بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - هادی سلگی : برای دستیابی به انتشار صفر خالص کربن، اهرم‏‏‏‏‏‌های بنیادی حیاتی هستند، اما به‌تنهایی قادر نیستند تعادل را به نفع این هدف تغییر دهند. دستیابی به انتشار صفر خالص کربن به‌معنای حذف یا جبران کامل گازهای گلخانه‏‏‏‏‏‌ای است که از فعالیت‌های انسانی (مثل سوخت‌های فسیلی، کشاورزی، حمل‌ونقل و...) وارد جو می‌شوند. به‌عبارت دیگر، این مفهوم به کاهش انتشار گازهای گلخانه‏‏‏‏‏‌ای تا حد صفر اشاره دارد، به‌طوری که تمام انتشارات گازهای گلخانه‏‏‏‏‏‌ای یا از طریق جذب (مثل درختان یا تکنولوژی‌های جذب کربن) جبران شده یا به فناوری‌های پاک منتقل شوند و تاثیری بر محیط‌زیست نداشته باشند.
آمار‌ها نشان می‌دهد در حال‌حاضر تنها 16‌درصد از 1399 شرکت G2000 که داده‌های انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای دارند، در مسیر دستیابی به کربن صفر خالص تا سال‌2050 قرار دارند که نسبت به 18درصد در سال‌2023 روند نزولی داشته‌است. 39‌درصد از شرکت‌ها در حال کاهش انتشار گازها هستند، اما نه به اندازه کافی سریع که نیاز به تسریع در این روند را نشان می‌دهد. شاید نگران‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌ترین نکته این باشد که 45‌درصد از شرکت‌ها همچنان در جهت نادرست حرکت می‌کنند و انتشار منابع آلوده آنها در حال افزایش است. G2000به Global 2000اشاره دارد، فهرستی که مجله فوربس سالانه از 2‌هزار شرکت بزرگ جهان منتشر می‌کند. 
این رتبه‌‌‌‌‌‌بندی بر اساس معیارهایی مانند درآمد، سود، دارایی‌ها و ارزش بازار انجام می‌شود. داده‌های موسسه اکسنچر نشان می‌دهد؛ عملکرد شرکت‌ها در حوزه کاهش انتشار گازها تفاوت چشمگیری از نظر جغرافیا و نوع صنعت دارند. بر اساس گزارش این موسسه یک‌‌‌‌‌‌سوم شرکت‌های اروپایی همچنان در حال افزایش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای خود هستند، درحالی‌که این رقم در شرکت‌های منطقه آسیا و اقیانوسیه 56‌درصد بوده که نشان‌دهنده یک فاصله 23‌درصدی است. در عین‌حال، صنایعی مانند بیمه و خدمات عمومی تقریبا یک‌‌‌‌‌‌سوم از شرکت‌های خود را در مسیر دستیابی به صفر خالص تا سال‌2050 قرار دادند، اما در صنایعی مانند نرم‌‌‌‌‌‌افزار و پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها، انرژی و بهداشت بیش از 60‌درصد از شرکت‌ها همچنان در حال افزایش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای هستند. در مقابل، در صنعت گردشگری و همچنین در صنایع هوافضا و دفاع، اکثریت بزرگی از شرکت‌ها (69‌درصد) در حال کاهش کربن هستند(هرچند که در هر دو این بخش‌ها، تنها 6‌درصد در مسیر دستیابی عملیاتی به صفر خالص کربن تا سال‌2050 قرار دارند.) 
