بازار آریا - دنیای اقتصاد - مرضیه احقاقی : ایران در افق 1409 به یکی از پیشرفته‌‌‌ترین کشورهای منطقه در زمینه معدن‌‌‌کاری هوشمند و دیجیتال تبدیل خواهد شد اگر اقدامات مشخصی را در این حوزه انجام دهد. انتظار می‌رود معادن کشور در افق یادشده با اتکا به فناوری‌‌‌های نوین به سطح حداکثری بهره‌‌‌وری، رقابت‌‌‌پذیری، ایمنی و پایداری زیست‌‌‌محیطی قابل‌توجهی دست یابند به طوری که قادر باشند در بازار پررقابت جهانی دوام آورند.
محمد آقاجانلو، رئیس هیات عامل ایمیدرو
ریسک‌‌‌های موجود در مسیر تحقق این هدف البته مانع بزرگ رسیدن به قله فعالیت معدنی هستند. همایش تحول دیجیتال معادن و صنایع معدنی ایران با محوریت نوآوری، امنیت و بهره‌‌‌وری در افق برنامه هفتم توسعه که به همت ایمیدرو، بازوی معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شد، به همین موضوع پرداخته است.
محمد آقاجانلو در همایش تحول دیجیتال معدن و صنایع معدنی که با حضور مدیران حوزه آی‌‌‌تی و‌‌‌ نیز حوزه معدن و صنایع مدنی برگزار شد، اظهار کرد: حرکت به سمت دیجیتالی شدن معادن از تکالیف قانونی مجموعه معدن و صنایع معدنی کشور است. این تغییر تداوم تولید و بهره‌‌‌وری را در عرصه رقابت جهانی ممکن می‌کند. کمااینکه کشورهای همسایه ایران نیز در مسیر توسعه تحولات دیجیتالی گام برمی‌‌‌دارند. معاون وزیر صمت، پیاده‌سازی اکوسیستم نوآوری آزمایشگاهی و فناوری را از برنامه‌های ایجاد تحول دیجیتال دانست. ایمیدرو به عنوان حلقه میانی فعالیت بخش ‌آی‌تی و حوزه معدن و صنایع معدنی، فعالیت خود را در جایگاه تسهیل‌گر و‌‌‌ حکمران، از یک سال گذشته آغاز کرده است. رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران تاکید کرد از این پس «شاخص اجرای برنامه تحول دیجیتال» در بررسی جایگاه شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود. از این رو ضروری است شرکت‌ها الزامات تحقق این هدف را مدنظر قرار دهند. 
وی با اشاره به عملکرد شرکت‌های بزرگ جهانی در حوزه تحول دیجیتال معدن گفت: بسیاری از شرکت‌های معدنی دنیا طی سال‌های گذشته هزینه‌‌‌های حفاری، اکتشاف و فرآوری را با سیستم هوشمندسازی کاهش و همزمان سودآوری را افزایش داده‌‌‌اند. کشورهایی همچون استرالیا، کانادا و... توانسته‌‌‌اند با اتکا به تحولات دیجیتال، 15‌درصد کارآیی خود را ارتقا دهند. شرکت ریوتینتو چندی پیش اعلام کرد با اتکا به تحولات عرصه دیجیتال، هزینه‌‌‌های عملیاتی خود را در حوزه‌‌‌های حفاری و حمل‌‌‌ونقل حدود 20‌درصد کاهش داده است. شرکت وله برزیل نیز توانسته با اتکا به ظرفیت‌‌‌های هوش مصنوعی و پردازش داده‌‌‌های هوش مصنوعی، دقت فعالیت‌‌‌های اکتشاف خود را تا 50‌درصد افزایش دهد و از هزینه‌‌‌های غیرضرور در برخی حفاری‌‌‌ها جلوگیری کند. آفریقای جنوبی نیز با استفاده از پهپادهای نقشه‌‌‌برداری تا 75‌درصد هزینه این بخش را کاهش داده است. تکیه بر فعالیت‌‌‌های دیجیتالی در معادن و صنایع معدنی ایران نیز آغاز شده است. این دست اقدامات زمینه ارتقای سطح بهره‌‌‌وری شرکت‌ها را فراهم کرده است.
