بزرگنمايي:

بازار آریا - مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با اعلام اینکه 70 درصد گاز، 50 درصد خوراک صنعت پتروشیمی و 40 درصد خوراک مورد نیاز تولید بنزین کشور از میدان مشترک پارس جنوبی تأمین می‌شود، بیان کرد: کار در این میدان مشترک ثانیه‌ای نمی‌تواند متوقف باشد، نه‌تنها در تعطیلات نوروز، بلکه در هیچ روز و ساعتی، کار در پارس جنوبی که روزانه 700 میلیون مترمکعب گاز تولید می‌کند، تعطیلی ندارد.

میدان مشترک پارس جنوبی نقش بسیار مهمی در تولید ناخالص داخلی ایران و پیشرانی صنعت نفت و گاز دارد تا آنجا که به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس ارزش تولید گاز و میعانات گازی تولیدشده از این میدان گازی سالانه بیش از 100 میلیارد دلار است. این ارزش البته به جز ارزش‌ افزوده در لایه‌های بعدی تکمیل زنجیره‌ ارزش مانند صنعت پتروشیمی یا تولید بنزین در پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.
تورج دهقانی در گفت‌وگو با خبرنگار شانا با اشاره به اینکه در زمستان پارسال (1403)، رکورد برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی شکسته شد و در یک روز، 716 میلیون مترمکعب گاز از این میدان مشترک برداشت شده است، بیان کرد: امضای قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی در واپسین روزهای سال گذشته با حضور رئیس‌جمهوری به ارزش 17 میلیارد دلار فصل نوینی در برداشت گاز از این میدان مشترک است.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
پارس جنوبی از نظر تضمین امنیت انرژی در کشور بسیار اهمیت دارد. در چند ماهی که از دولت چهاردهم می‌گذرد چه اقدام‌هایی در این میدان مشترک انجام شده است؟
در این مدت کشور با شرایط خاصی مواجه بود. مهم‌ترین چالشی که با آن مواجه بودیم، بحث زمستان سخت بود، زیرا سال 1403 سرما زودتر از همیشه آغاز شد و تداوم زیادی نیز داشت تا آنجا که سال منحصربه‌فردی را از نظر سختی زمستان پشت سر گذاشتیم. در این میان شرکت نفت و گاز پارس مسئولیت ویژه‌ای در تأمین سوخت کشور ایفا کرده است، این موضوع در ماه‌های اخیر همواره مطرح و تقریباً به یک فرهنگ عامه تبدیل شده است و همه اطلاعات کامل را در خصوص وضعیت این شرکت‌ دارند.
اکنون بیش از 70 درصد گاز کشور از میدان مشترک پارس جنوبی تولید می‌شود که سهم کلیدی در تأمین انرژی چه در حوزه بنزین، چه در تأمین سوخت بخش خانگی، نیروگاه‌ها، صنایع عمده و خوراک پتروشیمی‌ها دارد. بنابراین تأمین گاز با توجه به شرایط خاص زمستان سال گذشته، همت مضاعفی را می‌طلبید. با این حال، با وجود آنکه با تغییر دولت، تیم جدید در شرکت مستقر شده بود، به‌سرعت توانستیم اصلاحات لازم را در سطوح مدیران و فعالیت‌هایی که باید مقدمه فعالیت‌های اصلی باشد، انجام دهیم و برای مواجهه با شرایط سخت آماده شویم.
زمستان 1403 چند بار خبر رکوردشکنی تولید گاز از پارس جنوبی منتشر شد. بالاترین رکورد تولید گاز از این میدان مشترک چه مقدار بوده است؟
به لطف خدا و همت فراگیر و همه‌جانبه‌ای که همکارانم در واحدهای ستادی و به‌خصوص واحدهای عملیاتی داشتند، توانستیم رکورد افزایش تولید به میزان 716 میلیون مترمکعب را که در تاریخ برداشت از میدان پارس جنوبی بی‌سابقه بوده، به ثبت برسانیم. امیدواریم این رقم را امسال به 730 میلیون مترمکعب در روز برسانیم. 
