بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : توپخانه صحن «قصر ملت» 21بار شلیک کرد تا تاجیکستان به صورت رسمی به رئیس‌جمهور ایران خیرمقدم بگوید. مسعود پزشکیان ششمین رئیس‌جمهور ایران است که در نخستین دیدار خارجی خود پس از سال نو میلادی، برای گسترش و تعمیق روابط و همکاری‌های تهران- دوشنبه وارد تاجیکستان شد. در این سفر دو روزه توافق‌نامه‌هایی در 23 زمینه امضا شد که نشان از افزایش همکاری‌ها میان دو کشور دارد.
در این دیدارها بار دیگر مشترکات زبانی و فرهنگی میان دو کشور خود را به رخ کشید و در همین راستا پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی که 6 سال پیش تعطیل شده بود، دوباره بازگشایی شد. همچنین گفت‌وگوهایی در زمینه افزایش تعاملات گردشگری میان دو کشور انجام گرفت و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران اعلام کرد: «در حال حاضر، تعداد گردشگران تاجیک که به ایران سفر می‌کنند، حدود 8 هزار نفر است که توافق شده این رقم به 100 هزار نفر افزایش یابد.» در این دیدارها زبان پارسی بازیگر اصلی بود چنانچه به وقت دیپلماسی، روسای جمهور با هم مشاعره هم کردند.
وقتی مسعود پزشکیان چهارشنبه 26 دی ماه وارد فرودگاه دوشنبه شد، «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهوری تاجیکستان به پیشواز او رفت و حضورش به خانه خود را خیرمقدم گفت. پزشکیان هم عنوان کرد که «در تاجیکستان احساس غربت نمی‌کنم.» این آغاز مجموعه دیدارها و نشست‌هایی بود که کارشناسان ارزیابی می‌کنند؛ منجر به رفع موانع موجود برای تعاملات اقتصادی و فرهنگی شود البته گفته می‌شود که در این توافقات بعد فرهنگی برجسته‌تر است. در همین زمینه، ‌اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه هم بر روابط خاص ایران و تاجیکستان به دلیل داشتن فرهنگ و زبان مشترک تاکید کرد. او همچنین گفت: «سی و سه سال پیش در چنین روزهایی، کمتر از 4 ماه بعد از اعلام استقلال تاجیکستان، جمهوری اسلامی ایران با اعزام سفیر و تاسیس سفارت، نام ایران را به عنوان نخستین کشور صاحب سفیر نزد مردمان نجیب تاجیک ماندگار کرد.» اکنون این دوستی دیرپا در تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از دیدارهای میان دو همتای ایرانی و تاجیکستانی کاملا مشهود است.
پزشکیان در یکی از این دیدارها عنوان کرد: «تاجیکستان شریک راهبردی ایران در منطقه است.» او همچنین گفت: «ارتباط‌ها میان دو کشور می‌تواند خیلی قوی‌تر شود. در تمام زمینه‌های اقتصادی، علمی، فرهنگی و سیاسی می‌توانیم روابط گذشته خود را قوی‌تر و محکم‌تر کنیم.» به این ترتیب توافق‌های متعددی میان مقامات این دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، آموزشی، حمل‌ونقل، گمرک، بازرگانی، دامپزشکی و... انجام شد. این در حالی است که گفته می‌شود تا اکنون سهم ایران از کل بازار واردات تاجیکستان تنها 3.5 درصد بوده است و در مقابل تاجیکستان جایـگاه بیسـت و سوم شرکای تجـاری ایران را دارد. سلطان جعفرزاده، رئیس کمیته سرمایه‌گذاری دولت تاجیکستان اما چشم‌انداز این سفر را روشن می‌بیند: «این سندها نیرویی تازه به مناسبات دو کشور می‌بخشد و باعث توسعه رفت‌وآمدهای هیات‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به تاجیکستان می‌شود.» در همین‌ رابطه «ذوقی ذوقی‌زاده» وزیر توسعه اقتصاد و تجارت تاجیکستان افزود: «دولت تاجیکستان علاقه‌مند است ایران به رتبه اول به عنوان شریک تجاری تاجیکستان تبدیل شود.»
