بزرگنمايي:

بازار آریا - بازار سرمایه در سال 1403 با چالش‌های متعددی روبرو شد و در حالی که سایر بازارهای دارایی رشدهای چشمگیری را تجربه کردند، بورس تهران بازنده مطلق این رقابت بود؛ این در حالی است که با توجه به اینکه بازار سهام دچار نوعی جاماندگی نسبت به سایر بازارها شده است، در سال 1404 اگر این ریسک‌های سیستماتیک برداشته شوند و محرک‌های کوچکی نیز ایجاد شوند، می توان به بازار سهام امیدوار باشیم تا بازار جاماندگی خود را تا حدی جبران کند.
به گزارش خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، علی عبدالمحمدی خبرنگار گروه بورس روزنامه دنیای اقتصاد گفت: معاملات سال 1403 در بازارهای دارایی در حالی به انتها رسید که دارایی‌های مبتنی بر طلا و سکه در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفت و توانستند بازدهی‌های قابل توجهی را نصیب سرمایه‌گذاران در این بازارهای دارایی نمایند.
وی افزود: نیم‌سکه با رشد 108 درصدی در سال 1403 توانست پرچمدار بازدهی در بازارهای دارایی لقب گیرد؛ ضمن اینکه طلای 18 عیار و سکه بهار آزادی و سکه رفاه توانستند رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص دهند، این در حالی است که در یک اتفاق غیرمنتظره شاخص صندوق‌های طلا رشد 100 درصدی را به ثبت رساند و سکه امامی نیز 99 درصد به ارتفاع خود افزود.
به گفته خبرنگار گروه بورس روزنامه دنیای اقتصاد، دلار در بازار آزاد در سالی که گذشت رشد 50 درصدی را به ثبت رساند و در بازار آزاد به همراه اونس طلا در بازارهای جهانی منجر به این شد که چنین بازدهی‌های قابل توجهی به ثبت رسد؛ این در حالی است که بورس تهران بازنده مطلق بازارهای دارایی در سال 1403 بود، به نحوی که نماگرهای سهامی در قعر جدول کسب بازدهی در این سال قرار گرفتند و شاخص کل بورس با رشد 22 درصدی همراه شد.
وی با بیان اینکه شاخص کل هم‌وزن که عملکرد نمادهای کوچک بازار را نشان می‌دهد، عملا توفیق خاصی نداشت و با رشد اندک 7 درصدی همراه شد و شاخص کل فرابورس نیز که نماگری از سهام فرابورسی در تالار شیشه‌ای است، با بازدهی منفی همراه شد و 4 درصد از ارتفاع خود را از دست داد.
عبدالمحمدی ادامه داد: رشد دلار در بازار آزاد به همراه رشد طلا در بازارهای جهانی باعث شد که بازدهی‌های قابل توجهی در بازار طلا و سکه به ثبت برسند. مقایسه بازدهی نماگرهای سهامی در بازده ماهانه نشان می‌دهد که آذر سال 1403 بهترین ماه برای بازار سهام بوده و شاخص کل بورس در این ماه رشد 18.7 درصدی را به ثبت رسانده است که بهترین ماه برای امسال در بورس تهران بوده است؛ ضمن اینکه مرداد 1403 نیز با افت 6.2 درصدی شاخص کل بدترین ماه برای بازار سهام بوده که این مربوط به فعل و انفعالاتی است که از ترور اسماعیل هنیه رخ داده است.
وی افزود: سیاستگذار نیز تاخیری در کاهش دامنه نوسان در تالار شیشه‌ای داشت که این امر باعث شد تا شاخص کل در دو روز متوالی با افت قابل توجهی همراه شود و بخش عظیمی از افت 6.2 درصدی بورس در مردادماه سالی که گذشت به خاطر این وقایع است.
خبرنگار بورس دنیای اقتصاد ادامه داد: نگاهی به وضعیت بازدهی سالانه شاخص کل بورس تهران نشان می دهد که علیرغم ثبت بازدهی مثبت در 4 سال اخیر نماگر سهام از دلار، تورم عمومی جامعه و بازارهای موازی دچار جاماندگی قابل توجهی شده است و در دو سال 98 و 99 بعد از جهش ارزی رخ داده در سال 97 بازار سهام رشد قابل توجهی را در نماگر اصلی خود مشاهده کرد و در سال 98 نیز رشد 178 درصدی در بازار سهام به ثبت رسید که این رشد در سال 99 نیز ادامه دار بود.
وی افزود: در آخر سال 99 شاخص کل بورس با وجود ریزش‌های 7 ماهه بازار در این سال توانست رشد 155 درصدی را به ثبت رساند و در سال 92 که ریزش تاریخی بازار رخ داد، البته پس از خوش‌بینی‌های سیاسی در آن مقطع شاخص کل بورس رشد 108 درصدی را به ثبت رساند و در 4سال اخیر بازار سهام علیرغم کسب بازدهی مثبت اما از تورم عمومی جامعه جا مانده است و بازار سهام اگر بتواند ریسک های پیرامونی خود را برطرف کند، از پتانسیل برخوردار است.
