بزرگنمايي:

بازار آریا - در حالی که دونالد ترامپ در باغ رز کاخ سفید از اعلام تعرفه‌های جدید وارداتی خبر داد، سخنانش حاکی از تغییری بنیادین در سیاست اقتصادی آمریکا بود. او اعلام کرد: «کشور ما برای دهه‌ها غارت شده، چپاول شده و قربانی دوستان و دشمنان خارجی بوده است». این اظهارات نه‌تنها روح حمایت‌گرایانه‌ی دولت او را به‌روشنی نشان می‌دهد، بلکه پرده از هدفی گسترده‌تر برمی‌دارد: بازتعریف رابطه‌ی ایالات متحده با نظم اقتصادی جهانی و دولت فدرال.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
این سیاست جدید تعرفه‌ای که با نام «روز آزادی» معرفی شد، درواقع تلاشی است برای تحقق یکی از آرمان‌های کلیدی ترامپ: بازگرداندن کنترل اقتصادی به دست دولت آمریکا از طریق افزایش مالیات بر واردات. اما پشت این شعار‌های ملی‌گرایانه، مجموعه‌ای از چالش‌های داخلی و خارجی قرار دارد که می‌تواند تبعاتی جدی برای اقتصاد و جایگاه بین‌المللی آمریکا به همراه داشته باشد.
حمایت‌گرایی به بهای رکود؟
منتقدان داخلی، مانند اقتصاددان مشهور «مایکل پتیس» (نویسنده کتاب «جنگ‌های تجاری، جنگ‌های طبقاتی»)، معتقدند که این تعرفه‌ها تأثیر محدودی بر ایجاد شغل داشته و در عوض باعث کاهش سطح زندگی مردم می‌شود. از سوی دیگر، کارشناسان بانک جی‌پی مورگان هشدار داده‌اند که این سیاست‌ها ممکن است اقتصاد آمریکا را تا آستانه‌ی رکود سوق دهد، در حالی که درآمد حاصل از این تعرفه‌ها احتمالاً از سقف 400 میلیارد دلار فراتر نخواهد رفت—عدد بسیار پایین‌تر از 700 میلیارد دلاری که مشاوران ترامپ پیش‌بینی کرده‌اند.
با این حال، ترامپ و حامیانش استدلال می‌کنند که این سیاست‌ها پاسخی است به تهدید فزاینده‌ی اقتصادی چین. آنها معتقدند که دهه‌ها تجارت آزاد، موجب غنای کشوری کمونیست شده که اکنون به یک ابرقدرت اقتصادی تبدیل شده است. با این وجود، آنها کمتر درباره‌ی آسیب به روابط تجاری با متحدان دیرینه‌ی آمریکا سخن می‌گویند—کشور‌هایی که بخش عمده‌ای از واردات آمریکا را تأمین می‌کنند.
تغییر نظم اداری دولت
ترامپ این سیاست‌ها را نه به‌عنوان صرفاً یک اقدام اقتصادی، بلکه به‌مثابه گامی در جهت بازسازی کل ساختار دولت فدرال معرفی می‌کند. در چشم‌انداز او، دولت نه تنها ناکارآمد، بلکه مانعی بزرگ در برابر رشد و شکوفایی آمریکاست. او قصد دارد با همکاری با الون ماسک و تیم او در «DOGE» یک تریلیون دلار از بودجه فدرال را بدون آسیب به خدمات حیاتی کاهش دهد. در کنار آن، تعرفه‌ها منبع درآمدی برای جایگزینی این کاهش بودجه در نظر گرفته شده‌اند.
اما این نقشه جاه‌طلبانه با تردید‌های جدی همراه است. کاهش بودجه به این میزان بدون آسیب به خدمات عمومی، مأموریتی سخت و پرخطر است. اگر در این مسیر، مثلا پرداخت حقوق بازنشستگان با اختلال مواجه شود، نتیجه‌ای جز شکست در انتخابات میان‌دوره‌ای نخواهد داشت.
شکستن ستون فقرات دیپلماسی اقتصادی آمریکا
«روز آزادی» ترامپ، علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، پیامد‌های ژئوپلیتیکی نیز دارد. آخرین بار که آمریکا تعرفه‌های بالا بر واردات اعمال کرد، نتیجه آن رکود بزرگ دهه 1930 و به قدرت رسیدن هیتلر در آلمان بود. پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده استراتژی متفاوتی را در پیش گرفت: بازسازی اقتصادی اروپا و ژاپن با هدف مقابله با کمونیسم. این سیاست‌ها در قالب نهاد‌هایی مانند GATT و بعد‌ها سازمان تجارت جهانی پیگیری شدند.
اما ترامپ این دیدگاه را «فریب‌خورده» می‌داند. از نظر او، متحدان آمریکا بیش از حد به فناوری و حمایت نظامی واشینگتن وابسته‌اند و بنابراین توان واکنش متقابل ندارند. اما نشانه‌ها حاکی از خلاف این فرضیه‌اند: مقامات ژاپنی و کره‌ای اخیراً با چینی‌ها برای همکاری تجاری دیدار کرده‌اند و اتحادیه اروپا نیز در حال آماده‌سازی فهرست تعرفه‌های متقابل است.
آیا آمریکا منزوی می‌شود؟
یکی از خطرات جدی سیاست‌های ترامپ، تبدیل آمریکا به کشوری منزوی در عرصه اقتصاد جهانی است. در جهانی که زنجیره‌های تأمین به‌شدت درهم‌تنیده‌اند، قطع یا تضعیف این ارتباطات می‌تواند آسیب‌های جدی به تولید، اشتغال و رشد اقتصادی وارد کند. اگر شرکت‌ها به‌دلیل ترس از جنگ تجاری، از سرمایه‌گذاری در خطوط تولید داخلی صرف‌نظر کنند، اهداف اولیه‌ی این سیاست‌ها نیز برآورده نخواهد شد.
مسیر دشوار به سوی «آزادی» یا بن‌بست سیاسی؟
ترامپ در پایان سخنرانی خود گفت: «امیدوارم روزی به این روز نگاه کنید و بگویید، او درست می‌گفت.»، اما تجربه تاریخی، تحولات ژئوپلیتیکی، و پیچیدگی‌های اقتصاد جهانی همگی حکایت از آن دارند که تحقق وعده‌های بزرگ او نیازمند چیزی فراتر از شعار است. رویکرد حمایت‌گرایانه‌ی افراطی نه تنها ممکن است به بهای کاهش استاندارد‌های زندگی تمام شود، بلکه می‌تواند جایگاه جهانی آمریکا را به‌شدت تضعیف کند.
اگر «روز آزادی» به‌جای رهایی اقتصادی، به انزوای سیاسی و بحران اقتصادی ختم شود، آن‌گاه این شعار ترامپ نه‌تنها محقق نشده، بلکه مصداق کامل سیاست‌زدگی پرهزینه خواهد بود.
منبع: فریبیکن