بازار آریا

آخرين مطالب

آیا لیبرالیسم نفس‌های آخر را می‌کشد؟ اقتصاد ایران

آیا لیبرالیسم نفس‌های آخر را می‌کشد؟
  بزرگنمايي:

بازار آریا - به نقل از پایگاه تحلیلی المجله، آیا لیبرالیسم غربی در حال عقب‌نشینیست؟ پس از پایان جنگ سرد، زمانی که به نظر می‌رسید لیبرالیسم به الگوی جهانی تبدیل خواهد شد، اکنون حتی در کانون خود یعنی اروپا و آمریکای شمالی با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است.
ظهور جریان‌های پوپولیستی راست‌گرا، اجماع لیبرالی پس از جنگ سرد را شکسته و موجب شده است هر دو بخش اجتماعی و اقتصادی این نظام فکری زیر سوال بروند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری نیز به نظر می‌رسد که این روند را سرعت بخشیده و وضعیت لیبرالیسم را بیش از پیش متزلزل کرده است. با قرار گرفتن لیبرالیسم غربی در حالت دفاعی، شانس بقا برای آن چقدر است؟ لیبرالیسم در سراشیبی؛ آیا «پایان تاریخ» فوکویاما رو به پایان است؟ لیبرالیسم، ریشه در فلسفه‌های شرقی و یونانی دارد، اما بسیاری از مورخان معتقدند شکل مدرن آن در قرن هفدهم با آثاری از متفکرانی مانند جان لاک و جانشینان او شکل گرفت. بریتانیا یکی از نخستین کشور‌هایی بود که این اندیشه‌ها را پذیرفت، اما در قرن نوزدهم، ایده‌های لیبرالیستی به اروپا، خاورمیانه و آمریکا گسترش یافتند. در قرن بیستم، ظهور فاشیسم و کمونیسم به‌عنوان جایگزین‌هایی محبوب، لیبرالیسم را با چالش‌های جدی مواجه کرد. با این حال، شکست نازیسم در جنگ جهانی دوم باعث شد لیبرالیسم در اروپای غربی احیا شود و در ایالات متحده و بریتانیا نیز همچنان پایدار بماند. در این دوره، محافظه‌کاران و سوسیالیست‌ها اغلب در چارچوب‌های اقتصادی و اجتماعی لیبرال با یکدیگر همکاری داشتند.
اما نقطه عطف واقعی لیبرالیسم غربی پس از فروپاشی دیوار برلین در سال 1989 و زوال کمونیسم رخ داد. در پی این رویداد، بسیاری از کشور‌های اروپای شرقی لیبرالیسم را پذیرفتند و به اتحادیه اروپا و ناتو پیوستند. فرانسیس فوکویاما در سال 1992 این دوره را به‌طور نمادین «پایان تاریخ» نامید.
در اوج دوران لیبرالیسم، گسترش سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی لیبرال در بسیاری از نقاط جهان به وضوح قابل مشاهده بود. دهه‌های 1990 و 2000 شاهد تسلط «اجماع واشنگتن» بودند، چارچوبی که کشور‌های غربی از آن برای ترغیب کشور‌های در حال توسعه به پذیرش سیاست‌هایی مانند کاهش موانع تجاری، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی و ادغام در روند جهانی‌سازی استفاده کردند. برخی حتی معتقدند که این سیاست‌ها به‌شدت به این کشور‌ها تحمیل شد.
در زمینه اجتماعی نیز، لیبرالیسم از اواخر دهه 1950 در غرب با تصویب قوانینی که حقوق گروه‌های متفاوت، حق سقط جنین و لغو مجازات اعدام را تضمین می‌کرد، رشد چشمگیری داشت. این تحولات در کشور‌های غیرغربی نیز در دهه‌های 1990 و 2000 ادامه یافت و بسیاری از این کشور‌ها قوانین مشابهی را هرچند به شکل تدریجی به اجرا درآوردند. در همین زمان، کشور‌های غربی حقوق اجتماعی را بیشتر گسترش دادند، به‌گونه‌ای که ازدواج متفاوت برای نخستین بار در سال 2000 در هلند قانونی شد و در دو دهه بعد، این حق در 38 کشور دیگر عمدتاً در غرب به رسمیت شناخته شد.
