بازار آریا - دنیای اقتصاد - محمد نعمت‌زاده : شاخص‌کل پس از استیضاح همتی، 6 روز اصلاحی داشت و در دو روز معاملاتی رشد اندکی را به‌ثبت رساند. بر اساس گزارشی که پایگاه خبری سنا منتشر کرده، پول‌های پارک‌شده در کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌های فعال و معاملات سهام، بیش از 20‌همت است، به‌نظر می‌رسد که این پول در انتظار رسیدن به موقعیت‌های جذاب در بازار سهام است.
به گفته کارشناسان، در نیمه دوم فروردین‌‌‌‌‌، وضعیت بازار سهام بهبود می‌یابد و به احتمال بالا، این پول‌های پارک‌شده در کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌ها موقعیت‌های جذاب را در روزهای آتی و ماه ابتدای سال‌آینده رصد می‌کنند.
بزرگ‌ترین ریسک‌های بازار سهام

جواد داداشی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: دریک نگاه کلی تصمیمات سرمایه‌گذاری همواره متاثر از دو عامل اصلی یعنی ریسک و بازده موردانتظار است. سرمایه‌گذار همواره به‌دنبال انتخاب سرمایه‌گذاری با بیشترین بازده موردانتظار و کم‌ترین ریسک است. نرخ بازده بدون‌ریسک را شاید بتوان مهم‌ترین عامل تعیین‌‌‌‌‌کننده بازده موردانتظار سهامدار نام برد.
در حال‌حاضر با توجه به سیاست انقباضی بانک‌مرکزی این نرخ در بالاترین سطح خود قرار دارد. شنیده‌‌‌‌‌ها حاکی از نرخ بهره 30‌درصدی برای سپرده‌های بانکی است و نرخ‌های اخزا محدوده بالای 37‌درصد را نشان می‌دهد. چنین نرخ‌های بدون‌ریسکی طبیعتا از جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاری کم خواهد کرد. با توجه به شرایط تورمی که در حال‌حاضر در اقتصاد جریان دارد با فرض ثابت‌بودن شرایط سیاسی حال‌حاضر به‌نظر می‌رسد چشم‌‌‌‌‌اندازی برای کاهش چشمگیر نرخ بهره حداقل تا یک‌سال آینده نمی‌توان متصور شد. وی افزود: اما درخصوص ریسک‌های حاکم بر بورس، در حال‌حاضر ریسک سیستماتیک سهم بسیار بزرگی از ریسک کل را به خود اختصاص داده‌است. 
در دنیای مالی ریسک سیستماتیک را با متغیر بتا اندازه‌گیری می‌کنند و در حال‌حاضر بتای خیلی از سهم‌های موجود در بازار به عدد یک نزدیک شده‌ که این بدان معناست که سهم‌‌‌‌‌ها هم جهت با هم تغییر می‌کنند. کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: مهم‌ترین ریسک سیستماتیک در حال‌حاضر ریسک سیاسی است. تنش‌های سیاسی موجود درخصوص برنامه هسته‌‌‌‌‌ای و تهدیدات مداوم تیم سیاسی فعلی ایالات‌‌‌‌‌متحده درخصوص اعمال فشار اقتصادی حداکثری علیه کشورمان موجب بالا رفتن سطح نااطمینانی و متعاقب آن افزایش ریسک سیستماتیک شده‌است. متاسفانه در داخل کشور هم با ریسک‌های سیستماتیک متعددی مواجه هستیم. با فرض ثابت‌بودن شرایط فعلی پیش‌بینی می‌شود کسری‌بودجه دولت در سال‌1404 به طرز چشمگیری رشد داشته‌باشد. بر اساس برآوردها تورم سال‌1404 محدود 40 تا 50‌درصد را نشان می‌دهد. همچنین با فرض سناریوی عدم ‌از سرگیری مذاکرات و عدم‌از تنش نظامی، نرخ ارز تا انتهای 1404 محدوده 120 تا 130‌هزار‌تومان برآورد می‌شود. 
داداشی در پایان افزود: با توجه به استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، ‌‌‌‌‌ بازار سهام به‌شدت واکنش منفی به این موضوع نشان داد و پیش‌بینی می‌شود هفته آخر سال، تب و تاب واکنش منفی بازار سهام به استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی کم خواهدشد اما با توجه به تعطیلات پیش‌‌‌‌‌رو و سررسید‌تسویه اعتبارات کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌ها در انتهای سال ‌شاهد خروج نقدینگی از بازار خواهیم بود، بنابراین بازاری متعادل و متمایل به منفی را برای هفته آینده پیش‌بینی می‌شود، همچنین در ابتدای سال‌آتی، با توجه به تجربه سال‌های قبل و ورود مجدد نقدینگی پارک‌شده آخر سال‌در کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌ها به بورس، احتمالا شاهد افزایش تقاضا و رشد شاخص‌کل خواهیم بود و به‌نظر می‌رسد که بورس تا انتهای سال‌1404 با فرض ادامه‌‌‌‌‌دار‌بودن شرایط موجود بازدهی بورس‌ معادل تورم باشد. به‌طور طبیعی این برآورد در صورت بروز هرگونه اتفاق غیر‌‌‌‌‌قابل‌‌‌‌‌پیش‌بینی سیاسی معتبر نخواهد بود.
