حل همه امور کشور گویی در گرو نتیجه مذاکرات بود، درحالی‌که در همان زمان نیز کارشناسان هشدار می‌دادند که اقتصاد کشور نباید به مذاکرات وابسته باشد.
درنهایت دونالد ترامپ زمانی که روی کار آمد اعلام کرد توافق برجام را که با رئیس‌جمهور اسبق آمریکا (باراک اوباما) امضا شده بود، قبول ندارد و باید مذاکره جدیدی با ایران اتفاق بیفتد. درنهایت در اردیبهشت سال 97 ترامپ به‌صورت یکطرفه از برجام خارج شد و تحریم‌های کشورش گسترده‌تر از قبل علیه ایران بازگشت. از آنجا که کشور در ابتدای دهه 90 منتظر مذاکرات مانده بود و در چند سال پایانی آن تحریم‌ها بازگشت رشد اقتصادی در این دهه به نزدیک صفر درصد رسید که کارشناسان از آن به نام دهه ازدست‌رفته یاد می‌کنند. دهه‌ای که می‌توانست شرایط اقتصاد ایران را تغییر دهد و به‌جای این‌که شاهد شتاب‌گرفتن مشکلات باشیم، رونق اقتصاد را مشاهده می‌کردیم.
مراقب فضای مجازی باشید
حالا که خبر مذاکرات داغ است برخی صفحه‌ها در شبکه‌های اجتماعی مواردی را برای جذب مخاطبان بیشتری مطرح می‌کنند. این روزها شاهد صحبت‌های سطحی که در صفحه این افراد به نام تحلیل منتشر می‌شود، هستیم. تحلیل‌هایی که حاکی از آن است اگر مذاکرات به نتیجه برسد اقتصاد ایران شکوفا خواهد شد و قیمت‌ها ریزش شدیدی خواهند داشت. از سوی دیگر، برخی افراد اعلام می‌کنند در صورت عدم دستیابی به توافق در مذاکرات، قیمت دلار به اوج قیمتی جدیدی خواهد رسید و بازارهای مالی دچار تغییرات شدیدی خواهند شد.درواقع برخی صفحه‌ها در فضای مجازی به دنبال تحریک تقاضا هستند.اقدامی که قطعا بر نرخ تورم نیز تاثیرمی‌گذاردودولت باید درراستای کنترل انتظارات تورمی گام بردارد. یکی از اقداماتی که اکنون تیم اقتصادی دولت و مهم‌ترین آنها بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی باید در راستای آن حرکت کنند اجرای سیاست‌های اصولی متناسب با شرایط ایران است. تجربه اجرای سیاست تثبیت اقتصادی در دولت سیزدهم نشان داد این نسخه می‌تواند برای اقتصاد کشور مفید واقع شود و با شیب ملایم سیاست‌های تعدیل را اجرا کند.
افزایش تاب‌آوری اقتصاد
تحریم‌ها هرچند برای اقتصاد ایران محدودیت‌هایی به‌دنبال داشته است اما تقریبا می‌توان گفت هیچ کشوری مانند ایران نیست که بتواند در این تحریم طولانی‌مدت دوام بیاورد. درواقع بررسی‌ها نشان می‌دهد تاب‌آوری اقتصاد ایران بالا رفته و اکنون مانند گذشته شکننده نیست. قطعا با رفع تحریم‌ها هزینه‌های تجارت کشور کاهش می‌یابد و پول حاصل از صادرات راحت‌تر در دسترس قرار می‌گیرد اما موضوعی که می‌تواند اثر مستقیم داشته باشد خنثی‌سازی تحریم است. موضوعی که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها بر آن تاکید کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با اشاره به تکرار موضوع تحریم در ایام انتخابات از زبان نامزدها و نمایندگان آنها و در بین مردم، مجلس را در این زمینه دارای امکان فعالیت و نقش‌آفرینی دانستند و گفتند: «ما می‌توانیم تحریم‌ها را با ابزارهای شرافتمندانه برطرف و بالاتر از آن، خنثی کنیم. همچنان‌که بارها گفته‌ایم برداشتن تحریم‌ها دست ما نیست و باید برای رفع آنها تدبیر اندیشید اما خنثی‌سازی تحریم دست ما است.»1403.04.31
پیامدهای یک اقتصاد شرطی
زمانی که یک سرمایه‌گذار قصد سرمایه‌گذاری در یک پروژه را داشته باشد منتظر نتیجه مذاکرات می‌ماند و آسیب اصلی آن متوجه کلان اقتصاد می‌شود. این موضوع در سرمایه‌گذاری شرکت‌های در حال فعالیت هم تاثیر دارد. اتاق بازرگانی ایران دراین‌باره گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد برخی بخش‌های فعال اقتصاد ایران به‌دلیل نبود اطمینان و مشخص‌نبودن وضعیت، طرح‌های توسعه‌ای خود را لغو کرده‌اند.
از سوی دیگر، در این شرایط فرار سرمایه اتفاق می‌افتد و افراد به‌جای این‌که در تولید سرمایه‌گذاری کنند که موجب اشتغال شود ترجیح می‌دهند پول‌شان را از کشور خارج کنند. ادامه این روند کاهش ارزش پول ملی و افزایش نقدینگی و تورم را به دنبال دارد. همچنین دولت با کسری بودجه همراه خواهد شد که دوباره نقدینگی بالا می‌رود و تورم روند افزایشی به خود می‌گیرد که نتیجه آن رکود است. تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند که این وابستگی می‌تواند به ابزاری در دست طرف مقابل تبدیل شود. وقتی تمام امیدها و انتظارات اقتصادی به نتایج مذاکرات گره می‌خورد، درواقع امکان مانور و فشار بیشتر به طرف مقابل داده می‌شود. تجربه نشان داده که هربار اخبار منفی از مذاکرات منتشر شده، شاهد تلاطم شدید در بازارهای مالی بوده‌ایم.
لازم به ذکر است وابستگی بیش از حد به اخبار مذاکرات نه‌تنها کمکی به اقتصاد کشور نمی‌کند بلکه می‌تواند به ابزاری برای فشار بیشتر طرف مقابل تبدیل شود. راه‌حل واقعی، تقویت اقتصاد داخلی و کاهش آسیب‌پذیری در برابر نوسانات سیاسی است. اقتصاد شرطی نشود
رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیرا در دیدار با مسئولان ارشد سه قوه فرمودند: یک جمله راجع به این گفت‌وگوهای عمان عرض بکنیم. من این نکته را می‌خواهم بگویم که این گفت‌وگوها، یکی از ده‌ها کار وزارت خارجه است؛ یعنی وزارت خارجه ده‌ها کار دارد که یکی‌اش هم این گفت‌وگوهای عمان و این مسائلی است که حالا اخیرا مطرح شده. سعی کنید مسائل کشور را به این گفت‌وگوها گره نزنید؛ این تأکید من است. اشتباهی که در برجام کردیم، اینجا تکرار نشود. آنجا ما همه‌چیزمان را منوط کردیم به پیشرفت مذاکرات؛ یعنی کشور را شرطی کردیم. خب سرمایه‌گذار وقتی که کار کشور منوط به مذاکره باشد، سرمایه‌گذاری نمی‌کند دیگر؛ معلوم است؛ می‌گوید ببینیم عاقبت مذاکرات به کجا می‌رسد.