تا سال 2025، لیبرالیسم که زمانی در مسیر صعود قرار داشت، به‌نظر می‌رسد که جایگاه گذشته‌اش را از دست داده است. اگرچه چهره‌های پوپولیستی مانند دونالد ترامپ، ویکتور اوربان و جورجیا ملونی توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده‌اند، اما شواهد آماری نشان می‌دهند که لیبرالیسم سیاسی در سراسر جهان در حال عقب‌نشینی است. گزارش‌های مؤسسه فریدم هاوس و شاخص دموکراسی اکونومیست نشان می‌دهند که سطح دموکراسی جهانی از اوایل دهه 2010 کاهش یافته است. علاوه بر این، بنیاد کارنگی از 27 کشور از جمله ایالات متحده نام می‌برد که از سال 2005 تاکنون شاهد «پسرفت دموکراتیک» بوده‌اند.
جنگ تعرفه‌ای ترامپ در برابر ستون‌های لیبرالیسم اقتصادی در دهه‌های اخیر، لیبرالیسم اقتصادی با کاهش مداوم تعرفه‌های جهانی تقویت شد و تجارت آزاد به اصل پذیرفته‌شده‌ای تبدیل گشت. در نیمه دوم قرن بیستم، میانگین تعرفه‌های تجاری جهانی به‌طور پیوسته کاهش یافت و در دهه‌های 2000 و 2010 به پایین‌ترین سطح خود یعنی حدود 3 درصد رسید. این روند نشان‌دهنده اجماعی جهانی حول سیاست‌های اقتصادی لیبرال و آزادسازی تجارت بود.
اما سیاست‌های حمایتی دولت ترامپ این اجماع را با چالش‌های جدیدی مواجه کرده است. بر اساس گزارش اکونومیست، تعرفه‌های جدید آمریکا می‌توانند میانگین تعرفه‌های ایالات متحده را به سطوح دهه 1940 بازگردانند و میانگین جهانی را نیز به‌طور چشمگیری افزایش دهند. در صورت واکنش تلافی‌جویانه سایر کشورها، نظام تجارت آزاد جهانی که پایه و اساس اجماع واشنگتن را تشکیل می‌داد، ضربه جدی دیگری خواهد خورد.
علت اصلی افول لیبرالیسم همچنان موضوع بحث و بررسی‌های گسترده است. عده‌ای معتقدند که بحران مالی 2008 و پیامد‌های ناشی از آن نقطه آغاز این روند بود. این بحران نه تنها کاستی‌ها و محدودیت‌های نظام اقتصاد نئولیبرال را به‌وضوح نمایان کرد، بلکه فضای مناسبی برای ظهور و رشد پوپولیست‌های راست‌گرا فراهم آورد. این رهبران سیاسی، با مقصر دانستن مهاجران و نخبگان اقتصادی برای رکود و رشد ضعیف توانستند حمایت گسترده‌ای به دست آورند.
در همین حال، ظهور قدرت‌های رقیب همچون چین و روسیه نیز در محدود کردن گسترش لیبرالیسم نقش مهمی ایفا کرد. چین با عرضه مدلی از «سرمایه‌داری اقتدارگرایانه» که در بسیاری از کشور‌های غیرغربی مورد استقبال قرار گرفت، به‌طور مؤثری مانع انتشار گسترده‌تر لیبرالیسم در سطح جهانی شد. روسیه نیز با کنار گذاشتن تدریجی دموکراسی لیبرال پس از به قدرت رسیدن پوتین در سال 2000، الگویی ارائه داد که به برخی از رهبران جهان نشان داد لیبرالیسم تنها گزینه ممکن نیست.
زنگ خطر در خانه لیبرال‌ها: موج پوپولیسم آیا مجالی برای اصلاحات باقی می‌گذارد؟ در کنار تحولات بین‌المللی، عواملی داخلی نیز در کشور‌های غربی نقش مهمی در تضعیف لیبرالیسم ایفا کرده‌اند. ظهور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به گروه‌های ضدلیبرال که پیش‌تر پراکنده بودند، امکان داد تا به شکلی مؤثرتر در برابر اجماع‌های اقتصادی و اجتماعی لیبرال متحد شوند. این پلتفرم‌ها به آنها ابزار و صدایی دادند که از طریق آن می‌توانستند مخالفت خود را سازماندهی و ترویج کنند.
صرف نظر از اینکه علت دقیق این روند چه باشد، نتایج مشخص است: لیبرالیسم نه تنها در سطح جهان، بلکه حتی در پایگاه‌های اصلی خود در غرب نیز در حال عقب‌نشینی است. در ایالات متحده، حزب دموکرات دو بار از سوی جمهوری‌خواهانی شکست خورده است که به گفته برخی گزارش‌ها، ارزش‌هایشان بیش از آنکه با احزاب جریان اصلی غربی همخوانی داشته باشد، به ارزش‌های روسیه تحت رهبری پوتین یا ترکیه تحت رهبری اردوغان شباهت دارد. 