همچنین نسبت به سال 1402، حداقل 10 میلیون مترمکعب افزایش تولید گاز محقق شد و چند چاه جدید را به مدار تولید آوردیم که نشان می‌دهد در کوتاه‌مدت، اقدام‌های هماهنگ، راهبردی و با فعالیت مستمر و مضاعف نتیجه داد. در تلاشیم با نگهداشت و افزایش تولید گاز از پارس جنوبی، در سال‌های بعد کمبود گاز کمتر، یا به‌طور کامل رفع شود.
پارس جنوبی در تأمین انرژی کشور نقش حیاتی دارد. چه برنامه‌هایی برای نگهداشت تولید و حتی افزایش ظرفیت از این میدان در سال‌های آینده دارید؟
سه دسته فعالیت در پارس جنوبی در حال انجام است که برای همه این فعالیت‌ها کار کارشناسی انجام شده است. نخستین مورد، تکمیل فازهای موسوم به 35 ماهه است که شامل فاز 13، 14، 19، 20-21 و 22 تا 24 می‌شود. با تکمیل طرح‌های توسعه‌ای در این فازها در مجموع 25 میلیون مترمکعب به ظرفیت فعلی تولید گاز از پارس جنوبی افزوده می‌شود و امیدواریم بر اساس زمان‌بندی دقیق، در کمتر از 20 ماه به این هدف برسیم. نکته مهم آن است که میدان پارس جنوبی ابعاد بزرگی در دریا دارد از همین ‌رو در هر بخش آن فشار مخزن متفاوت است.
فعالیت دوم که در چند ماه گذشته انجام شد، استقرار همزمان چهار دکل جدید حفاری در پارس جنوبی در قالب طرح‌های حفاری‌های جدید موسوم به اینفیل (حفاری درون‌میدانی) است. اکنون این چهار دکل در حال حفاری هستند و نخستین چاه موسوم به چاه‌های اینفیل در میانه اسفند سال 1403 وارد مدار تولید شد. فروردین امسال نیز یک چاه جدید به مدار تولید می‌آید. بر اساس این طرح درمجموع 35 حلقه چاه از محل طرح موسوم به حفاری جدید حفاری می‌شود که می‌تواند تولید گاز از میدان پارس جنوبی را افزایش دهد و بعد از چند سال اول نیز در نگهداشت تولید فعلی کمک می‌کند.
بخش سوم فعالیت‌ها در پارس جنوبی نیز مربوط به طرح فشارافزایی است. فلسفه وجودی طرح فشارافزایی، نگهداشت تولید است تا با افت تولید مواجه نشویم. سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای اجرای طرح فشارافزایی، حدود 17 میلیارد دلار است و امیدوارم تأیید شورای اقتصاد و مصوبات صندوق توسعه ملی برای تأمین مالی به‌سرعت انجام شود و عملیات اجرایی را آغاز کنیم.
قرارداد اجرایی فشارافزایی پارس جنوبی در روزهای پایانی سال گذشته با حضور رئیس‌جمهوری امضا شد. هدف از اجرای این طرح چیست و چرا از آن به‌عنوان اولویت اصلی ایران یاد می‌شود؟
ایران در بزرگ‌ترین میدان گازی جهان با کشور همسایه (قطر) شریک است. اکنون حدود 3 دهه است که هر دو کشور برداشت گاز از این مخزن مشترک را آغاز کرده‌اند و طبیعی است که میدان وارد نیمه دوم عمر خود شود. به این معنا که با برداشت مستمر، طبیعی است فشار مخزن کاهش می‌یابد و از همین ‌رو استفاده از فناوری‌ها برای فشارافزایی با هدف ازدیاد برداشت و نگهداشت تولید ضروری و گریزناپذیر است.
حتی ممکن است برای آغاز فشارافزایی تا حدی دیر شده باشد که بخشی از این تأخیر به‌دلیل تنگناهایی است که با عنوان تحریم بر صنعت نفت ایران تحمیل شده است. از سال‌های گذشته مقدمات اجرای این طرح شروع شده است، اما طی چند ماه گذشته یک همت همگانی در وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران برای اجرای طرح فشارافزایی به‌عنوان یک طرح راهبردی شکل گرفت و با تمام فراز و فرودهایی که داشتیم این قراردادها با سازندگان و پیمانکاران ایرانی نهایی شد.