همکاری برای حفاظت از زبان فارسی
یکی از دستاوردهای این سفر بازگشایی پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی بود که از سال 1397 تعطیل شده بود. وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در آیین بازگشایی این پژوهشگاه در شهر دوشنبه، گفت: «امروز روزی مبارک برای دو ملت ایران و تاجیکستان است. زبان فارسی، یکی از مهم‌ترین عناصر هویت فرهنگی این دو ملت است که فردوسی، به عنوان نماد این زبان شیرین، آن را پایدار نگاه داشته است.» در این مراسم مطلوبه خان ستاریان، وزیر فرهنگ تاجیکستان و صمد حسن‌زاده رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز حضور داشتند.
سیدرضا صالحی‌امیری در این مراسم همچنین عنوان کرد: «در دنیای امروز، خشونت‌ها و مناقشات هزینه‌های سنگینی بر ملت‌ها تحمیل کرده است، اما چیزی که همچنان ماندگار مانده، پیوند فرهنگی و زبانی میان ایران و تاجیکستان است. زبان فارسی، زبان عرفان، اخلاق، رمز و راز و اشعار غنی است که در برابر تهاجم‌های تاریخی همچنان استوار مانده است.»
او تاکید کرد که بازگشایی این پژوهشگاه می‌تواند آغازگر فصل جدیدی در گسترش روابط فرهنگی میان ایران و تاجیکستان باشد و نخستین پروژه این مرکز، پژوهش در مورد ریشه‌های زبانی و گویش‌های فارسی و تاجیکی خواهد بود. نتایج این پژوهش به روسای جمهور دو کشور ارائه خواهد شد تا تاکیدی بر پیوند عمیق فرهنگی و تاریخی این دو ملت باشد. این مراسم نشان‌دهنده عزم دو کشور برای حفظ و تقویت میراث مشترک زبان فارسی و توسعه همکاری‌های فرهنگی است.» صالحی‌امیری در ادامه افزود که کشورش به دنبال ایجاد پل ارتباطی با کشورهای گوناگون منطقه و جهان است. به گفته او با تاجیکستان این پل ارتباطی از هزار سال قبل ایجاد شده و اکنون وقت آن رسیده که «این هویت تاریخی را به هویت اقتصادی گره بزنیم».
این همان موضوعی است که همواره کارشناسان بر آن تاکید داشتند، علی‌اصغر شعردوست، سفیر پیشین ایران در همین زمینه به «ایرنا» گفت: «با توجه به اشتراکات عمیق فرهنگی و زبانی میان دو کشور، تقویت روابط فرهنگی و علمی می‌تواند یکی از اهداف این سفر باشد. گسترش تبادل دانشجویی، همکاری‌های علمی و آموزشی و تقویت فعالیت‌های فرهنگی مشترک می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.»
افزایش 100 هزار گردشگر
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران بعد از بازگشایی پژوهشگاه، بر تقویت گردشگری میان دو کشور تاکید کرد: «در حال حاضر، تعداد گردشگران تاجیک که به ایران سفر می‌کنند، حدود 8 هزار نفر است که توافق شده این رقم به 100 هزار نفر افزایش یابد.» از دیدگاه او تاجیکستان ظرفیت‌های بی‌نظیری برای گسترش روابط تجاری، فرهنگی و گردشگری دارد: «این کشور یکی از اولویت‌های استراتژیک ایران در توسعه روابط با همسایگان است.» به گفته صالحی‌امیری تاجیکستان به عنوان بخشی از تمدن و فرهنگ حوزه نوروز و زبان مشترک، نقطه‌ای کلیدی برای تقویت ارتباطات اقتصادی و فرهنگی ایران محسوب می‌شود.
سکانس آخر
در آخرین روز حضور هیات ایرانی در تاجیکستان، پزشکیان به دانشگاه علوم پزشکی ابوعلی سینای تاجیکستان رفت. او از نمایشگاه دستاوردها و تجهیزات پزشکی این دانشگاه بازدید کرد. سپس در مراسمی، پروفسوری و دیپلم افتخار دانشگاه به ایشان اعطا شد. رئیس‌جمهور در جمع دانشگاهیان سخنرانی کرد و در دفتر یادبود این دانشگاه را امضا کرد. در این سفر دو روزه، اما یکی از ماندگارترین فیلم‌های سفر پزشکیان به تاجیکستان مشاعره او و امامعلی رحمان بود. وقتی رئیس‌جمهور ایران این شعر از رودکی را خواند: «بوی جوی مولیان آید همی...» و امامعلی رحمان پاسخ داد: «هیچ شادی نیست اندر این جهان برتر از دیدار روی دوستان».