بزرگنمايي:

بازار آریا - شروین ورجاوند * 5 عامل کلیدی در سال 1404 می‌توانند در سرنوشت بازار سهام اثرگذار باشند، این عوامل شامل نتیجه توافق ایران با آمریکا، فاصله نرخ ارز تسعیر شرکت‌ها با قیمت دلار بازار آزاد، نرخ بهره گواهی سپرده‌های بانکی، مداخلات قیمتی و قیمت‌‌های جهانی کامودیتی‌ها هستند که در ادامه به تشریح هر یک از عوامل اشاره می‌شود.
1- توافق یا عدم‌توافق ایران و آمریکا
یکی از اصلی‌ترین عوامل سیاسی که می‌تواند تاثیر چشمگیری بر بازارهای مالی کشور داشته‌باشد، موضوع مذاکره با ایالات‌متحده آمریکا است. حتی اگر مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم اما جدی انجام شود، می‌توان انتظار داشت فضای روانی مثبت، منجر به افزایش تقاضا در بازار سرمایه شود. در چنین شرایطی احتمال عبور شاخص‌کل از سطوح مقاومتی و رسیدن به اهداف قیمتی بالاتر وجود دارد.
در مقابل، عدم‌مذاکره یا افزایش تنش‌ها، به‌ویژه با توجه به رویکردهای تهاجمی دونالد ترامپ، می‌تواند نگرانی و نااطمینانی را در بازار افزایش داده و منجر به ریزش شاخص حتی تا پایین‌تر از سطوح حمایتی مهم شود. این روند در جهت معکوس بر بازار طلا و ارز تاثیر خواهد گذاشت؛ به این معنا که با افزایش تنش‌ها، احتمال جهش‌‌‌‌‌های شدید قیمتی در بازار دلار و طلا وجود خواهدداشت. از سوی دیگر، در صورت حصول توافق، می‌توان انتظار اصلاح قابل‌توجهی در قیمت طلا و دلار را داشت.
2- نرخ دلار توافقی
موضوع مهم بعدی که تاثیر زیادی در بازار سهام دارد، نرخ دلار توافقی است. از اواخر اسفند سال‌گذشته، دلار آزاد حرکت صعودی از حدود 90‌هزار‌تومان تا محدوده 105-106‌هزار‌تومان داشته، اما دلار توافقی در محدوده 67 تا 68‌هزار‌تومان ثابت مانده‌است. هرچه این فاصله کمتر شود و دلار توافقی به نرخ دلار آزاد نزدیک‌تر شود، می‌توان انتظار افزایش سودآوری شرکت‌ها به‌ویژه صادرکنندگان را داشت.تحلیلگران بنیادی در برآوردهای سال‌1404، معمولا نرخ دلار توافقی را بین 75 تا 80‌هزار‌تومان درنظر می‌گیرند. اگر این نرخ در کوتاه‌مدت به این سطوح برسد، می‌تواند اثر مثبتی بر سودسازی شرکت‌های پتروشیمی، فلزات اساسی و سایر صنایع صادرات‌‌‌‌‌محور داشته‌باشد.
3- نرخ بهره بانکی
نرخ بهره نیز از جمله عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه است، در صورتی‌که نرخ بهره کاهش یابد و سایر متغیرها از جمله نرخ تورم ثابت باقی‌بمانند، بخشی از نقدینگی به سمت بازارهایی چون طلا، ارز و تا حدودی بازار سرمایه حرکت خواهد کرد. البته باتوجه به‌عملکرد ضعیف بازار سرمایه در چند سال‌اخیر، شاید کم‌ترین جذابیت را در مقایسه با سایر بازارها داشته‌باشد، اما همچنان می‌توان انتظار داشت بخشی از سرمایه‌های هوشمند وارد بورس شود.
4- قیمت‌گذاری دستوری
تاثیر سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری بر بازار سرمایه؛ چه در حوزه حامل‌های انرژی و چه در قیمت‌گذاری نرخ محصولات شرکت‌ها غیرقابل‌انکار است. تجربیات سال‌های اخیر نشان‌داده که اعمال محدودیت‌های قیمتی می‌تواند منجر به اصلاح شدید بازار شود، درحالی‌که سیاست‌های حمایتی، مسیر سودآوری شرکت‌ها را هموارتر کرده‌اند، بنابراین اصلاح این سیاست‌ها، به‌ویژه در سال‌1404، می‌تواند نقش بسزایی در رشد بازار ایفا کند.
5- قیمت جهانی کامودیتی‌‌‌‌‌ها
بخش عمده‌ای از شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه ایران، کامودیتی‌‌‌‌‌محور هستند، به‌همین‌دلیل، نوسانات قیمت‌های جهانی تاثیر مستقیمی بر سودآوری و عملکرد آنها دارد. یکی از چالش‌های محتمل در سال‌آینده، تشدید جنگ تعرفه‌‌‌‌‌ای میان آمریکا و چین است. تجربه نشان‌داده این نوع تنش‌ها در مرحله اول منجر به افت قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌ها می‌شود که در نهایت می‌تواند سودآوری شرکت‌های داخلی را کاهش دهد.در تحلیل بنیادی شرکت‌ها، همیشه دو عامل کلیدی بررسی می‌شوند: نرخ دلار توافقی و قیمت جهانی کامودیتی‌‌‌‌‌ها. اگر فرض کنیم نرخ دلار ثابت بماند، آنگاه نوسانات قیمت‌های جهانی مستقیما بر سودآوری شرکت‌ها تاثیر خواهد گذاشت، در نتیجه رصد تحولات ژئوپلیتیک به‌ویژه تنش‌های تجاری جهانی در سال‌1404 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.
* کارشناس بازار سرمایه