بزرگنمايي:

بازار آریا - طی چند روز اخیر، اخباری از آغاز مذاکرات سیاسی فارغ از سناریوهای مختلف پیرامون نتیجه آن، بازار سهام را سبزپوش کرد. این در حالی است که در آخرین توافق سیاسی میان ایران و غرب، شرایط متفاوتی رقم خورده بود. در 23 تیر94، امضای توافق برجام توسط ایران و 1+5، شاخص بازار سهام را با کاهش قابل‌توجهی همراه کرد. افت 12درصدی نماگر اصلی بورس در آن مقطع، شاید این پرسش را مطرح کند که آیا با به نتیجه رسیدن مذاکرات، وقایع تابستان94 تکرار خواهد شد؟
در تابستان 94، اعلام توافق سیاسی که از آن با عنوان برجام یاد می‌شود، بورس تهران را به سرخ‌پوشی واداشت. به‌جز در زمستان 94 که بورس رشد 30درصدی شاخص کل را تجربه کرد، از اوایل سال 95 تا مرداد96، بازار سهام در رکود مطلق قرار داشت و در نهایت طی آذرماه همان سال موفق شد از سقف تاریخی عبور کند. اما به نظر می‌رسد برجام یا کاهش تنش‌های سیاسی، عامل اصلی ریزش بازار نبود. کاهش انتظارات تورمی در کنار سیاست انقباضی پولی که سیاستگذار اقتصادی در آن مقطع اتخاذ کرده بود، پول‌های سرگردان اقتصاد را به سوی بانک‌ها هدایت کرد؛ به طوری که نرخ بهره حقیقی اقتصاد ایران پس از سال‌ها مثبت شد. در سال‌هایی که تورم ایران به حوالی 10درصد رسید، نرخ بهره بانکی بالای 15درصد بود و این موضوع، جلوی نوسانات بازارهای دارایی را گرفت.
این در حالی است که سرکوب نرخ دلار نیز مانع رشد قیمت سهام در بورس تهران بود. قیمت دلار در سال‌های برجامی حدود 3هزار و 500تومان بود و جزو معدود سال‌هایی بود که با وجود رشد نقدینگی در اقتصاد ایران، نرخ دلار در بازار آزاد ثابت ماند. همچنین اقتصاد ایران هنوز با بحران‌هایی که اکنون با آن درگیر است، دست و پنجه نرم نکرده بود. با توجه به شرایط کنونی کشور، به نظر می‌رسد بازار سهام در صورت توافق در سال 1404، پتانسیل بالاتری نسبت به امضای برجام در سال 94 داشته باشد.
اقتصاد ایران به شرایط بحرانی رسیده و توافق سیاسی می‌تواند به پرشدن ظرفیت‌های خالی اقتصاد و رشد هرچه بیشتر آن کمک کند. از‌این‌رو در این شرایط بورس پتانسیل بالاتری برای رشد خواهد داشت. همچنین، نرخ بهره حقیقی اقتصاد همچنان به شکلی پایدار مثبت نشده و در صورت کاهش انتظارات تورمی می‌توان مسیری نزولی را برای نرخ بهره متصور شد. علاوه بر این، بورس تهران با همه مفروضاتی که تحلیلگران برای آن قائل هستند، دارای P/E آینده‌نگر مناسبی است که رشد بیشتر آن را نسبت به سایر دارایی‌ها توجیه می‌کند. به‌خصوص آنکه ارزش دلاری بازار سهام ایران اکنون به زیر 100میلیارد دلار رسیده و در صورت توافق، 500میلیارد دلاری شدن آن دور از دسترس نیست. علاوه بر این، با بهبود درآمدهای دولت، فشار سیاستگذار از روی صنایع برداشته خواهد شد.
در این شرایط، هرچند کاهش قیمت دلار به صورت موقت می‌تواند سیگنال منفی برای بازار سهام قلمداد شود، اما همچنان رشد قیمت دلار توافقی و حتی تک‌نرخی‌شدن قیمت ارز در اقتصاد ایران محتمل است. از‌این‌رو به نظر می‌رسد در صورت یک توافق سیاسی، بورس در سال1404 فضای بهتری را برای نمایش ‌دادن بازدهی خود به سایر بازارها تجربه خواهد کرد.