بزرگنمايي:
بازار آریا - عاطفه چوپان: بازار سرمایه ایران در ماه‌های اخیر شاهد نوسانات زیادی بوده که عمدتا ناشی از تغییرات در متغیرهای کلان اقتصادی از جمله نرخ ارز، سیاست‌های پولی و انتظارات تورمی است. روند صعودی بازار که از ابتدای آبان‌‌‌‌‌‌‌ماه آغاز شد، شاهد اصلاحات زمانی و قیمتی متعددی بوده که اصلاح اخیر نیز تا اواسط هفته‌جاری ادامه داشت.
صبا طاهریان - دنیای اقتصاد
آنچه اهمیت دارد آگاهی به این موضوع است که اصلاحات طبیعی است؛ چراکه پس از دوره‌‌‌‌‌‌‌های رشد، سرمایه‌گذاران به‌دنبال ذخیره سود و کاهش ریسک پرتفوی خود هستند اما با توجه به جمیع شرایط فعلا بورس به مسیر صعودی چسبیده و قصد جدا‌شدن از آن را ندارد، با این‌حال عواملی همچون کاهش نرخ دلار توافقی و افزایش نرخ بهره بین‌بانکی فشار مضاعفی بر بازار وارد کرد و موجب افزایش احتیاط در معاملات شد. اما یکی از مهم‌ترین محرک‌‌‌‌‌‌‌های بازار در هفته‌های اخیر، سیاست‌های دولت و نهادهای اقتصادی بود. اظهارات اخیر مسوولان، از جمله وزیر اقتصاد، به بازار پیام‌‌‌‌‌‌‌های مثبتی ارسال کرد. تجربه نیز نشان‌داده است که بازار سرمایه در مقاطع حساس، به تصمیمات و موضع‌گیری‌های رسمی واکنش‌های سریع و گسترده نشان می‌دهد. با اعلام حمایت‌های دولت و برنامه‌های جدید برای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، همان‌طور که انتظار می‌رفت اصلاح مقطعی بود و بازار از میانه‌های هفته به روند صعودی خود برگشت.یکی دیگر از عوامل کلیدی که می‌تواند مسیر بازار را تعیین کند، گزارش‌های مالی 9ماهه شرکت‌ها است. بررسی این گزارش‌ها نشان می‌دهد؛ بسیاری از شرکت‌ها توانسته‌‌‌‌‌‌‌اند عملکرد مناسبی در سه‌‌‌‌‌‌‌ماهه پاییز داشته باشند، اگرچه برخی از آنها همچنان با چالش‌هایی نظیر افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات ارزی روبه‌رو هستند. با راه‌اندازی بازار ارز توافقی و تثبیت نرخ آن در محدوده 65هزار‌تومان، بسیاری از صنایع بورسی از جمله پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی، چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز روشنی در سودآوری خواهند داشت و انتظار می‌رود که در گزارش‌های پایان سال، اثرات واقعی نرخ ارز جدید نمایان شود.از منظر تحلیلی، یکی از نکات مهم در وضعیت کنونی بازار، نقش گروه‌های شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز به‌ویژه صنعت پتروشیمی است. بازگشایی نمادهای پتروشیمی به گمان برخی از تحلیلگران می‌تواند به‌عنوان موتور محرک شاخص‌کل عمل‌کرده و راه را برای عبور از محدوده سه‌میلیون واحد هموار کند؛ این در حالی است که بخش‌هایی مانند خودروسازی و بانکداری همچنان با ابهامات سیاسی و اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نیاز به اصلاح ساختاری بیشتری دارند.نگاهی به وضعیت بازارهای موازی نیز نشان می‌دهد؛ بورس همچنان از پتانسیل بالایی برای جذب نقدینگی برخوردار است. افزایش قیمت طلا و ارز در ماه‌های اخیر، انتظارات تورمی را تقویت کرده‌است و این امر می‌تواند عاملی برای ورود سرمایه‌های جدید به بازار سهام باشد.
در همین راستا، صندوق‌های طلا عملکرد مثبتی را ثبت کرده‌اند، اما همچنان انتظارات برای رشد بیشتر آنها وجود دارد. در مجموع، بازار سرمایه در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگری به متغیرهای سیاسی و اقتصادی وابسته است، اگرچه در کوتاه‌مدت شاهد نوسانات خواهیم بود، اما در میان‌مدت، با توجه به برنامه‌های دولت، گزارش‌های مالی مطلوب و رشد نرخ ارز، می‌توان انتظار داشت که بورس به‌عنوان یکی از بهترین گزینه‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری درمیان بازارهای موازی باقی‌بماند.
