بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : بازار ارز‏‏‌های دیجیتال همواره در حال رشد و تحول است و سال 1403 نیز از این قاعده مستثنی نبود. در طول 12 ماه گذشته، بازار رمزارز‏‏‌ها در ایران و جهان شاهد تحولات چشمگیری بود و نوسانات قیمتی و پیشرفت‏‏‌های قابل‌توجهی رخ دادند. با افزایش آگاهی عمومی نسبت به مزایای ارز‏‏‌های دیجیتال و گسترش استفاده از آنها، میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز رشد زیادی را تجربه کرد. با این حال، چالش‏‏‌هایی مانند محدودیت‌های قانونی و مسائل امنیتی همچنان به عنوان موانعی برای رشد بیشتر این بازار باقی مانده‏‏‌اند.
در حالی که سال 1403 بازار با روند صعودی خود فرصت‌‌‌های کسب سود مختلفی را در اختیار فعالان قرار داد، سرمایه‌گذاران با محدودیت‌های مختلفی نیز مواجه شدند که تا به امروز ادامه پیدا کرده است. مخالفت با معافیت مالیاتی مبادلات ارز‌‌‌های دیجیتال، تشدید برخورد با استخراج غیرمجاز توسط شرکت توانیر، اعلان سقف جدید برای واریز‌‌‌های‌‌‌شناسه دار، اعمال محدودیت موقت 48ساعته بر تراکنش‌‌‌ها، ممنوعیت استفاده داخلی ارز‌‌‌های دیجیتال به عنوان ابزار پرداخت، حذف پرداخت‌یار‌‌‌ها به عنوان واسطه‌‌‌های پرداخت و بستن درگاه‌‌‌های پرداخت صرافی‌‌‌ها تنها برخی از محدودیت‌ها و مهم‌ترین اقدامات قانون‌گذاری ایران در سال 1403 به شمار ‌‌‌می‌‌‌روند.
در این بین اما ارز‌‌‌های دیجیتال همچنان جایگاه محبوب خود را در بازار ایران حفظ کرد و در کنار ثبت معاملات، بسیاری از کاربران خدماتی مانند استیکینگ، پلتفرم‌‌‌های غیرمتمرکز و دیگر موارد مرتبط بلاک‌چینی را امتحان کردند.
ایران در مسیر رشد
با به پایان رسیدن سال 1403، رسانه ارزدیجیتال نیز گزارشی جامع پیرامون ارز‌‌‌های دیجیتال منتشر کرده است که بررسی آن داده‌‌‌های مهمی را در اختیار فعالان و قانون‌گذاران بازار قرار می‌دهد؛ اطلاعاتی که امید است بیش از پیش مورد توجه قانون‌گذاران و مجریان قانون قرار بگیرد تا طی سالیان آینده به جای تمرکز بر افزایش محدودیت‌ها و سنگ‌‌‌اندازی، افزایش شفافیت فعالیت پلتفرم‌‌‌ها، تامین امنیت دارایی کاربران و مقابله با کلاهبرداران در اولویت قرار گیرد.
بر اساس گزارش منتشر شده، امروزه 89.2‌درصد از کاربران ایرانی با مفهوم ارز‌‌‌های دیجیتال آشنا هستند. این آمار نشان می‌دهد که برخلاف تصور رایج، ارز‌‌‌های دیجیتال به قشری خاص محدود نشده و در میان گروه‌‌‌های مختلف جامعه از دانشجویان تا کارمندان و بازنشستگان محبوبیت دارند. از سوی دیگر، 41.9‌درصد از کاربران هدف این پژوهش، تجربه سرمایه‌گذاری در بازار رمزارز‌‌‌ها را دارند که حاکی از رشد روزافزون این حوزه در ایران است.
یکی از نکات قابل‌‌‌توجه در این گزارش، گسترش آگاهی عمومی نسبت به رمزارز‌‌‌ها در مناطق مختلف ایران است. استان‌‌‌هایی مانند خوزستان، مازندران و البرز بیشترین میزان آشنایی با ارز‌‌‌های دیجیتال را داشته‌‌‌اند، در حالی که در برخی استان‌‌‌های دیگر مانند قم و ایلام آمار پایین‌‌‌تری دیده می‌شود. این مساله نشان می‌دهد که آموزش در برخی مناطق باید با شدت بیشتری دنبال شود.