بیشتر بخوانید: جنگ جهانی تعرفه و نفت؛ افزایش تولید طلای سیاه و بستن تعرفه به کالا‌های وارداتی با فرمان ترامپ
افول لیبرالیسم تنها به شکست‌های انتخاباتی محدود نیست؛ حتی احزاب و رهبرانی که به ظاهر از اصول لیبرالیسم حمایت می‌کنند، تحت فشار پوپولیسم ناچار شده‌اند رویکرد‌ها و سیاست‌های خود را تغییر دهند. در آلمان، هرچند حزب اتحاد دموکرات مسیحی آلمان که گرایش‌های اقتصادی لیبرال دارد در انتخابات اخیر به پیروزی رسید، حضور قوی حزب پوپولیست آلترناتیو برای آلمان به عنوان حزب دوم نشان‌دهنده شکاف عمیق در عرصه سیاسی این کشور است. این در حالی است که امانوئل ماکرون، که زمانی به‌عنوان نماد احیای لیبرالیسم غربی شناخته می‌شد، در انتخابات پارلمانی و اروپایی سال گذشته با شکست‌های تحقیرآمیز در برابر پوپولیست‌ها مواجه شد.
در کانادا نیز جاستین ترودو، یکی از چهره‌های برجسته لیبرالیسم به دلیل کاهش شدید محبوبیت مجبور به استعفا شد. فشار پوپولیسم نه تنها به ظهور احزاب مخالف بلکه به تغییرات اساسی در سیاست‌های احزاب لیبرال و میانه‌رو نیز منجر شده است. برای مثال، حزب کارگر بریتانیا، به‌رغم سابقه حمایت از کمک‌های بین‌المللی، وعده‌های انتخاباتی در این زمینه را کنار گذاشته تا منابع بیشتری را به هزینه‌های دفاعی اختصاص دهد، امری که در واکنش به کاهش تضمین‌های امنیتی اروپا توسط ترامپ رخ داده است. احزاب راست‌مرکز و چپ‌مرکز اروپا نیز به سیاست‌های ضدمهاجرتی روی آورده‌اند تا رشد راست پوپولیست را مهار کنند.
نور امید در مادرید و دوبلین؛ آیا لیبرالیسم می‌تواند باز هم قد راست کند؟ در حالی که لیبرالیسم غربی در بسیاری از نقاط جهان با چالش مواجه است، هنوز هم نشانه‌هایی از موفقیت و رشد آن به چشم می‌خورد. برای مثال، اسپانیا از سال 2018 تحت رهبری حزب سوسیالیست کارگری (PSOE) توانسته سریع‌ترین رشد اقتصادی را در بین کشور‌های بزرگ اروپا تجربه کند. این کشور برخلاف بسیاری از همسایگان اروپایی، سیاست‌های مهاجرتی لیبرال‌تری اتخاذ کرده و همچنان به گسترش این رویکرد ادامه می‌دهد.
ایرلند نیز مثالی دیگر از موفقیت لیبرالیسم است. اقتصاد این کشور، به‌خصوص تحت رهبری مداوم لیبرال‌های راست‌مرکز، رشد سریعی را تجربه کرده است. هم‌زمان، این کشور در حوزه‌های اجتماعی نیز پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. در لهستان نیز، از سال 2023 دولت راست‌مرکز لیبرال-محافظه‌کار بر سر کار آمده و تلاش می‌کند تا برخی از آثار سیاست‌های پوپولیستی گذشته را اصلاح کند.
چنین مثال‌هایی می‌توانند به لیبرال‌ها امید ببخشند، اما آنها نمی‌توانند این تصور را داشته باشند که به دوران اوج دهه 1990 و 2000 بازخواهند گشت. با قدرت گرفتن پوپولیست‌های راست‌گرا در قدرتمندترین کشور غربی؛ لیبرال‌ها در سال‌های پیش رو به سختی تلاش خواهند کرد تا در داخل همچنان تاثیرگذار بمانند و از پسرفت‌های بیشتر در زمینه‌های اجتماعی، دموکراتیک و اقتصادی جلوگیری کنند. اما این کاری بس دشوار خواهد بود. اجماع لیبرال غربی پیش از این هم تحت فشار‌های جدی قرار داشت و با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، این اجماع به نظر می‌رسد که شکسته شده است. اکنون لیبرال‌ها باید راهی پیدا کنند که لیبرالیسم به خودی خود در اثر این شرایط شکسته نشود.