انتظار می‌رود استفاده از این فناوری‌‌‌ها از حلقه اکتشاف و حفاری آغاز شود و تا فرآوری و ایجاد محصول با ارزش افزوده بالاتر ادامه یابد. رئیس هیات عامل ایمیدرو اظهار کرد: رشد 13درصدی بخش معدن به عنوان هدف اصلی توسعه این حوزه در برنامه هفتم در نظر گرفته شده و تمامی اقدامات صورت‌گرفته از جمله تحول دیجیتال در همین راستا انجام می‌گیرد. امروزه بخش قابل‌توجهی از شرکت‌های این حوزه صادرات‌محور هستند، از این رو نیاز است که به امر تحول دیجیتال توجه روزافزونی داشته باشد تا رقابت‌‌‌پذیری آنها در بازار بین‌المللی ممکن باشد. آقاجانلو تصریح کرد: ایمیدرو با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان فناوری اطلاعات (افتا) و شرکت‌های معدن و صنایع معدنی به نقش‌آفرینی برای استقرار این نظام اقدام خواهد کرد. وی خواستار همکاری و مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاهیان، مراکز علمی و تحقیقاتی برای اجرای تحول دیجیتال در معدن و صنایع معدنی شد.

رویدادی برای تسهیل چالش‌‌‌های بین‌دستگاهی
سمیه خلوصی، معاون برنامه‌‌‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو‌‌‌، در این همایش گفت: سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در نظر دارد در جایگاه تسهیل‌‌‌گر، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و صندوق نوآوری و شکوفایی چالش‌های اجرای برنامه تحول دیجیتال در حوزه معدن و صنایع معدنی را برطرف کند. همایش تحول دیجیتال معادن و صنایع معدنی نیز با هدف رفع مشکلات و تعارضات بین دستگاه‌‌‌های حاکمیت و شرکت‌های بخش معدن و صنایع مدنی برنامه‌‌‌ریزی شده است. خلوصی افزود: یکی از مهم‌ترین هدف‌‌‌های این رویداد تحقق رشد 3 تا 4 درصدی بهره‌‌‌وری از هدف رشد 13 درصدی برنامه هفتم پیشرفت است. در دنیای کنونی تحول دیجیتال با هدف حفظ رقابت‌‌‌پذیری و رشد تولید و بهره‌‌‌وری در حوزه معدن و صنایع معدنی به یک الزام تبدیل شده است.
خلوصی گفت: با توجه به اینکه این حوزه مکلف به تحقق رشد 13 درصدی بخش معدن و صنایع معدنی در برنامه هفتم پیشرفت است، مسوولیت بسیار بزرگی بر عهده بخش معدن گذاشته شده است. استفاده از تکنولوژی‌‌‌های دیجیتالی شدن معادن در مسیر تحقق رشد معادن، کمک‌‌‌کننده خواهد بود.
خلوصی در ادامه گفت: در واقع یکی از محورهایی که ایمیدرو دنبال می‌کند، استفاده از تحلیل داده و اطلاعات برای سیاستگذاری مناسب است.
معاون ایمیدرو تاکید کرد: استقرار فناوری‌‌‌های مورد نیاز برای دیجیتالی شدن تغییری بزرگ است که به مدیریت تغییر نیاز دارد. بر این اساس این رویداد با هدف فراهم کردن زمینه تقویت همکاری حوزه آی‌‌‌تی و بخش معدنی است و امیدواریم خروجی رویداد منتج به رفع بخشی از مشکلات بخش معدن در حوزه آی‌‌‌تی شود. خلوصی تاکید کرد: تعدادی از شاخص‌‌‌هایی که به رشد بهره‌‌‌وری در حوزه معدن و صنایع معدنی کمک می‌کنند، تعیین شده و از همه بنگاه‌‌‌های بزرگی که پیشران صنعت هستند، درخواست شده که این شاخص‌‌‌ها را اندازه‌‌‌گیری کنند و ایمیدرو به عنوان یک سازمان توسعه‌‌‌ای که تسهیل‌‌‌گر حضور شرکت‌ها در بخش معدن است، پاسخگوی نیاز آنها باشد. این عضو هیات عامل ایمیدرو ادامه داد: در واقع یک نگاه حاکمیتی در این موضوع وجود دارد که بتوانیم از فناوری هوشمندسازی استفاده کنیم. به گفته خلوصی، امنیت اطلاعات از مهم‌ترین محورهایی است که در مسیر تحول دیجیتال و هوشمندسازی به آن پرداخته می‌شود.
