بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - علی قاسمی : بورس تهران طی روز سه‌شنبه با رشد 12هزار‌واحدی به 2میلیون و 518هزار واحد رسید. بررسی‏‏‏‏‏‏‌ها حکایت از آن دارد که با وجود نزدیک‏‏‏‏‏‏‌شدن نماگر اصلی بورس به سقف 2.5میلیونی، فشار عرضه‌ها نیز افزایش یافته است. بازار بر سر عبور از سقف 2میلیون و 535هزار‌واحدی مردد است. جدال میان عرضه و تقاضا در این کانال، احتمالا وضعیت بورس را طی روزهای آینده معین خواهد کرد. در صورت پیروزی خریداران، شاخص‌کل بورس باقدرت از قله اردیبهشت سال‌قبل عبور خواهد کرد، اما غلبه‌فروشندگان، احتمالا یک اصلاح قیمتی را در پی خواهد داشت.
علی محمدی / دنیای‌اقتصاد
در هر دوسناریو با شانس بسیار بالایی، سقف‌‌‌‌‌‌‌شکنی محتمل خواهد بود، اما در صورت اصلاح قیمتی دورخیز شاخص‌کل برای حمله مجدد به سقف، می‌تواند به شکست قوی‌‌‌‌‌‌‌تر و روندی تند و تیزتر منجر شود. با تشدید حمایت‌های سیاستگذار بورسی، رشد نرخ ارز و زمزمه‌‌‌‌‌‌‌های کاهش نرخ بهره، P/E بازار حداقل تا 10واحد می‌تواند تعدیل شود. این درحالی است که این نسبت هم‌اکنون در کانال 7واحد قرار دارد، ضمن آنکه ارزش معاملات نیز نشانه‌هایی را از رونق دادوستدهای بورس نشان می‌دهد.
شاخص به مرز رسید
شاخص‌کل بورس در حالی در اوایل صبح روز معاملاتی قبل، به 2میلیون و530هزار واحد رسید‌که تنها 5هزار واحد تا قله تاریخی خود فاصله داشت. هرچند در دادوستدهای ساعات اولیه، انتظار می‌رفت تا نماگر اصلی از این قله حساس عبور کند، اما فشار دومینووار عرضه‌‌‌‌‌‌‌کنندگان بر بازار، احتمالا یک اصلاح قیمتی را به ارمغان خواهد آورد. هرچند می‌توان از این اصلاح قیمتی به‌عنوان یک دورخیز یاد کرد. به‌نظر می‌رسد بازار برای جمع‌‌‌‌‌‌‌آوری نقدینگی، می‌تواند تا 2میلیون و 300هزار واحد، کاهش ارتفاع را تجربه کند. ارزش معاملات تا 200میلیون دلار پیشروی کرده‌است و ارزش دلار بازار نیز همچنان تا میانگین فاصله دارد، ضمن آنکه P/E بازار نیز هنوز در محدوده‌های جذابی است. رشد دلار نیما و حرف‌‌‌‌‌‌‌های ضدو نقیض سیاستگذار مبنی‌بر کاهش نرخ بهره این نسبت را می‌تواند تا حداقل 10واحد افزایش دهد. این درحالی است که به‌طور هیجانی P/E‌بازار می‌تواند از عدد یادشده فراتر رود. زور محرک‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی در مقطع کنونی حداکثری شده و به‌طور تاریخی نیز حمایت عوامل کلان مانند نرخ بهره و نرخ ارز به بازدهی بالای سهامداران منجر شده‌است، اما طرف دیگر ماجرا افزایش قدرت ریسک‌های سیاسی در معادلات منطقه‌ای است. تحولات سوریه و پیشروی ارتش رژیم صهیونیستی در خاک این کشور منجر به افزایش هیجانی قیمت دلار شده و می‌تواند بر احساسات بازار نیز غلبه کند. شاخص‌کل بورس در مرز حساس خود، دوباره با ریسک‌های سیاسی درگیر خواهد بود. پررنگ‌‌‌‌‌‌‌شدن این ریسک‌ها، در حالی است که عوامل اقتصادی به کمک بازار آمده‌‌‌‌‌‌‌اند. جدی‌‌‌‌‌‌‌شدن تبعات درگیری‌ها در منطقه و به‌خصوص برای ایران ممکن است نماگر اصلی را وادار به عقب‌نشینی اجباری کند. تداوم سیاستگذاری‌های اقتصادی که به نفع بازار سرمایه است، احتمالا منجر به مسلح‌‌‌‌‌‌‌شدن شاخص سقف‌‌‌‌‌‌‌شکنی خواهد شد.
شاخص چند‌درصد می‌تواند رشد کند؟
اینکه بازده مورد توقع سهامداران چقدر باشد تا بتواند نرخ بهره و صرف ریسک را پوشش دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند بر تصمیم‌گیری سهامداران اثر بگذارد. این موضوع را می‌توان با چند متغیر مورد بررسی قرارداد. اول آنکه نسبت قیمت به سود آینده‌نگر بازار هنوز وارد کانال 6واحد نشده‌است. این درحالی است که به‌طور تاریخی نسبت آینده‌نگر P/E بین 6تا8واحد قرار دارد. با فرض ثبات در سود آینده‌نگر احتمالا بورس تهران از این محل، انتظار افزایش 40درصدی ارتفاع را خواهدداشت. همچنین ارزش دلاری بازار با وجود رشد بیش از 27درصدی شاخص‌کل از کف آبان سال‌جاری همچنان در محدوده 125میلیارد دلار است که با فرض ثابت‌ماندن قیمت دلار، بازدهی 44درصدی در انتظار متوسط سبدهای بازار است. همه این موارد در حالی است که ارزش معاملات خرد تا سقف 350میلیون دلاری فاصله دارد؛ به این معنا که ارزش معاملات نیز می‌تواند از 21هزار ‌میلیارد‌تومان عبور کند. اگر شاخص‌کل بورس 2میلیون و 500هزار‌واحدی به‌طور متوسط 40درصد رشد کند، این نماگر تا هدف 3.5میلیون‌واحدی جای رشد خواهدداشت. هرچند همچنان مسیر پیش‌‌‌‌‌‌‌روی بازار تحت‌تاثیر عوالم سیاسی است و پررنگ‌‌‌‌‌‌‌شدن نقش این عوامل ریسک‌‌‌‌‌‌‌گریزی اهالی بازار را افزایش خواهد داد. این درحالی است سایر بازارهای موازی در کوتاه‌مدت پتانسیل رشد بیش از 40درصد را نخواهند داشت و احتمالا وارد فاز‌رکود خواهند شد.