سقف‌‌‌‌‌‌‌شکنی شاخص با سوخت پتروشیمی
ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه‌گفت: «طی دو هفته اخیر، وضعیت بازار تحت‌تاثیر کاهش نرخ
دلار توافقی و افزایش نرخ بهره بین‌بانکی قرارگرفت که منجر به اصلاح بازار شد. در چنین شرایطی، اصلاح در
سهام بزرگ، شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز و صندوق‌های اهرمی، کل بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، پس از صحبت‌های آقای همتی که در مواقع دشوار به بازار پالس مثبت می‌دهد، شاهد تغییر روند بازار بودیم و بازار مطابق با گفته‌‌‌‌‌‌‌های ایشان بازگشت.» وی افزود: «گزارش‌های 9ماهه شرکت‌ها عملکرد قابل‌قبولی نشان‌داد. افزایش نرخ
دلار توافقی در گزارش پالایش
نفت ایران(شتران) لحاظ شده بود. این شرکت نرخ
دلار را برای سال‌آینده 40درصد بالاتر درنظر گرفته که می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر سودآوری شرکت‌های مشابه داشته‌باشد. با توجه به نرخ تورم، رشد
قیمت ارز و حرکت به سمت حذف قیمت‌گذاری دستوری، چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار مثبت است، با این‌حال وضعیت نامشخص مذاکرات، همچنان به‌عنوان یک عامل تاثیرگذار باقی‌مانده است. در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، می‌توان انتظار داشت که بازار
سرمایه شرایط بهتری را تجربه کند و به بازاری بی‌‌‌‌‌‌‌رقیب درمیان سایر بازارها تبدیل شود.» رئیسی در ادامه گفت: «این هفته، صندوق‌های
طلا نیز روند مثبتی داشتند. رشد
دلار و افزایش
قیمت جهانی
طلا باعث شد این صندوق‌ها با روندی مطلوب معامله شوند، با این‌حال هیجانی که انتظار می‌رفت هنوز در این صندوق‌ها دیده نمی‌شود. پیش‌بینی می‌شود که در 9ماه آینده، بازدهی 30درصدی برای صندوق‌های
طلا محقق شود.» وی درباره بخش پتروشیمی اظهار کرد: «بازگشایی پتروشیمی‌ها می‌تواند عامل مهمی در عبور شاخص از سطح سه‌میلیون واحد باشد. شوک مثبتی که این گروه به بازار می‌دهد، می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌‌‌ساز رشد بیشتر شاخص
بورس شود.»
بهار مطلوب در انتظار
بورس مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه، در تحلیل خود اظهار کرد: «بازار
سرمایه ایران از ابتدای آبان ماه روند صعودی خود را آغاز کرد، اما از اواسط دی ماه وارد مسیر اصلاح شد. این موضوع امری طبیعی در بازارهای مالی است، چراکه پس از هر رشد، سرمایه‌گذارانی که دید کوتاه‌مدت دارند اقدام به‌فروش
سهام و کسب سود می‌کنند. در
بورس ایران نیز این اتفاق رخ‌داد و موجب اصلاح شاخص‌ها شد.» وی افزود: «میانگین بازدهی بازار
سرمایه از ابتدای آبان ماه تا اواسط دی حدود 40درصد برآورد می‌شود. سرمایه‌گذارانی که در سال‌های اخیر شرایط سختی را پشت‌سر گذاشته بودند، با مشاهده این رشد، اقدام به‌فروش و معاملات کوتاه‌مدت کردند. علاوه‌بر این، فشار فروش از سوی برخی سهامداران حقوقی نیز بر بازار تاثیرگذار بود که هریک از این بازیگران دلایل خاص خود را داشتند.»ساسانی همچنین بیان کرد: «با این‌حال، دیدیم که بعد از صحبت‌های وزیر
اقتصاد بازار مجددا به مسیر صعودی خود برگشت. سخنان دولتمردان در مقاطعی که بازارها به آن نیاز دارند نشان می‌دهد؛ دولت برای بازارها و به‌ویژه بازار سرمایه‌برنامه دارد. دولت بارها تاکید کرده‌است که به بازار
سرمایه به‌عنوان یک ابزار میان‌مدت برای تامین مالی نگاه می‌کند. با توجه به اینکه دولت هنوز منافع قابل‌توجهی از
بورس کسب نکرده، انتظار می‌رفت که این اصلاح مقطعی و موقت باشد و پس از آن، مجددا شاهد رشد بودیم که همینطور هم شد و این روند می‌تواند بهاری مطلوب برای بازار رقم بزند.»او در ادامه گفت: «از سوی دیگر، گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها در روزهای اخیر بر روی سامانه کدال منتشر شده‌است. این گزارش‌ها عمدتا بر مبنای نرخ
دلار نیما در محدوده 40 تا 45هزار‌تومان تنظیم‌شده‌اند، اما با وجود این بسیاری از شرکت‌ها عملکرد مثبتی را در سه‌‌‌‌‌‌‌ماهه پاییز نشان‌داده‌اند.»ساسانی خاطرنشان کرد: «با توجه به آغاز فعالیت بازار
ارز توافقی از اوایل دی ماه و افزایش نرخ آن به حدود 65هزار‌تومان، انتظار می‌رود آثار این نرخ در صورت‌های مالی پایان سال‌شرکت‌ها نمایان شود. شرکت‌هایی که نرخ تسعیر
ارز خود را بر مبنای نرخ توافقی 65هزار‌تومان درنظر بگیرند، احتمالا شاهد تحولات مثبتی در سودآوری خواهند بود. از منظر بنیادی، شرایط شرکت‌ها همچنان مطلوب ارزیابی می‌شود و جای نگرانی خاصی وجود ندارد.»