بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - نسیم نوحه خوان : شرکت ملی گاز ایران درصدد است که با همکاری بورس انرژی، ابزارهای مالی مرتبط با گاز طبیعی را توسعه دهد تا امکان تامین مالی و سرمایه‌گذاری در این حوزه مهیا شود. این شرکت برای پیاده‌سازی مصوبه آبان 1402 شورای عالی انرژی و مصوبه نشست 14 آبان 1403 شورای اقتصاد، پیشنهاد پذیرش گواهی سپرده گاز طبیعی را به بورس انرژی ارائه کرد که مورد موافقت قرار گرفت و در مرحله اول برای 5میلیارد مترمکعب گاز، گواهی سپرده صادر می‌شود. گواهی سپرده گاز طبیعی برای نخستین بار در بورس انرژی پذیرفته شد که به‌زودی مورد معامله قرار می‌گیرد.
گواهی سپرده گاز طبیعی، ابتکاری نوین از سوی شرکت بورس انرژی ایران، به‌‌‌عنوان ابزاری مالی برای بهره‌‌‌مندی از ظرفیت‌‌‌های عظیم صنعت گاز کشور معرفی شده است. این ابزار که با هدف بهینه‌‌‌سازی استفاده از انبارها، تامین سرمایه در گردش و ایجاد بستری مطمئن برای معاملات طراحی شده، نویدبخش تحولی در عرصه انرژی ایران است.
در این راستا خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» با محمدسجاد عرفانی، کارشناس واحد تحقیق و توسعه بورس انرژی، در خصوص مزایا و ویژگی‌‌‌های عرضه، شرایط خرید، مشتریان هدف و سایر اطلاعات مهم مرتبط با گواهی سپرده گاز طبیعی به گفت‌‌‌وگو پرداخته که مشروح آن در ادامه آمده است.
انعطاف‌‌‌پذیری بازار گواهی سپرده گاز
محمدسجاد عرفانی در مورد مزایا و ویژگی‌‌‌های عرضه گواهی سپرده گاز طبیعی گفت: گواهی سپرده به تولیدکنندگان و عرضه‌‌‌کنندگان امکان می‌دهد که بدون کوچک‌ترین خللی در فرآیند تولید و فروش روزانه خود، از ظرفیت انبارش مستمر بهره‌‌‌برداری کنند. این ابزار نه‌‌‌تنها راهکاری برای تامین سرمایه در گردش ارائه می‌دهد، بلکه می‌‌‌تواند به‌‌‌عنوان وثیقه‌‌‌ای معتبر برای تضمین تسویه مالی در معاملات مورد استفاده قرار گیرد.
به‌‌‌عنوان مثال، تولیدکنندگان می‌‌‌توانند با عرضه این گواهی در بورس، نقدینگی لازم برای توسعه فعالیت‌‌‌های خود را تامین کنند. در این راستا گواهی سپرده گاز طبیعی توسط شرکت ملی گاز ایران در بورس انرژی ایران پذیرش شد. مطابق اسناد موجود، ظرفیت روزانه انتقال گاز طبیعی کشور از طریق خطوط لوله فشار قوی به یک‌میلیارد و 165میلیون مترمکعب می‌‌‌رسد.
براساس مصوبه شورای اقتصاد، هدف از این طرح، ارائه راهکارهای اضطراری و کوتاه‌مدت برای رفع ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در ماه‌‌‌های سرد سال است. در همین چارچوب در جهت توسعه فعالیت شرکت‌های کارور با هدف صرفه‌‌‌جویی در مصرف گاز، این گواهی‌‌‌ها با ویژگی قابلیت معامله در بورس انرژی ایران و تضمین قراردادی عدم‌قطع در شرایط مدیریت مصرف، در ازای تحقق صرفه‌‌‌جویی در مصرف گاز با اعمال ضرایب تصحیح دمایی صادر می‌شود. وی افزود: این رویکرد نشان‌‌‌دهنده مدیریت هوشمندانه ریسک‌‌‌های عملیاتی و اطمینان از تحویل‌‌‌پذیری دارایی پایه است. علاوه بر این، معاملات این گواهی به‌‌‌صورت حراج پیوسته انجام می‌شود و محدوده نوسان قیمت آن نامحدود تعیین شده است. این ویژگی، انعطاف‌‌‌پذیری بالایی را برای فعالان بازار فراهم می‌کند و امکان تطابق سریع با شرایط متغیر بازار را به آنها می‌دهد. حداقل تغییر قیمت سفارش نیز در معاملات ریالی یک‌ریال و در معاملات ارزی 0.01واحد ارزی است. از مزایای این ابزار می‌‌‌توان به استانداردسازی فرآیندها اشاره کرد. انباردار موظف است گاز طبیعی را براساس استانداردهای اعلام‌‌‌شده توسط بورس ارزیابی و مشخصات دقیق آن را در گواهی درج کند. این شفافیت، اعتماد سرمایه‌گذاران و خریداران را افزایش می‌دهد و بازار را به سمت حرفه‌‌‌ای‌‌‌گری بیشتر سوق می‌دهد.
