بزرگنمايي:

بازار آریا - تحریم‌ها شامل محدودیت‌های جدید در بخش‌های نفتی، بانکی، خودروسازی، فلزات و سایر بخش‌های اقتصادی بودند. در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی که قصد داشتند در ایران سرمایه‌گذاری کنند، از ترس نقض تحریم‌ها از بازار ایران خارج شدند. این موضوع موجب کاهش ورود سرمایه‌های خارجی و همچنین توقف برخی پروژه‌های بزرگ در ایران شد.
تصمیمات ترامپ در عرصه سیاست خارجی و همچنین تهدیدات برای تشدید تحریم‌ها باعث افزایش بی‌ثباتی اقتصادی در ایران شد. این بی‌ثباتی منجر به افزایش نرخ بیکاری، کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) و افزایش فشارهای معیشتی بر مردم شد.
در مجموع، حضور ترامپ در کاخ سفید و سیاست‌های او به‌ویژه در زمینه تحریم‌ها و خروج از برجام، فشار زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرد و مشکلات اقتصادی و اجتماعی در کشور را افزایش داد. حال باید دید در دوره جدید و با شروع سال 2025 ترامپ چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت.
اقتصاد پاشنه‌آشیل هر حکومتی است حسین دهشیار، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبایی در رابطه با پیش‌بینی الگوی رفتاری ترامپ و دیپلماسی اقتصادی به صمت گفت: 4 رویکرد وجود دارد؛ رویکرد اول ایده‌گرایی است که دونالد ترامپ به آن اعتقادی ندارد. براساس رویکرد دوم، بهترین راه اثرگذاری در مناسبات دنیا، توانمندسازی اقتصادی است؛ در این نگاه باید سازمان تجارت جهانی WTO را تقویت کرد.
ترامپ اعتقادی به جهانی‌شدن اقتصاد ندارد و رقیب اصلی او چین، در مسیر اقتصاد به خیلی از قواعد بین‌المللی متعهد نیست، در نتیجه حضور در سازمان تجارت جهانی و رعایت قواعد آن از نگاه ترامپ به‌نفع امریکا نیست.
دهشیار بااشاره به رویکرد سوم در ادامه اظهار کرد: باید از یک‌سو، اقتصاد پیشرفته و انباشت سرمایه داشت و از سوی دیگر، به توسعه زیرساخت‌ها اندیشید. در نتیجه این وضعیت، کشورهای دیگر به تعامل اقتصادی با امریکا نیاز خواهند داشت. باید قدرت نظامی برای بازدارندگی ایجاد شود. قدرت ناشی از اقتصاد نیرومند در داخل و توان نظامیگری بالا برای امنیت بیرونی لازم است. باتوجه به این شرایط، بودجه نظامی هم بالا می‌رود؛ این همان ایده‌ای است که ترامپ به‌دنبال آن است.
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبایی درباره رویکرد چهارم نیز بیان کرد: این نگاه بین‌الملل‌گرایی تهاجمی را تبیین می‌کند؛ اینکه امریکا می‌خواهد ارزش‌های دموکراتیک خود را در جهان اشاعه دهد. امنیت دسته‌جمعی با تاسیس سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شود.
دهشیار با تاکید بر اینکه امریکا باید در نظم جهانی دخالت کند، گفت: ترامپ بین‌الملل‌گرا خواهد بود، بدون اینکه به کشوری حمله کند، مگر اینکه گریزی از آن نباشد. ترامپ می‌گوید، سرباز امریکایی نباید در راه کسی خون بدهد. در این مسیر به کشورها کمک اقتصادی هم نمی‌کند. اما امریکا باید در نظم جهانی دخالت کند. امریکا می‌خواهد نه شمشیر و نه سپر دنیا باشد. این برای امریکا هزینه دارد که ترامپ به‌دنبال آن نیست. اتفاقات خاورمیانه این دیدگاه را تشدید کرده است.
وی با تاکید بر سیاستی که ترامپ در پیش گرفته است، افزود: امریکا 1.5تریلیون دلار در افغانستان و 3.5تریلیون دلار در عراق هزینه کرده است. بعد از 20 سال، با سقوط اشرف غنی و بازگشت طالبان، تنها تعداد اندکی خانم در خیابان به آمدن طالبان اعتراض کردند. ترامپ این وضعیت را درک کرده و نمی‌خواهد شمشیر و سپر کسی باشد، بلکه می‌خواهد ستون‌فقرات متحدانش شود.
دنیا، دنیای اقتصاد است استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبایی بااشاره به اینکه بزرگ‌ترین بازار مصرفی جهان بازار امریکا است، افزود:اقتصاد قدرت اول را دارد و هرقدر قدرت اقتصادی کشوری بیشتر باشد، قدرت مانورش بالاتر می‌رود. سالانه حدود 4 تریلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در امریکا انجام می‌شود. چینی‌ها در هیچ‌جا با امریکا منازعه نمی‌کنند. چین از امریکا نمی‌ترسد،اما باهوش است. دنیا دنیای اقتصاد است و دنیای موشک نیست. با موشک نمی‌توان نفوذ جهانی ایجاد کرد. چرا اتحاد جماهیر شوروی سقوط کرد؟ چون اقتصادش ضعیف بود. چینی‌ها 400 میلیارد دلار به امریکا صادرات دارند. بزرگ‌ترین بازار مصرفی جهان، بازار امریکا است.
ترامپ به‌دنبال برون‌سپاری جنگ است دهشیار ادامه داد: ترامپ به‌عنوان یک سرمایه‌دار، اهمیت ثروت را می‌داند. ترامپ رهبری است که کمتر به جنگ توسل خواهد کرد و جنگ را برون‌سپاری خواهد کرد. امریکا نفت ارزان در اختیار دارد. امریکا زیرساخت می‌سازد و این را از پول خاورمیانه درمی‌آورد.