امضای این قراردادها، آغاز فصلی نوین در میدان عظیم پارس جنوبی است و امیدوارم بتوانیم مراحل اجرایی آن را که شامل تأمین مالی و مدیریت این قراردادها است به نتیجه برسانیم، البته اجرای طرح فشارافزایی کار بزرگ و سختی است و در کنار آن نیز با چالش‌ها و تنگناهایی روبه‌رو هستیم، اما در تلاشیم با تکیه بر تجربه پیمانکاران ایرانی در سال‌های گذشته، این طرح انجام شود.
ناترازی انرژی در کشور ابعاد گسترده‌ای یافته است. چه برنامه‌هایی برای جبران ناترازی گاز در شرکت نفت و گاز پارس تعریف شده است؟
در دولت چهاردهم یک بار همه محدودیت‌ها، فرصت‌ها و چالش‌ها را شناسایی کردیم تا بدانیم چه امکاناتی در اختیار ماست، چه فرصت‌هایی داریم و چه منابعی و چه محدودیت‌هایی داریم تا بتوانیم با تخصیص بهینه منابع و اولویت‌بندی فرصت‌ها با حداقل زمان و هزینه، افزایش برداشت از پارس جنوبی را محقق کنیم و جبران بخشی از ناترازی را داشته باشیم.
سند اصلی برنامه‌ریزی برای اجرای طرح‌ها همان سند پنج ساله توسعه کشور است. در بخش گاز بیش از 350 میلیون مترمکعب ناترازی وجود دارد که باید ظرف پنج‌سال آینده برای آن سرمایه‌گذاری شود، از این مقدار حدود 200 تا 250 میلیون مترمکعب آن تکلیف شرکت نفت و گاز پارس است که با توسعه میدان‌های جدید به‌دست می‌آید. مهم‌ترین این میدان‌ها شامل میدان کیش، فرزاد، پارس شمالی، بلال و سایر میدان‌هایی است که در حوزه فعالیت شرکت نفت و گاز پارس قرار دارد و برای توسعه آنها باید تأمین مالی انجام شود تا در چهار سال آینده بتوانیم به اهداف تعیین‌شده برسیم.
کار توسعه در میدان بلال شروع شده و برنامه‌ این است که طی دو تا سه سال آینده تولید گاز را از این میدان آغاز کنیم. در میدان گازی کیش نیز امیدواریم حداکثر بین 3 تا 4 سال بعد بتوانیم یک فاز معادل 28 میلیون مترمکعب تولید روزانه گاز را توسعه دهیم. در فاز اول مصوبات بالادستی را داریم، مدارک مهندسی پایه تکمیل شده و به‌زودی مناقصات آن را شروع می‌کنیم.
میدان پارس شمالی نیز وضع مشابهی دارد و فاز اول آن معادل 28 میلیون مترمکعب ظرفیت جدید گازی ایجاد می‌کند، معتقدم ظرف سه سال امکان توسعه فاز اول میسر است. در این میدان نیز در مرحله برگزاری مناقصات هستیم، بنابراین برای توسعه سه میدان بلال، کیش و پارس شمالی مجوزهای بالادستی اخذ و هدف‌گذاری فنی و اجرایی مشخص شده است. برای توسعه میدان فرزاد نیز که مشکلات فنی بیشتری دارد، چند سالی است قرارداد بیع‌متقابل با شرکت پتروپارس امضا شده است.
درمجموع طبق پیش‌بینی‌ها، حدود 80 میلیون مترمکعب گاز در چهار سال پیش رو از محل این میدان‌ها افزون بر میدان پارس جنوبی به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه و بخشی از ناترازی از این محل رفع می‌شود. در حالی از افزایش ظرفیت تولید 150 میلیون مترمکعبی در چهار سال آینده صحبت می‌کنیم که طی سه سال گذشته، حداکثر ظرفیت جدید تولید گاز 15 میلیون مترمکعب بود و مقایسه این اعداد نشان می‌دهد هدف‌گذاری انجام‌شده در دولت چهاردهم تا چه میزان بزرگ است.