چرا عملکرد اسفندماه بورس متفاوت از گذشته شد؟

سهیل کلاه‌‌‌‌‌چی، مدیر تحلیل و معاملات مشتقه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: بررسی عملکرد اسفندماه بازار سهام، نشان می‌دهد؛ معمولا این ماه در سال‌های گذشته بازدهی مثبتی داشته‌است. 
در 10 سال‌گذشته، شاخص‌کل به‌‌‌‌‌طور میانگین 6.4درصد بازدهی مثبت و شاخص هموزن نیز 6‌درصد بازدهی داشته‌است. این میزان برای یک ماه، بازدهی قابل‌توجهی محسوب می‌شود، اما در اسفند امسال، شرایط متفاوتی رقم خورده است. تا نیمه اول ماه، بازار روند صعودی خوبی داشت، اما پس از سیزدهم اسفند، حرکت نزولی آغاز شد و تاکنون شاهد بازدهی منفی در شاخص‌کل و کلیت بازار بوده‌‌‌‌‌ایم. این افت بیشتر تحت‌تاثیر عوامل سیاسی بوده و ارتباط چندانی با مسائل بنیادی یا اقتصادی بازار نداشته‌است. ماه‌های فروردین هم در 10‌سال گذشته نشان‌داده که وضعیت خوبی در بازار سهام مشاهده‌شده ، بنابراین پیش‌بینی می‌شود ماه ابتدایی سال‌جدید نسبت به اسفندماه جاری، عملکرد بهتری را در بازار سهام مشاهده کنیم.
وی افزود: بازار سهام از منظر نسبت قیمت به درآمد(P/E)، همچنان ارزنده به‌نظر می‌رسد. همچنین اگر ارزش دلاری بازار را درنظر بگیریم، به سطحی بسیار پایین رسیده که آن را برای سرمایه‌گذاری جذاب کرده‌است. در حال‌حاضر، ارزش دلاری بازار حدود 110‌میلیارد دلار تخمین‌زده می‌شود که معادل نیمه اول سال‌1398 است. این بدان معناست که در حدود 5 سال‌و‌نیم گذشته، بازار سهام ایران از نظر ارزش دلاری به عقب برگشته و این در حالی است که در این مدت، عملکرد شرکت‌ها بهبود یافته و از نظر سودآوری رشد داشته‌‌‌‌‌اند، همچنین افزایش نرخ تورم باعث رشد ارزش دارایی‌های شرکت‌ها شده‌است.
علاوه‌بر این، حدود 90 درصد عرضه اولیه جدید در این بازه زمانی انجام شده‌است، بنابراین انتظار می‌رفت ارزش دلاری بازار روند صعودی داشته‌باشد یا حداقل ثابت بماند، اما اکنون به سطوح بسیار پایینی رسیده‌است. کلاه‌‌‌‌‌چی ادامه‌داد: از دیگر عواملی که می‌تواند بر بازار سهام تاثیر بگذارد، موضوع دلار توافقی است که هنوز اثر آن در بازار نمایان نشده‌است، همچنین افزایش سرمایه‌های متعدد، به‌ویژه در گروه خودروسازی، یکی از مسائل مهم این روزهای بازار است. 
برخی از خودروسازان از محل تجدیدارزیابی دارایی‌ها اقدام به افزایش سرمایه کرده‌اند. البته،‌درصد این افزایش سرمایه نسبت به ارقام اولیه کاهش‌یافته‌است؛ به‌عنوان مثال، یکی از شرکت‌ها که ابتدا افزایش سرمایه 940‌درصدی را مطرح کرده‌بود، حالا این رقم را به حدود 700‌درصد کاهش داده‌است، با این‌وجود این میزان همچنان قابل‌‌‌‌‌توجه بوده و می‌تواند جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران داشته‌باشد. وی ادامه‌داد: یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار، مسائل سیاسی است. 
به‌عنوان مثال استیضاح وزیر اقتصاد تاثیرات زیادی داشت و حداقل تاثیر آن، تاثیر روانی بر بازار بود. علاوه‌بر آن، مذاکرات با آمریکا نیز می‌تواند تاثیر بسیار مهمی بر فضای اقتصادی ایران بگذارد. اگر مذاکرات به نتیجه مطلوبی برسد و تحریم‌ها کاهش یابند، چشم‌‌‌‌‌انداز روشنی برای بازار سهام خواهیم‌داشت، اما در صورت شکست مذاکرات، باید نگران فعال‌شدن «مکانیزم ماشه» باشیم که احتمالا در پاییز سال‌1404 اجرایی خواهدشد. این مساله می‌تواند به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و سخت‌تر‌شدن شرایط اقتصادی منجرشود. وی افزود: در حال‌حاضر، دولت ترامپ تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نکرده‌است، اما همان تحریم‌های قبلی که در دوران بایدن تا حدودی با تساهل مواجه بودند، اکنون با سختگیری بیشتری اجرا می‌شوند. 
این موضوع فشار بیشتری بر اقتصاد ایران وارد‌کرده و طبیعتا بر بازار سهام نیز تاثیرگذار خواهد بود. با درنظرگرفتن تمام این عوامل، به‌نظر می‌رسد که بازار سهام از نظر بنیادی ارزنده است، اما تحت‌تاثیر متغیرهای سیاسی و روانی، همچنان با نوسانات و ریسک همراه شده‌است و دارایی‌های امن مانند طلا جذابیت بیشتری از خود نشان‌ داده‌است.