با وجود رشد و استقبال گسترده از ارز‌‌‌های دیجیتال، کاربران ایرانی با چالش‌‌‌های مختلفی نیز مواجه هستند که در این گزارش بررسی شده‌‌‌اند. هم‌اکنون بسیاری از کاربران از نبود سیاست‌‌‌های مشخص و پایدار در حوزه ارز‌‌‌های دیجیتال گلایه دارند. علاوه بر آن، تحریم‌‌‌ها نیز حضور پررنگی در بازار ارز‌‌‌های دیجیتال دارند و باعث شده‌‌‌اند که کاربران ایرانی در زمان استفاده از صرافی‌‌‌های خارجی با مشکلات مختلفی مواجه باشند. با افزایش محبوبیت ارز‌‌‌های دیجیتال، پروژه‌‌‌های جعلی و طرح‌‌‌های پانزی نیز افزایش یافته‌‌‌اند که منجر به زیان‌‌‌های قابل‌توجهی برای کاربران شده است؛ شرایطی که اهمیت ایجاد و اطلاع‌‌‌رسانی منابع آموزشی معتبر را افزایش می‌دهد زیرا بسیاری از کاربران به دلیل نبود اطلاعات کافی، در دام کلاهبرداری‌‌‌های دیجیتالی گرفتار می‌‌‌شوند یا تصمیمات نادرستی در سرمایه‌گذاری‌‌‌های خود اتخاذ می‌کنند.
میزان محبوبیت و روش‌های سرمایه‌گذاری رمزارز در ایران
بررسی داده‌‌‌های این گزارش نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در ارز‌‌‌های دیجیتال در ایران از مرحله‌‌ یک پدیده نوظهور عبور کرده و به یک انتخاب متداول برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. هم‌اکنون سرمایه‌گذاری بلندمدت با 49.43‌درصد و معاملات کوتاه‌‌‌مدت با 45.47‌درصد رایج‌‌‌ترین استراتژی‌‌‌های کاربران ایرانی در بازار ارز‌‌‌های دیجیتال هستند.
پس از آن، ایردراپ‌‌‌ها، استیکینگ، استخراج ارز‌‌‌های دیجیتال، آربیتراژ، بازی‌‌‌های بلاک‌چینی و خرید و فروش NFT در میان کاربران ایرانی محبوبیت دارند. داده‌‌‌ها همچنین نشان می‌دهند که کاربران جوان‌‌‌تر تمایل بیشتری به معاملات کوتاه‌‌‌مدت دارند، در حالی که افراد میانسال بیشتر به سرمایه‌گذاری‌‌‌های بلندمدت گرایش دارند. با افزایش سن، کاهش مشارکت در فعالیت‌‌‌های نوآورانه مانند بازی‌‌‌های بلاک‌چینی و توکن‌‌‌های NFT نیز دیده می‌شود که نشان می‌دهد نوآوری‌‌‌های بلاک‌چینی برای بازه سنی 20 تا 40 سال جذابیت بیشتری دارد. تحلیل داده‌‌‌های نظرسنجی‌‌‌ها حاکی از آن است که استان هرمزگان با 42‌درصد از مشارکت‌‌‌کنندگان، بالاترین نرخ سرمایه‌گذاری بلندمدت را دارد، در حالی که این عدد برای تهران 35.9‌درصد است. استان همدان با 22.3‌درصد نیز کمترین میزان سرمایه‌گذاری بلندمدت را نشان می‌دهد.
در سمت مقابل و در معاملات کوتاه‌مدت، استان ایلام با 43.6‌درصد بالاترین نرخ را دارد و پس از آن استان‌‌‌های خراسان شمالی، کردستان، هرمزگان و فارس قرار گرفته‌‌‌اند. این ‌درصد برای استان تهران 29.9‌درصد و خراسان رضوی 31.7‌درصد است.
گزارش ارزدیجیتال 1403 جایگاه ایران را در میان سایر کشور‌‌‌های فعال در حوزه ارز‌‌‌های دیجیتال نیز بررسی کرده است. این داده‌‌‌ها نشان می‌دهد که میزان آشنایی مردم ایران با ارز‌‌‌های دیجیتال در برخی استان‌‌‌های ایران حتی از کشور‌‌‌های پیشرو نیز بالاتر است. همچنین با وجود محدودیت‌های قانونی و تحریم‌‌‌ها، میزان مشارکت سرمایه‌گذاران ایرانی در بازار ارز‌‌‌های دیجیتال نسبت به برخی کشور‌‌‌های توسعه‌‌‌یافته بیشتر است.
هرچند در حالی که بسیاری از کشور‌‌‌ها در حال تدوین سیاست‌‌‌های حمایتی برای رشد صنعت رمزارز هستند، در ایران هنوز قوانین روشنی در این زمینه وجود ندارد.
ایردراپ‌‌‌ها در جامعه ایران
یکی از مهم‌ترین روند‌‌‌های بازار ارز‌‌‌های دیجیتال در سال 1403، پدیده ایردراپ‌‌‌ها بوده است. این روش جذب کاربر که در ابتدا به عنوان راهی برای توزیع رایگان توکن‌‌‌ها مطرح شد، به یکی از ابزار‌‌‌های اصلی پروژه‌‌‌های بلاک‌چینی تبدیل شده است. در ایران نیز ایردراپ‌‌‌های تلگرامی توانسته‌‌‌اند میلیون‌‌‌ها کاربر را جذب کنند.
