بزرگنمايي:

بازار آریا - محمدحسین صفایی* استخراج‌‌‌‌‌‌‌کنندگان ارزهای دیجیتال در سراسر جهان فعال هستند. آنها برای حل مسائل ریاضی پیچیده به‌قدرت محاسباتی بسیار بالایی نیاز دارند. این فرآیند نیازمند سخت‌افزارهای تخصصی بوده که انرژی زیادی مصرف می‌کنند.
هرچه شبکه بزرگ‌‌‌‌‌‌‌تر و رقابتی‌‌‌‌‌‌‌تر شود، سختی محاسبات افزایش می‌یابد و در نتیجه مصرف برق نیز بیشتر می‌شود، بنابراین آنچه برای استقرار این تجارت پرسود به‌عنوان شرط اولیه و اصلی لحاظ می‌شود، دسترسی به برق ارزان در آن کشور است. ایران و قزاقستان به لحاظ هزینه‌های پایین برق به‌عنوان گزینه‌های بسیار جذاب دنیا برای ماینرها محسوب می‌شوند. چند روز قبل توافق‌نامه‌‌‌‌‌‌‌ای بین سعید توکلی مدیرعامل شرکت ملی گاز و محمد محسن صدر، رئیس سازمان فناوری اطلاعات امضا شد.
هدف از این توافق‌نامه، ایجاد بستری برای مدیریت اطلاعات و داده‌ها به‌منظور بهبود مصرف انرژی، افزایش بهره‌‌‌‌‌‌‌وری و کاهش انشعاب‌های غیرمجاز است. طرفین بر لزوم مدیریت هوشمندانه مصرف انرژی تاکید و مدیرعامل صنعت گاز اعلام کرد؛ با استفاده از ظرفیت‌های دیجیتالی و هوشمندسازی، می‌توان با چالش ناترازی انرژی مقابله کرد. اکنون سوال این است که قضیه‌‌‌‌‌‌ ماینرها چه ارتباطی با صنعت گاز دارد؟ توکلی به افزایش مصرف برق توسط ماینرها(تولیدکنندگان رمزارز) اشاره کرد و گفت؛ تامین برق پایدار و قابل‌‌‌‌‌‌‌اعتماد، یکی از مهم‌ترین نیازهای ماینینگ است و استفاده از ژنراتورهای گازی می‌تواند به‌عنوان یک راه‌‌‌‌‌‌‌حل اقتصادی و کارآمد برای تامین برق مزارع ماینینگ مورد‌توجه قرار گیرد.
در سال‌های اخیر با افزایش قیمت رمزارزها، تعداد ماینرها و در نتیجه مصرف برق در کشور افزایش ‌یافته‌است. این موضوع سبب‌شده تا برخی نیروگاه‌ها و مراکز خودتامین، برق تولیدی را به شبکه سراسری تحویل ندهند و آن را صرف فعالیت‌های ماینینگ کنند. شرکت ملی گاز با تحلیل داده‌های مصرف مشتریان پرمصرف عملا شناسایی این واحدها را در دستور کار خود دارد و قاعدتا گاز مصرفی این‌گونه مصارف با تعرفه‌های غیر‌یارانه‌‌‌‌‌‌‌ای(نرخ گاز صادراتی) محاسبه خواهدشد. بالطبع با وجود سختگیری‌‌‌‌‌‌‌های شرکت‌های گاز و برق در زمینه مصرف انرژی، برخی ماینرها به استفاده از سوخت مایع(گازوئیل) برای تولید برق روی خواهند آورد؛ سوختی که به‌صورت رسمی یا غیررسمی(از شبکه قاچاق) قابل‌تامین است و چه بسا این مسیر نیز هزینه‌های تولید رمزارز را کاهش داده و فعالیت ماینینگ را همچنان سودآور نگه‌‌‌‌‌‌‌‌دارد.
این روند باعث افزایش مصرف سوخت مایع و گاز طبیعی شده و در صورت رصد دقیق مصارف توسط شرکت گاز، تامین سوخت ژنراتورها برای تولید برق مورد‌نیاز ماینرها به سمت گازوئیل بیشتر سوق پیدا کرده‌است. واضح است که چنانچه دولت برای تولید و مصرف برق ماینرها برنامه‌‌‌‌‌‌‌ریزی جامعی نداشته‌باشد، این فعالیت‌ها می‌تواند به انحراف و قاچاق سوخت یارانه‌ای و ناترازی انرژی دامن بزند. با توجه به رشد روزافزون فعالیت‌های ماینینگ در کشور، مدیریت هوشمند مصرف انرژی و استفاده از ظرفیت‌های دیجیتالی برای شناسایی مصارف غیرمجاز، از جمله اقدامات ضروری می‌تواند باشد. توافق‌نامه اخیر بین وزارت نفت و وزارت ارتباطات، گامی مهم در جهت بهبود مدیریت انرژی و مقابله با چالش‌های ناشی از فعالیت ماینرها محسوب می‌شود.
عرضه سوخت مایع به نرخ پالایشگاهی و گاز به نرخ صادراتی برای نیروگاه‌های خودتامین، همراه با خرید برق مازاد بر نیاز آنها در برخی از مواقع سال، می‌تواند به‌عنوان یک رویکرد جدید مورد‌توجه ویژه قرار گیرد، همچنین عرضه گاز مایع یا تبدیل آن به SNG برای تامین سوخت مورد‌نیاز این بخش نیز می‌تواند به مدیریت منابع انرژی و حمایت از این حوزه و تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور، کمک شایانی کند و در واقع آسیبی که تراز انرژی کشور را می‌تواند تهدید کند، به فرصت تبدیل خواهدشد.
* کارشناس صنایع پایین‌دستی نفت