ترامپ در خاورمیانه دخالت نمی‌کند، اما نفت خاورمیانه برایش مهم است؛ چون منبع انرژی موردنیاز برای توسعه سرمایه‌گذاری جهانی را در اختیار دارد. امریکا در خاورمیانه حضور دارد و می‌خواهد از هژمونی چین در شرق آسیا جلوگیری کند. اگر چین هژمون شود، به خاورمیانه می‌رود و این را امریکا نمی‌خواهد.
این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبایی با بیان دیدگاهی از ترامپ گفت: ترامپ می‌گوید، اقتصاد پاشنه‌آشیل هر حکومتی است،اما در خاورمیانه اقتصاد هنوز کشاورزی و معیشتی است. هدف ترامپ پیشرفت اقتصادی است. او فرد تئوریک و ایده‌آلیستی نیست. دانش علمی ندارد،اما دانش تجربی دارد و برای همین پول را مهم می‌داند. هدف امریکا این است که بدون جنگ اجازه ندهد، چین اقتصاد اول جهان شود.
ترامپ، بازیگر حرفه‌ای حجت میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رابطه با تاثیر آمدن ترامپ و روند اقتصاد کشور گفت: ما با نظم جدید جهانی مواجهیم که نه‌فقط آمدن ترامپ بلکه مجموعه تحولات منطقه‌ای، نظم جدیدی را نشان می‌دهد. پیام اتفاقاتی که در منطقه ما رخ می‌دهد، این است که شرایط دنیا در حال تغییر است.
میرزایی ادامه داد: برخی معتقدند ترامپ هیجانی عمل می‌کند و تصمیمات غیرعقلایی و هیجانی می‌گیرد،اما این درست نیست. ما با یک بازیگر حرفه‌ای روبه‌رو هستیم که حساب‌شده کار می‌کند. با شناختی از شرکا، بازی را طراحی می‌کند. برخی ترامپ را پیش‌داوری می‌کنند؛ اینکه دشمن اصلی ایران، ترامپ است که وضعیت تیره‌ای برای ایران تدارک می‌بیند یا برخی می‌گویند ما از دانش بالایی برای عبور از تحریم‌ها برخوردار هستیم. فکر می‌کنم این تصورات درست نیست. گذشته ترامپ، مبنای خوبی برای قضاوت وی است. ما با یک نئولیبرال افراطی مواجهیم که به آزاد کردن بازار در داخل می‌اندیشد.
وی ادامه داد: هیچ‌چیزی جز منافع بلندمدت امریکا برای ترامپ اهمیت ندارد. با اقتصاد ترامپی و مرکانتلیسیم جدید مواجه خواهیم بود. توسعه امپراتوری اقتصادی از طریق ابزار تهاجمی با تمرکز بر صادرات و واردات و تعرفه‌گذاری. ترامپ می‌خواهد با دیوار تعریف‌های واردات کشورها را به امریکا محدود کند. خودرو برقی را در سیطره اقتصاد جهانی قرار دهد. رقابت نفسگیر با چینی‌ها در دستور کارش است. برای همین، حفظ سرمایه و جلوگیری از خروج سرمایه برای اینکه بتواند در رقابت جدی و نفسگیر سرمایه‌ها را حفظ کند، در دستور کار است.
ترامپ به‌دنبال شرکای جدید به‌گفته رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران ترامپ به‌دنبال شرکای جدید است. وی با فروش 2 میلیارد دلار اوراق قرضه در عربستان، دنبال راهی است که از حضور چینی‌ها در این بازار جلوگیری کند. ترامپ در پی بازار جدیدی برای جذب سرمایه است. در داخل هم سیاست حمایت از کسب‌وکارهایی چون تسلا را در دستور کار دارد.
به‌گزارش اتاق ایران، میرزایی تصریح کرد: ترامپ بالاترین سطح حمایت از بنگاه‌ها و خانوارها را انجام می‌دهد. 10 درصد GDP کشور را برای حمایت از بنگاه‌ها صرف کرده و این تجربه در امریکا بی‌نظیر بود.
هوش‌مصنوعی، برگ برنده امریکا رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران تصریح کرد: امریکایی‌ها در این دوره با تکیه بر هوش‌مصنوعی، برگ برنده‌ای دارند تا امریکا فرصت جذب طبقه خلاق را در اختیار بگیرد. روندها نشان می‌دهد، چین اول نخواهد شد و این ناشی از برگ برنده امریکا در فناوری‌های نوین است. برگ برنده امریکا، تساهل و مدارا و قدرت پذیرا بودن در جذب طبقه خلاق است. اینها عنصر مهم پیش‌برنده است و ترامپ روی آن سرمایه‌گذاری کرده و معتقد است: سهم تجارت غیرکالایی بالا است و برای همین تمرکز اصلی‌اش را بر رمزارزها گذاشته است. امریکا می‌خواهد میدان بازی را عوض کند.
سخن پایانی سیاست‌های اقتصادی ترامپ علیه ایران، به‌ویژه بازگشت تحریم‌ها و اعمال فشار حداکثری، تاثیرات عمیقی بر اقتصاد ایران گذاشت. کاهش درآمدهای نفتی، تورم بالا، رکود اقتصادی و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی از جمله پیامدهای این تحریم‌ها بود. با این حال، ایران توانست برخی از این چالش‌ها را باتوجه به تغییرات در سیاست‌های اقتصادی خود و توسعه روابط با کشورهای دیگر کاهش دهد.
حال باید دید امریکا با اقتصاد جهان چه خواهد کرد و در مقابل دولت چهاردهم برای مقابله با تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی چه روندی را طی خواهد کرد.