بر اساس داده‌‌‌های این گزارش، 80.9‌درصد از کاربران ایرانی در ایردراپ‌‌‌های تلگرامی شرکت کردند، هرچند بسیاری از آنها چندان سودآور نبوده‌‌‌اند و تحلیل‌‌‌ها نشان می‌دهد که ایردراپ‌‌‌های زیرساختی و بلاک‌چینی با وجود محبوبیت کمتر، سودآورتر هستند. همچنین کاربران با‌تجربه‌‌‌تر گرایش بیشتری به ایردراپ‌‌‌های پیچیده و حرفه‌‌‌ای‌‌‌تر دارند.
بررسی رفتار گروه‌‌‌های سنی مختلف در مواجهه با ایردراپ‌‌‌ها نیز نشان می‌دهد که ایردراپ‌‌‌های تلگرامی در تمامی رده‌‌‌های سنی محبوبیت بالایی دارند. این ایردراپ‌‌‌ها به‌ویژه در جذب کاربران مسن‌‌‌تر موفق بوده‌‌‌اند و در گروه سنی بالای 50 سال مشارکت 98 درصدی دیده می‌شود. در حالی که گروه سنی 20 تا 40 سال به ایردراپ‌‌‌های زیرساختی علاقه بیشتری نشان می‌دهند و مشارکت کمتری در ایردراپ‌‌‌های تلگرامی داشته‌‌‌اند.
ترند‌‌‌ها و آینده ارز‌‌‌های دیجیتال در ایران
گزارش منتشرشده به بررسی ترند‌‌‌ها، وضعیت کنونی و چشم‌‌‌انداز آینده بازار ارز‌‌‌های دیجیتال در ایران نیز پرداخته است. طی یک سال گذشته، بیت‌کوین همچنان محبوب‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار باقی ماند و پس از آن دوج کوین، همستر کامبت، شیبا اینو، ریپل و نات کوین قرار گرفتند. در این بین، تتر در رتبه 10 و اتریوم در رتبه 11 محبوب‌‌‌ترین ارز‌‌‌های دیجیتال بازار قرار دارند؛ موضوعی که نشان می‌دهد سال 1403 تحت سلطه میم کوین‌‌‌ها و توکن پروژه‌‌‌های ایردراپی بوده است و بسیاری از میم کوین‌‌‌ها محبوبیت بیشتری نسبت به رمزارز‌‌‌های برتر بازار در میان کاربران ایرانی دارند.
در گزارش منتشر شده، آینده بازار ارز‌‌‌های دیجیتال نیز مورد بررسی قرار گرفته است و به نظر می‌رسد که با توجه به وضعیت فعلی، ارز‌‌‌های دیجیتال همچنان می‌توانند به رشد خود در ایران ادامه دهند.
داده‌‌‌های جمع‌‌‌آوری شده در سطح ملی نیز نشانگر نگرش مثبت و امیدوارکننده اکثریت قابل‌توجه کاربران ایرانی به آینده ارز‌‌‌های دیجیتال است.
باوجود نوسانات قیمتی و چالش‌‌‌های موجود در بازار، بیش از 55‌درصد از مشارکت‌‌‌کنندگان از قصد خود برای افزایش فعالیت در بازار خبر داده‌‌‌اند و تنها 5.6‌درصد از کاربران گزینه‌‌‌های کاهش و توقف فعالیت را انتخاب کرده‌‌‌اند.
در این بین، جوان‌‌‌تر‌‌‌ها به نظر می‌رسد که نسبت به آینده ارز‌‌‌های دیجیتال خوش‌بین‌‌‌تر هستند و داده‌‌‌ها حاکی از رابطه معکوس بین سن کاربران و میزان خوش‌بینی آنها به آینده ارز‌‌‌های دیجیتال است. گروه‌‌‌های سنی جوان تمایل بیشتری به افزایش فعالیت در این حوزه نشان می‌دهند، در حالی که با افزایش سن این تمایل به طور قابل‌توجهی کاهش می‌‌‌یابد.
وجود بیش از 250 کسب و کار و 21 میلیون کاربر فعال در بازار ارز‌‌‌های دیجیتال از جمله دیگر مهم‌ترین آمار‌‌‌ها و داده‌‌‌های گزارش سال 1403 ارز‌‌‌های دیجیتال به شمار ‌‌‌می‌‌‌روند که در 6 فصل تهیه و منتشر شده است.
لازم به ذکر است که موارد آورده‌شده، تنها خلاصه‌‌‌ای از گزارش به شمار ‌‌‌می‌‌‌روند و علاقه‌مندان به مطالعه کامل آن می‌توانند فایل این گزارش را از رسانه ارزدیجیتال دانلود کنند.