عبدالمحمدی گفت: ورود و خروج پول حقیقی در مقیاس ماهانه به بازار سهام نشان میدهد که در 9 ماه از 12 ماه سال، بازار سهام با خروج پول حقیقی مواجه بوده است و فقط در ماههای شهریور، آبان و آذر سال 1403 بازار با ورود پول حقیقی و اقبال سهامداران حقیقی مواجه شده است، هرچند بیشترین خروج پول حقیقی در آبان ماه رخ داد.
وی افزود: بعد از دور شدن از چشم انداز مذاکرات و در آذرماه، بیشترین خروج پول حقیقی رخ داده است که بیش از 6 همت پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است.
خبرنگار بورس روزنامه دنیای اقتصاد با طرح این سوال که پول‌های سرگردان اقتصاد ایران که از بورس خارج شده در سال جاری کدام پناهگاه را انتخاب کرده اند، گفت: بررسی ورود پول تجمعی به ابزارهای سرمایه گذاری در سال جاری نشان می دهد که حدود 46 همت پول حقیقی وارد صندوق های طلا شده است و 20 صندوق طلا موجود در بازار این پول را جذب کرده اند؛ ضمن اینکه صندوق‌های با درآمد ثابت 30 همت پول جذب کرده اند و بازار سهام نیز با خروج 30 همت پول حقیقی همراه شده است.
وی افزود: در سال جاری تعدد ریسک های سیستماتیک در کلیت اقتصاد ایران باعث شده که پول به سمت دارایی‌های امن حرکت کرده و از ریسک خود را محافظت کنند. وقتی ریسک‌های سیستماتیک بروز و ظهور می کند سهام در اولویت فروش قرار می گیرد.
عبدالمحمدی گفت: میانگین ارزش معاملات بازار سهام در مقیاس ماهانه نشان می دهد که در 7 ماهه سال 1403 به دلیل تعدد ریسک‌های موجود عملا معاملات خاصی را تجربه نکرد و ارزش معاملات کمتر از 5 همت بود، اما از آبان ماه که روند صعودی در نماگرهای سهامی آغاز شد ارزش معاملات رو به فزونی گذاشت و میانگین ارزش معاملات سهام در آبان ماه به بیش از 5 همت رسید و آذر و دی ماه هم بهترین ماههای بازار سهام بود که ارزش معاملات در این دو ماه متوالی بیش از 10 هزار میلیارد تومان بود که نشان می دهد وضعیت صعودی در نماگرهای بازار سهام باعث شده که سرمایه گذاران به سمت بازار سهام متمایل شوند. ولی از دی ماه ارزش معاملات با افت اندکی مواجه و در بهمن و اسفند در کانال 8 هزار میلیارد تومان ثبت می شود.
وی افزود: ارزش دلاری بازار سهام به عنوان یکی از مهمترین مفاهیمی بود که تحلیلگران بازار سهام به عنوان افت ارزش دلاری بازار سهام داشتند در حالیکه در ابتدای سال کل ارزش دلاری بازار 150 میلیارد دلار بود ولی در ادامه سال با افت شاخص ها و رشد دلار در بازار آزاد این نسبت با افت مواجه و به 100 میلیارد دلار رسیده است.
عبدالمحمدی گفت: بورس یک سوم ارزش دلاری خود را در سال 1403 از دست داد ولی صعود کوتاه مدتی نیز که در آبان ماه اتفاق افتاد، ارزش دلاری بورس تا محدوده 130 میلیارد دلار مواجه شد که در ادامه با افت نماگرهای سهامی و افزایش قیمت دلار در بازار آزاد شاهد کاهش این نسبت در ادامه سال بودیم.
وی گفت: شاخص کل بورس تهران 3 دوره مختلف را سپری کرد که در 7 ماهه ابتدایی همراه با نوسانات کم شاخص بود و از ابتدای آبان رشد قابل توجه آغاز شد که تا 19 دی ماه ادامه یافت و بعد از آن نیز در دو ماه بعدی نوسانات شاخص را داشتیم. در سال جاری سلسله‌ای از ریسک‌ها سپهر بازار سهام را تحت تاثیر قرار داد، به نحوی که ابتدای سال شعار سال جهش تولید با مشارکت مردم بود که باعث شد موجی از نگاهها به سمت بازار سهام روانه شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: متاسفانه بعد از گذشت یکسال این موضوع رنگ واقعیت به خود نگرفت و بازار سهام نتوانست آنطور که باید و شاید به عنوان بازار مولد کشور نقش آفرینی کند و به طور کامل ماموریت خود را به سرانجام نرساند؛ ضمن اینکه 13 فروردین ماه امسال اسراییل کنسولگری ایران در دمشق را هدف قرار داد و به همین دلیل این نقطه را می توان آغازگر ریسک‌های سیستماتیک در بازار سرمایه قرار داد.
