بزرگنمايي:

بازار آریا - ایران همچنان درگیر جنگ‌های نیابتی خواهد بود اما از جنگ تمام‌عیار پرهیز خواهد کرد
اکونومیست در گزارش چشم‌انداز خاورمیانه 2025 خود شرایط اقتصادی، تهدیدهای ژئوپلیتیکی و تغییرات راهبردی ایران را بررسی کرده که مهم‌ترین نکات شامل موارد زیر است:
. ریسک‌های ژئوپلیتیکی و تهدیدهای امنیتی
احتمال حملات اسرائیل: اسرائیل احتمالا تهدیدهای خود علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را ادامه خواهد داد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
در حالی که جنگ تمام‌عیار بعید به نظر می‌رسد، درگیری‌های نظامی مقطعی و حملات سایبری ادامه خواهد داشت.
بازگشت سیاست فشار حداکثری آمریکا: با انتخاب مجدد دونالد ترامپ، آمریکا احتمالا تحریم‌های سخت‌تری را علیه ایران اعمال خواهد کرد که منجر به انزوای بیشتر اقتصادی و دیپلماتیک این کشور خواهد شد.
تنش‌های منطقه‌ای: ایران همچنان از طریق گروه‌های نیابتی خود شامل حزب‌الله، حوثی‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و سوریه، در درگیری‌های منطقه‌ای حضور خواهد داشت. در حالی که جنگ مستقیم با اسرائیل بعید است، اما درگیری‌های نیابتی ادامه خواهند داشت.
ناآرامی‌های داخلی: مشکلات اقتصادی و سرکوب‌های سیاسی ممکن است اعتراضات داخلی را افزایش دهد، اما دولت با اعمال محدودیت‌های بیشتر تلاش خواهد کرد اوضاع را تحت کنترل نگه دارد.
2 . چشم‌انداز اقتصادی
تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی: انتظار می‌رود ایالات‌متحده تحریم‌های شدیدتری را اعمال کند که دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی و ارز خارجی را بیشتر محدود کند.
کاهش ارزش پول و فشارهای تورمی: ارزش ریال احتمالا بیشتر کاهش خواهد یافت و تورم افزایش خواهد داشت که باعث کاهش قدرت خرید مردم می‌شود.
چالش‌های بخش انرژی: صادرات نفت و گاز ایران همچنان تحت فشار تحریم‌ها قرار دارد، و رقابت روسیه در فروش نفت ارزان به چین ممکن است درآمدهای ایران را بیشتر کاهش دهد.
وابستگی به چین: ایران به استراتژی نگاه به شرق ادامه خواهد داد و روابط تجاری و انرژی خود را با چین تقویت خواهد کرد، اما این وابستگی می‌تواند آسیب‌پذیری ایران را در برابر تغییرات سیاست‌های پکن افزایش دهد.
3. تغییرات راهبردی
افزایش وابستگی به آسیا: ایران به تعمیق روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با چین ادامه خواهد داد، در حالی که روابط آن با سایر کشورهای آسیایی مانند هند، کره جنوبی و ژاپن ممکن است به دلیل نفوذ آمریکا پیچیده باقی بماند.
تعامل محدود با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس: برخلاف عربستان سعودی و امارات که سرمایه‌گذاری‌های خارجی زیادی جذب می‌کنند، ایران همچنان از اقتصادهای غربی و خلیج فارس منزوی خواهد ماند.
مانورهای نظامی: ایران ممکن است با اقداماتی مانند حملات حوثی‌ها در دریای سرخ، فشار بر بازیگران جهانی را افزایش دهد تا بتواند امتیازاتی در مذاکرات به دست آورد.
4. سناریوهای احتمالی
1. تداوم مشکلات اقتصادی و سیاسی با احتمال بیشتر: تحریم‌ها ادامه پیدا می‌کند، تورم افزایش می‌یابد و ایران با تهدیدهای منطقه‌ای مواجه خواهد بود. ایران همچنان درگیر جنگ‌های نیابتی خواهد بود اما از جنگ تمام‌عیار پرهیز خواهد کرد و ناآرامی‌های داخلی کنترل خواهد شد اما سرکوب‌ها شدیدتر می‌شود.
2. درگیری گسترده با اسرائیل با احتمال کمتر: تنش‌ها افزایش یافته و به جنگ مستقیم تبدیل می‌شود. حملات اسرائیل یا آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران شدت می‌گیرد و اقتصاد ایران به دلیل افزایش تحریم‌ها و خطرات جنگی به شدت آسیب می‌بیند.
3. کاهش تنش‌ها با احتمال ضعیف‌تر: ایران سیاست‌های منطقه‌ای خود را کاهش داده و به‌دنبال کاهش تحریم‌ها خواهد بود. مذاکرات غیرمستقیم با قدرت‌های غربی ممکن است انجام شود و روند بهبود اقتصادی آغاز خواهد شد اما بسیار کند خواهد بود.
جمع‌بندی
ایران در سال 2025 با چالش‌های اقتصادی فزاینده، تهدیدهای ژئوپلیتیکی و وابستگی بیشتر به چین روبه‌رو خواهد بود و مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده آینده ایران شامل شدت تحریم‌های آمریکا، میزان درگیری ایران و اسرائیل و توانایی حکومت در حفظ ثبات داخلی در برابر مشکلات اقتصادی خواهد بود.