آیا شما و همکارانتان نوروز تعطیل هستید؟
نه‌تنها تعطیلات نوروز، بلکه هیچ روز و هیچ شبی و هیچ ساعت و هیچ لحظه‌ای شرکتی که روزانه 700 میلیون مترمکعب گاز برداشت می‌کند، تعطیلی ندارد. شرکت نفت و گاز پارس، 70 درصد گاز مورد نیاز یک جمعیت حدود 90 میلیون نفری را برداشت و 50 درصد خوراک صنعت پتروشیمی را تأمین می‌کند، همچنین حدوداً 40 درصد خوراک مورد نیاز بنزین کشور از تولیدات این میدان تأمین می‌شود. درمجموع از محل تولید این میدان، سالانه بیش از 100 میلیارد دلار درآمد برای کشور رقم می خورد، بنابراین کار در این میدان مشترک ثانیه‌ای نمی‌تواند متوقف باشد.
در هر ساعت از شبانه‌روز، بیش از یک هزار نفر در سکوهای وسط دریا برای حفظ یکپارچگی و پیوستگی تولید، مشغول عملیات اجرایی، بهره‌برداری و تعمیراتی هستند. این همکاران حتی در لحظه تحویل سال نیز مشغول کارند. بنده نیز به‌عنوان یک عضو کوچک از این پیکره بزرگ، سعی خواهم کرد در کنارشان باشیم.
بهترین خاطره نوروزی که از حضور در صنعت نفت داشته‌اید، چیست؟
معمولاً در یکی دو ماه آخر سال، پروژه‌های نفتی و گازی شتاب مضاعف می‌گیرد و کار به‌گونه‌ای پیش می‌رود که حتی شب عید نیز تعطیل نمی‌شود، بنابراین اکثر سال‌های گذشته، شب عید را مشغول پروژه بودم. عید در فرهنگ ایرانی، فصل دید و بازدید و صله‌رحم است، بنابراین با وجود تمام مشغله‌ای که وجود دارد، سعی می‌کنم زمانی برای دیدار با پدر و مادر و خویشاوندان اختصاص دهم.
همکاران شما در شرکت نفت و گاز پارس با وجود زمستان سخت خوش درخشیدند و با تلاش همه‌جانبه مانع از قطعی گاز در کشور شدند. پیام شما به آنها چیست؟
زحمات آنها کاملاً مشهود بود و همه مردم در خانه‌های خود نتیجه تلاش آنها را لمس کردند. با توجه به مسئولیتی که دارم قلباً از همه همکارانم در واحدهای مختلف به‌خصوص سکوها و مناطق عملیاتی تشکر ویژه دارم که متعصبانه در این شرایط کار کردند. حتی در شرایطی که کشور با چالش‌های بین‌المللی مواجه بود، همکاران ما در سکوها و مناطق عملیاتی با روحیه بالایی فعالیت می‌کردند و اقتدار از خود نشان می‌دادند تا آنجا که ما در ستاد از آنها روحیه می‌گرفتیم و هیچ‌وقت آن لحظه را به لحاظ احساسی فراموش نمی‌کنم.
سال نو را به همه همکاران و خانواده‌های محترمشان تبریک می‌گویم، زیرا تحمل سختی‌های کار و مشقت‌هایی که همکاران ما با آن مواجه هستند، بر دوش همسران گرامی آنها و فرزندان دلبندشان است که نه‌تنها این سختی‌ها را تحمل می‌کنند، بلکه به همکاران روحیه می‌دهند. امیدوارم سال پیش ‌رو بر همه ملت ایران مبارک باشد و بتوانیم با غلبه بر تنگناها، چشم‌انداز بهتری را برای کشور ایجاد کنیم. این هدف جز با همدلی و ایثار در راستای منافع ملی و کنار گذاشتن اختلاف‌های غیرضروری محقق نمی‌شود. دولت چهاردهم برای حل این موضوعات برنامه دارد و ان‌شاءالله سال پیش ‌رو سال بهتری برای ملت عزیز ایران و همکاران ما خواهد بود.