درحالی‌که همه شرکت‌ها باید به صفر خالص برسند، اما تمامی شرکت‌ها به یک میزان گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای منتشر نمی‌کنند. اجرای سریع‌تر اهرم‌‌‌‌‌‌های بنیادی کاهش کربن ضروری است. برای دستیابی به صفر خالص، شرکت‌ها باید فراتر از این اقدامات گام برداشته و به سراغ اهرم‌‌‌‌‌‌های نسل جدید بروند. این می‌تواند شامل معرفی مشوق‌‌‌‌‌‌های قوی‌‌‌‌‌‌تر برای مدیران، مانند قیمت‌گذاری داخلی کربن(که در حال‌حاضر توسط 29درصد از شرکت‌ها اجرا می‌شود) یا سبز‌کردن زیرساخت‌های دیجیتال و IT(23‌درصد) باشد و نیز بازآفرینی جسورانه مدل‌های کسب‌وکار برای به‌‌‌‌‌‌دست آوردن ارزش جدید در دنیای کربن‌‌‌‌‌‌زدایی؛ موضوعی‌است که تنها 21‌درصد از شرکت‌ها شواهدی از آن را نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال، شرکت ماتسوموتو پرسیژن، یک تولیدکننده پیشرو قطعات دقیق ژاپنی را درنظر بگیرید. این شرکت سیستم مدیریت اثرات زیست‌محیطی SAP را برای پیگیری و گزارش‌‌‌‌‌‌گیری از انتشار کربن در سطح محصول پیاده‌‌‌‌‌‌سازی کرده‌است. این نوآوری به ماتسوموتو پرسیژن این امکان را می‌دهد که داده‌های دقیق تاثیرات زیست‌محیطی را با شرکای تجاری خود به اشتراک بگذارد که به افزایش شفافیت و حمایت از کربن‌‌‌‌‌‌زدایی مشترک در زنجیره تامین آن کمک می‌کند.
اَبر اهرم هوش مصنوعی
با نهادینه‌کردن داده‌های انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای در عملیات روزمره، ماتسوموتو در حال پیشبرد استراتژی تحول سبز خود است و نشان می‌دهد؛ چگونه اهرم‌‌‌‌‌‌های نسل بعد می‌توانند به بهبود‌‌‌‌‌‌ سطح محصول در کاهش کربن کمک کنند. سبز‌کردن زیرساخت‌های دیجیتال و فناوری اطلاعات مانند اجرای شیوه‌‌‌‌‌‌های پیشرفته مدیریت انرژی، بهینه‌سازی سیستم‌های خنک‌‌‌‌‌‌کننده و انتقال به منابع انرژی تجدیدپذیر نیز یکی دیگر از این اهرم‌‌‌‌‌‌ها است. البته هوش‌مصنوعی نیز وجود دارد که در حال‌حاضر به‌عنوان یک ابزار تجاری فوق‌‌‌‌‌‌العاده قدرتمند در بخش‌ها و مناطق جغرافیایی مختلف در حال اثبات خود بوده و به‌کارگران و شرکت‌ها کمک می‌کند تا نوآوری‌های بیشتری از خود بروز دهند. برای کاهش کربن، هوش‌مصنوعی پتانسیل تبدیل‌شدن به یک «ابر اهرم» را دارد. چند شرکت در حال‌حاضر در حال استفاده از آن برای تقویت سایر اهرم‌‌‌‌‌‌های کاهش کربن هستند. به‌عنوان مثال، شرکت سعودی آرامکو از هوش‌مصنوعی برای بهبود کارآیی عملیات خود در تاسیسات پالایشی نفت «ابقیق» استفاده‌کرده که منجر به افزایش عملکرد تولید برق و کاهش انتشار کربن شده‌است. مایکروسافت نیز محل مرکزی فعالیت‌ها و دفتر اصلی خود را با فناوری‌های ساختمان هوشمند، تجهیز‌کرده تا مصرف انرژی را در زمان واقعی تنظیم کند.
