بزرگنمايي:

بازار آریا - اکوایران : در عملیات بازار باز منتهی به 24دی، با توجه به حجم بالای درخواست‌ها در بازار باز و قاعده‌مند، بانک‌ها در تامین نقدینگی دچار چالش شده‌اند. در جدیدترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار باز منتهی به 24دی‌ماه، حجم اعتبارات درخواستی ثبت‌شده مانند هفته گذشته بیش از 300هزار میلیارد تومان بوده است. بانک مرکزی با حدود 74درصد از این سفارشات موافقت کرده که نشان‌دهنده تداوم سختگیری بانک مرکزی در اعتباردهی به بانک‌هاست. همچنین، میانگین حجم اعتبارگیری قاعده‌مند روزانه نیز بیشتر از هفته‌های گذشته بوده است. این موضوع ممکن است به‌دلیل کسری نقدینگی بانک‌ها باشد.
سفارش‌های بازار باز در کانال 300 همت
همان‌طور که اشخاص برای گرفتن وام به بانک‌ها مراجعه می‌کنند، بانک‌ها نیز جهت تامین مالی و دریافت اعتبار خود به بانک مرکزی مراجعه می‌کنند. این عملیات تحت عنوان بازار باز شکل می‌گیرد. بانک‌ها با گرو گذاشتن اوراق نزد بانک مرکزی، اعتبار موردنیاز خود را اعلام می‌کنند. بانک مرکزی تعیین می‌کند که چه مقدار از این نیاز مالی را پاسخ می‌دهد و بانک‌ها در چه سررسید و با چه نرخ سودی باید اوراق خود را بازخرید کنند. در جدیدترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار باز منتهی به 24دی‌ماه، 306هزار و 650میلیارد تومان اعتبار توسط 23بانک درخواست شده است. در بازار باز هفته گذشته نیز حجم سفارشات بیش از 300همت بوده است.
در هفته منتهی به 24دی، بانک مرکزی با 227هزار میلیارد تومان از سفارشات موافقت کرده است. همچنین، نسبت قبولی به کل درخواست‌ها به 74درصد رسیده است. در اکثر حراجی‌های گذشته نسبت قبولی درخواست‌ها در کانال 70درصد بوده است. این نشان می‌دهد بانک مرکزی همچنان موضع سختگیرانه خود را در مورد اعتباردهی به بانک‌ها حفظ کرده است.
متخصصان معتقدند این سختگیری بانک مرکزی از سیاست پولی انقباضی آن نشأت می‌گیرد. بانک‌ها در صورتی که نتوانند نیازهای مالی خود را به‌طور کامل از بانک مرکزی تامین کنند، به شبکه بانکی مراجعه می‌کنند. با توجه به اینکه نرخ بهره بین‌بانکی در هفته‌های گذشته به‌طور مداوم در حال رکورد زدن بوده، هزینه دریافت نقدینگی برای بانک‌ها افزایش می‌یابد. به‌همین دلیل، بانک‌ها نرخ بهره تسهیلات خود را افزایش داده و تمایل مردم برای دریافت وام کاهش می‌یابد.
در حراج این هفته سررسید اعتبارها 7روزه بودند که بانک‌های اعتبارگیرنده باید طی یک هفته بدهی خود را تسویه کنند. این تسویه به صورت بازخرید اوراق گرو‌گذاشته‌شده نزد بانک مرکزی با نرخ سود سالانه 23درصد است. این عملیات گرو گذاشتن اوراق و بازخرید آن از بانک مرکزی با نام ریپو نیز شناخته می‌شود.
از آنجا که در حراج هفته‌های گذشته اعتباراتی با سررسیدهای بلندمدت‌تر منتشر شده بود، تا این هفته اوراق‌های گرو‌گذاشته‌شده به ارزش 222هزار و 970میلیارد تومان به‌علاوه سود آن توسط بانک‌ها بازخرید شده است. از طرفی، ارزش مانده اعتبارات سررسیدنشده این هفته و هفته‌های قبل به 227هزار میلیارد تومان رسیده است. مانند چندین هفته گذشته حجم توافق سررسیدنشده با حجم درخواست پذیرفته‌شده توسط بانک مرکزی برابر بوده است. این نشان می‌دهد وضعیت بازار باز سر‌به‌سر شده و توافقات بازخریدنشده در واقع همان توافقاتی هستند که در هفته جاری با آنها موافقت شده است.
بازار شبانه رونق گرفت
یکی دیگر از راه‌های بانک مرکزی برای مدیریت نیاز مالی بانک‌ها، بازار قاعده‌مند یا شبانه است. نرخ بهره در این بازار 24درصد است و بانک‌ها موظفند با گرو گذاشتن اوراق، طی 24 الی 48ساعت اوراق را با نرخ سود تعیین‌شده بازخرید کنند.
بانک مرکزی در چند گزارش بازار باز خود قالب آمار اعتبارگیری قاعده‌مند خود را تغییر داده و میزان اعتبارات را به صورت روزانه اعلام می‌کند. درصورتی‌که در گزارش‌های قبلی به صورت هفتگی و تجمیع‌شده اعلام می‌شد.
در هفته منتهی به 24دی‌ماه، روزانه تقریبا در کانال 40همت اعتبارگیری قاعده‌مند صورت گرفته است. با توجه به اینکه بانک مرکزی موضع سخت‌گیری خود در اعتباردهی به بانک‌ها را حفظ کرده، بانک‌ها برای تامین مالی به شبکه بانکی مراجعه کرده‌اند؛ چرا که در آمار و ارقام بازار باز هر هفته، حجم اعتبارگیری قاعده‌مند و تعداد بانک‌ها و موسساتی که به بازار شبانه مراجعه کرده‌اند، در حال افزایش بوده است.
در روز 18دی، 9 بانک به اندازه 41هزار و 410میلیارد تومان اعتبار قاعده‌مند دریافت کرده و حدود 44هزار و 970میلیارد تومان در پایان این روز سررسید شده است. به همین ترتیب، در آخرین روز هفته بازار باز، یعنی در 24دی‌ماه، 40.12همت توسط 9 بانک اعتبارگیری انجام شده و 39.13همت نیز سررسید شده است.