گواهی سپرده گاز؛ ابزاری فراگیر برای سرمایه‌گذاری
کارشناس واحد تحقیق و توسعه بورس انرژی در خصوص شرایط خرید و مشتریان هدف گواهی سپرده گاز به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: برای خرید گواهی سپرده گاز طبیعی، متقاضیان باید از طریق شرکت‌های کارگزاری عضو بورس انرژی ایران اقدام کنند.
مشتریان این گواهی طیف گسترده‌‌‌ای را در بر می‌‌‌گیرند؛ از تولیدکنندگان و عرضه‌‌‌کنندگان گاز طبیعی که به دنبال تامین مالی یا تضمین معاملات خود هستند تا سرمایه‌گذارانی که می‌‌‌خواهند سبد دارایی‌‌‌های خود را متنوع کنند.
نکته جذاب این است که محدودیت سقف دارایی برای مشتریان وجود ندارد، به این معنا که هم بازیگران بزرگ بازار و هم سرمایه‌گذاران کوچک‌تر می‌‌‌توانند در این طرح مشارکت کنند. این انعطاف‌‌‌پذیری، گواهی سپرده گاز طبیعی را به ابزاری فراگیر و قابل‌‌‌دسترس تبدیل کرده است.
عرفانی در ادامه افزود: گواهی سپرده گاز طبیعی بر پایه چارچوب‌‌‌های قانونی بنا شده است. ماده 12 مصوبه شورای عالی انرژی کشور (مورخ 1402.08.01) و بند 2 مصوبه شماره 431594 شورای اقتصاد (مورخ 1403.08.24) از مهم‌ترین اسناد قانونی پشتیبان این طرح هستند که صدور این گواهی را در راستای توسعه میادین گازی و تنظیم‌‌‌گری بازار گاز طبیعی تایید می‌کنند. همچنین، تاریخ انقضا و دوره معاملاتی هر گواهی در اطلاعیه گشایش انبار اعلام خواهد شد که پس از تایید پذیرش انبار، از طریق وب‌سایت رسمی بورس انرژی ایران منتشر می‌شود.
تسویه معاملات این گواهی یک روز کاری پس از انجام معامله (T+1) صورت می‌گیرد، اما این زمان با تصویب شرکت سپرده‌‌‌گذاری مرکزی قابل‌‌‌تغییر است. تشریفات قانونی تحویل گاز طبیعی نیز در اطلاعیه گشایش انبار ذکر خواهد شد تا خریداران از جزئیات فرآیند آگاه شوند. این شفافیت در مقررات، ریسک‌‌‌های احتمالی را به حداقل می‌‌‌رساند و اطمینان خاطر را برای فعالان بازار به ارمغان می‌‌‌آورد.
این کارشناس بورس انرژی در پایان عنوان کرد: گواهی سپرده گاز طبیعی نه‌‌‌تنها یک ابزار مالی، بلکه گامی استراتژیک در راستای توسعه اقتصادی کشور است. ایران به‌‌‌عنوان یکی از دارندگان بزرگ ذخایر گاز طبیعی در جهان، با استفاده از این ابزار می‌‌‌تواند جایگاه خود را در بازارهای بین‌المللی انرژی تقویت کند.
این طرح، با ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان، عرضه‌‌‌کنندگان و سرمایه‌گذاران، زنجیره ارزش صنعت گاز را کارآمدتر می‌کند و به افزایش بهره‌‌‌وری منجر می‌شود. گواهی سپرده گاز طبیعی، با تکیه بر ظرفیت عظیم صنعت گاز ایران، چارچوب قانونی شفاف و طراحی هوشمندانه، فرصتی بی‌‌‌نظیر برای فعالان بازار انرژی به شمار می‌رود. آینده بازار انرژی ایران با چنین ابتکاراتی روشن‌‌‌تر از همیشه به نظر می‌‌‌رسد.