رونمایی از سند تحول راهبردی دیجیتال معادن
بهاره خازنی، مجری طرح هوشمندسازی معادن و صنایع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، در تشریح فعالیت‌‌‌های یک سال گذشته ایمیدرو در حوزه هوشمندسازی گفت: ظرف یک سال اخیر کارگروه تخصصی متشکل از واحدهای معدنی و صنایع معدنی را ایجاد و چالش‌‌‌های هوشمندسازی را شناسایی کردیم. زیرساخت نامناسب در بخش‌‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی و کمبود نیروی انسانی ماهر؛ عدم‌اعتماد به محصولات و فرآیندهای هوشمندسازی به دلیل حملات سایبری، هزینه‌‌‌بر بودن فرآیندهای دیجیتالی شدن و همچنین نبود مشابه داخلی از مهم‌ترین ایرادات وارد به این بخش است. برای رفع این چالش‌‌‌ها از مشارکت درون و برون‌دستگاهی منسجم استفاده کردیم. وی در تشریح راهکارهای رفع چالش‌‌‌های موجود به موارد ذیل اشاره کرد: مشارکت درون و بین‌دستگاهی، منسجم و نظام‌‌‌مند؛ اعتمادسازی، انگیزش و کاهش ریسک؛ شناخت وضعیت موجود و ارزیابی‌‌‌های دوره‌‌‌ای؛ استقرار نظام حکمرانی داده و تفاهم‌نامه همکاری با وزارت ارتباطات.
خازنی در تشریح اقدامات عملیاتی تفاهم‌نامه با وزارت ICT گفت: این اقدامات در سه بخش تامین زیرساخت، ارتقا و تضمین امنیت سایبری و همچنین رشد فراگیر اقتصاد دیجیتال اجرایی شده است.
مجری طرح هوشمندسازی معادن و صنایع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اظهار کرد: سند تحول راهبردی دیجیتال معادن رونمایی شد. در آن چشم‌انداز افق 1409 معادن ایران به عنوان پیشرفته‌ترین کشور در حوزه هوشمندسازی تعریف شده است. بر اساس چشم‌‌‌انداز تعریف شده، ایران در افق 1409 به یکی از پیشرفته‌‌‌ترین کشورهای منطقه در زمینه معدن‌‌‌کاری هوشمند و دیجیتال تبدیل خواهد شد. معادن کشور با استفاده از فناوری‌‌‌های نوین دیجیتال همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، داده‌‌‌های کلان، روباتیک، اتوماسیون صنعتی و سیستم‌های نظارت پیشرفته به سطح حداکثری بهره‌‌‌وری، رقابت‌‌‌پذیری، ایمنی و پایداری زیست‌‌‌محیطی قابل‌توجهی دست خواهند یافت. تحول دیجیتال و هوشمندسازی معادن و صنایع معدنی ایران باعث می‌شود که کشور در جایگاه رهبر منطقه‌‌‌ای در صنعت معدن‌کاری دیجیتال قرار گیرد.
وی در تشریح اهداف کلان تحول دیجیتال معادن و صنایع معدنی ایران گفت: دیجیتالی‌‌‌سازی فرآیندهای زنجیره ارزش معادن کشور، توسعه زیرساخت‌‌‌های فناوری و داده‌‌‌محور، بهبود ایمنی و پایداری محیط‌زیستی معادن و صنایع معدنی، توسعه سرمایه انسانی متخصص، افزایش سرمایه‌گذاری و توسعه همکاری‌‌‌های بین‌المللی، و توسعه اکوسیستم نوآوری و فناوری‌‌‌های بومی از اهداف مهم سند تحول دیجیتال بخش معدن است.