لینک کوتاه:
https://www.bazarearya.ir/Fa/News/1281626/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی؛اولویت لرستان در سال 1404

زیباکاری تهران در دقیقه 90

معادله بقا در بازارها

تکالیف قانونی مرتبط با قانون بودجه سال 1404 در قبال اعطای تسهیلات به بانک‌های عامل ابلاغ شد

با اعتماد دولت به بخش خصوصی، رشد اقتصاد ملی را فراگیر، مستمر و پایدار خواهیم ساخت

ترامپ و زلنسکی توافق کردند+ جزئیات

انصارالله یمن: همچنان از عبور کشتی‌های آمریکایی در باب‌المندب جلوگیری می‌کنیم

چرا سری ایکس 55 پرو محبوب هستند؟

تولید نیسان آبی متوقف می‌شود؟

ارزش ریال از افغانی کمتر شد!

سرپرست وزارت اقتصاد درباره پرداخت آخرین حقوق چه گفت؟

تخلفات رانندگی با پهپاد کنترل می‌شود

ترامپ و زلنسکی بر سر چه چیزی توافق کردند؟

یامین‌پور: در راند آخریم | مشت آخر را به آمریکا می‌زنیم و وارث جهان خواهیم شد

118 سال رشد اقتصادی ایران؛ از سقوط‌های سنگین تا جهش‌های تاریخی+ نمودار

پیام تبریک پوتین به پزشکیان

رشد اقتصادی ایران از سال 1286 تا تابستان 1403+ نمودار

دیدار سید حسن خمینی با مهدی کروبی+ عکس

ادعای آکسیوس درباره محتوای نامه رئیس جمهور آمریکا به ایران

اوکراین توقف حمله به زیرساخت‌های روسیه را پذیرفت

برنامه ویژه چین برای نجات اقتصاد

آغاز فروش بلیت هواپیما برای نیمه دوم تعطیلات+ جزئیات

پیش بینی گلدمن ساکس برای طلا تا پایان 2025

کامیون عراقی در کرز پرویزخان آتش گرفت+ جزئیات

پیک نوروزی ممنوع است

اهرم تازه چین برای نفوذ در خلیج فارس

جزئیات تمدید قرارداد بیمه تکمیلی بازنشستگان کشوری

ژاپن نوروز را تبریک گفت

سال 1404 خانه بخریم یا نخریم؟

تمدید قرارداد بیمه تکمیلی درمان بازنشستگان تا پایان فروردین

تکرار ادعاهای ضد ایرانی از سوی ترامپ

جنگنده‌های آمریکایی به صعده و صنعا حمله کردند

گوترش خواستار آتش‌بس در غزه شد

توضیح مهم وزیر کشور درباره تأمین کالاهای ضروری در ایام نوروز و رمضان

مردم با کالابرگ بیشتر چه کالاهایی خریدند؟

زمان عرضه گوشی تاشو اقتصادی سامسونگ+ عکس

یامین‌پور: ما مشت آخر را به آمریکا می‌زنیم و وارث جهان خواهیم شد

میرسلیم: همه می‌دانند که ما گرفتار مشکلات اقتصادی مزمن شده‌ایم

ترامپ تلفنی با زلنسکی گفت‌و‌گو کرد

وزیر فرهنگ و ارشاد حکم انتصاب صادر کرد

شهروندان صرفه‌جو در مصرف آب پاداش می‌گیرند

سال شکوهمند ماسک

تعلیق وب سایت‌های فروش بلیط هواپیما بخاطر گران فروشی

دلار رکوردشکنی و به 3500دلار خواهد رسید

پیش‌بینی بازار خودرو در سال 1404 | خودرو در سال جدید گران می‌شود یا ارزان؟

پیش‌بینی بازار خودرو در سال 1404 / خودرو گران می‌شود یا ارزان؟

پیش‌بینی بازار خودرو برای 1404

ماسک: افراد بد قصد جانم را دارند

حقوق کارگران چقدر افزایش یافت؟

خرید نهال گردو لیبل دار جهاد کشاورزی از نهال سبز با قیمت استثنایی 59 هزار تومان و نهال میوه 30 هزارتومان و تحویل 24 ساعته!

© - www.bazarearya.ir . All Rights Reserved.

چاپ ایرانیان کمپانی