جنبه‌‌‌‌‌‌های منفی هوش مصنوعی
با این حال، هوش‌مصنوعی همچنین می‌تواند پیامدهای منفی بالقوه‌‌‌‌‌‌ای برای دستیابی به صفر خالص کربن داشته‌باشد. روندهای کنونی در پذیرش هوش‌مصنوعی نشان‌دهنده افزایش سریع مصرف انرژی است که عمدتا ناشی از رشد مراکز داده پرمصرف انرژی است که قابلیت‌های در حال گسترش هوش‌مصنوعی را تامین می‌کنند. پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد؛ انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای مراکز داده هوش‌مصنوعی بین سال‌های 2024 تا 2030 بیش از ده‌برابر و از 68 به 718‌میلیون‌تن افزایش خواهد یافت. برای مقایسه، در سال‌2022، انتشار جهانی از حمل‌ونقل هوایی و دریایی هرکدام حدود 800‌میلیون‌تن بود که نشان می‌دهد ردپای آینده هوش‌مصنوعی می‌تواند با این بخش‌های پرمصرف کربن رقابت کند. تعامل بین هوش‌مصنوعی و انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای در حال‌حاضر در حال وقوع است. در کوتاه‌مدت، ممکن است هوش‌مصنوعی بیشتر از آنچه که کاهش می‌دهد، منتشر کند، با این‌حال سرمایه‌گذاری در ابتکارات هوش‌مصنوعی سبز، مانند کربن‌‌‌‌‌‌زدایی از شبکه‌‌‌‌‌‌های برق و بهبود کارآیی سخت‌افزار و کدگذاری، می‌تواند راه را برای یک سناریوی پایدار هوش‌مصنوعی هموار کند که در آن به‌‌‌‌‌‌طور قابل‌توجهی بیشتر از آنچه که منتشر می‌کند، کاهش می‌دهد. 
همچنین امیدواری‌‌‌‌‌‌هایی در ظرفیت هوش‌مصنوعی برای توسعه و حمایت از پیاده‌‌‌‌‌‌سازی فناوری‌ها، مدل‌های کسب‌وکار و فرآیندهای کم‌‌‌‌‌‌انتشار وجود دارد که به‌طور گسترده‌‌‌‌‌‌تر، تاثیرات انتشار زیرساخت داده‌‌‌‌‌‌مرکزی آن را کاهش می‌دهد. علاوه‌بر این، شرکت‌های بزرگ فناوری از این چالش آگاه هستند. آنها به یکی از بزرگترین خریداران انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شده‌اند و اکنون توجه خود را به سرمایه‌گذاری در انرژی هسته‌‌‌‌‌‌ای، به‌ویژه رآکتورهای کوچک مدولار، معطوف کرده‌اند تا تولید برق بدون انتشار مداوم را فراهم کنند. برای اینکه هوش‌مصنوعی بتواند پتانسیل خود را در تسریع انتقال به صفر خالص کربن تحقق بخشد، باید به‌‌‌‌‌‌طور گسترده در بخش‌های مختلف و با نیت استراتژیک به‌کار گرفته شود، درحالی‌که پذیرش آن در حال افزایش است و 63درصد از شرکت‌های G2000 شواهدی از پذیرش هوش‌مصنوعی را نشان می‌دهند، تنها 14‌درصد آنها از این فناوری برای کاهش کربن استفاده می‌کنند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد؛ تنها 2‌درصد از شرکت‌ها مکانیزم‌های کاملا عملیاتی برای استفاده مسوولانه از هوش‌مصنوعی را پیاده‌‌‌‌‌‌سازی کرده‌اند.
این امر حاکی از آن است که مشکل پذیرش پایین هوش‌مصنوعی برای کاهش کربن ممکن است با سطوح پایین آمادگی برای پذیرش مسوولانه آن تشدید شود. در نهایت، تاثیر کلی انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای ناشی از هوش‌مصنوعی به این بستگی دارد که این کاربردها چقدر به‌‌‌‌‌‌طور موثر به‌کار گرفته شوند و چگونه می‌توان ردپای انرژی هوش‌مصنوعی را از طریق انتخاب‌‌‌‌‌‌های مسوولانه فناوری کاهش داد.