ایمنی معادن دولتی بالاست
رئیس هیات عامل ایمیدرو در پاسخ به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» درخصوص نقش دیجیتالی شدن معادن در ارتقای ایمنی معادن و همچنین نقش این سازمان برای ارتقای فاکتورهای ایمنی اظهار کرد: ایمیدرو متولی معادن دولتی است. بسیاری از حوادث ناگوار معدنی کشور در معادن متعلق به بخش خصوصی به‌‌‌وقوع می‌‌‌پیوندد. با‌‌‌وجود این ایمیدرو به‌‌‌عنوان یکی از بخش‌‌‌های بدنه وزارت صمت در تلاش است تا با ارائه آموزش‌‌‌های ایمنی به فعالان بخش معدن، از بروز حوادث در این بخش جلوگیری کند. درهمین‌‌‌حال برای خرید تجهیزات ایمنی معادن نیز برنامه‌‌‌هایی در دستور کار است. درهمین‌‌‌حال کارگروه‌‌‌های ارتقای نظارت در وزارت صمت با حضور تمامی ارگان‌‌‌های مربوط تشکیل شده است. وی تاکید کرد: بدون تردید تحول دیجیتالی شدن معادن نقش بزرگی در ارتقای سطح امنیت فعالیت‌‌‌های معدنی و ارتقای سطح ایمنی کارگران خواهد داشت.
عزم جدی برای دیجیتالی شدن
سمیه خلوصی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درخصوص امکان‌‌‌پذیری دیجیتالی شدن در حوزه معدن و صنایع معدنی با توجه به امکانات کشور و همچنین تحقق چشم‌‌‌انداز هدف‌‌‌گذاری‌شده در این بخش اظهار کرد: ایجاد تحول دیجیتال در حوزه معدن و صنایع معدنی از برنامه‌‌‌های اولویت‌‌‌دار سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. برهمین‌‌‌اساس نیز ایمیدرو برای تحقق این هدف برنامه‌‌‌ریزی کرده و اقدامات این بخش را رصد می‌کند. وی افزود: تامین مالی یکی از فاکتورهای تحقق دیجیتالی شدن حوزه معدن و صنایع معدنی است. در تعامل با شرکت‌های فعال در حوزه معدن و فرآوری مقرر شده تحولات دیجیتالی به‌‌‌عنوان یکی از برنامه‌‌‌های اولویت‌‌‌دار این صنایع موردتوجه قرار گیرد و فرآیندهایی نیز برای تامین مالی آنها اندیشیده شود.
معاون برنامه‌‌‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو‌‌‌ بهره‌‌‌مندی از تکنولوژی‌‌‌های نوین را از دیگر شاخصه‌‌‌های موثر بر دیجیتالی شدن معادن دانست و گفت: ایمیدرو توسعه تکنولوژی را از چند کانال دنبال می‌کند. در درجه نخست تمام شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان حوزه داخلی را شناسایی کرده‌‌‌ایم. رویداد تحول دیجیتال معادن و صنایع معدنی ایران در راستای ایجاد بستر ارتباطی میان صنایع دانش‌‌‌بنیان و معادن برگزار شده است. وجه دیگر بهره‌‌‌مندی از تکنولوژی‌‌‌های نوین در حوزه دیجیتالی شدن معادن، انتقال تکنولوژی است، برهمین‌‌‌اساس نیز مذاکراتی را با مرکز فناوری ریاست جمهوری ترتیب داده‌‌‌ایم. چنانچه تمامی ابعاد موردبحث محقق شود، بروز تحول دیجیتال در معادن و صنایع معدنی کشور، هدفی دست‌‌‌یافتنی خواهد بود. هرچند نمی‌توان منکر ریسک‌‌‌های حاکم بر این بخش شد.