عبدالمحمدی گفت: قابل پیش‌بینی بود که بعد از این اتفاقات ریسک ها در بستر کشور افزایش یابد و بازار سهام نیز در مدار نزولی قرار گرفت و 26 فروردین ماه نیز، عملیات صادق یک ایران با حمله موشکی و پهپادی اسرائیل را هدف قرار داد و بنابراین ریسک‌های سیاسی محتمل بود و سیاستگذار نیز به درستی برای 4 روز متوالی معاملاتی دامنه نوسان را کاهش داد و این موضوع باعث شد که دلار در بازار آزاد به 70 هزار تومان رسید هر چند که دلار کاهش یافت.
وی افزود: اواخر اردیبهشت ماه یک ریسک دیگر بر ریسک‌های بازار سهام افزوده شد و بعد از ظهر سی ام اردیبهشت ماه خبر سقوط بالگرد رییس جمهور فقید و همراهان مخابره شد که در فردای آن روز خبر شهادت رسمی رییس جمهور و همراهان مخابره شد و بازار سهام نیز به حالت تعطیل درآمد. بعد از این اتفاق بود که فضای سیاسی کشور گرفتار ابهاماتی شد که تا زمان برگزاری انتخابات در تیرماه کشور در فضای ابهام به سر برد و بازار سهام که بازاری شفاف است با ابهام مواجه شد و سیاستگذار دامنه نوسان را تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری محدود کرد تا بازار سهام در این مدت با تداوم خروج پول حقیقی همراه بود.
عبدالمحمدی گفت: بعد از برگزاری دو مرحله انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی پزشکیان، خوش‌بینی‌هایی شکل گرفت و شاخص بازار سهام در دو روز ابتدایی انتخابات با رشد 6 درصدی همراه شد ولی این رشد ادامه دار نبود و بعد از مراسم تحلیف در مردادماه که همزمان با ترور رییس دفتر حماس در تهران بود، بازار سهام مجدد با هجوم ریسک‌ها همراه شد و بعد از دو روز معاملاتی که دامنه نوسان تغییر نکرد، دامنه نوسان تالار شیشه‌ای با کاهش همراه شد و بازار سهام مجدد گرفتار رکود معاملاتی در کلیت خود شد.
وی افزود: از شهریورماه مجدد سطح ریسک‌ها در خاورمیانه رشد کرد و در مهرماه سیدحسن نصراله به شهادت رسید و عملیات صادق دو از سوی ایران اجرایی شد و بازار سهام با هجوم موج جدیدی از ریسک ها همراه شد و نماگرهای سهامی نیز به کف سال سقوط کرد و شاخص کل بورس تهران در روز دوم آبان ماه کف یک میلیون و 970 هزار واحدی را تجربه کرد و بعد از فروکش سطح تنش در خاورمیانه روند صعودی در بازار آغاز شد و شاخص کل در معاملات دو ماه، به محدود دو میلیون و 940 هزار واحدی در دی ماه برسد که رشد 50 درصدی را به ثبت رساند که به خاطر رشد در قیمت سهام شاخص‌ساز در بازار بود.
خبرنگار گروه بورس روزنامه دنیای اقتصاد با بیان اینکه در آخرین ماه سال یکی از مهمترین اتفاقات، استیضاح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد بود که در 12 اسفندماه از سمت خود برکنار شد و بازار سهام یکی از مهمترین حامیان خود را از دست دهد گفت: با افزایش عرضه ها روند نزولی در بازار سهام شکل گرفت و بازار سهام از این ماجرا جان سالم به در نیاورده است.
وی افزود: با توجه به آنچه که گفته شد و آنچه از معالات بازار سرمایه 1403 برداشت شد، باید گفت که ریسک‌های سیستماتیک ایران در سال 1403 باعث شد که سرمایه گذاران از بازار سهام دور شوند و جریان پول به سمت بازارهای دیگر مثل دلار و سکه روانه شد که این نشان می دهد که سرمایه گذاران مسیر درستی را در پیش گرفته اند تا دارایی خود را از گزند تورم حفظ کنند.
عبدالمحمدی گفت: با توجه به اینکه بازار سهام دچار نوعی جاماندگی نسبت به سایر بازارها شده است، در سال 1404 اگر این ریسک‌های سیستماتیک برداشته شوند و محرک‌های کوچکی نیز ایجاد شوند، می توان به بازار سهام امیدوار باشیم تا بازار جاماندگی خود را تا حدی جبران کند.