بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - حمید ملازاده : در جریان آخرین تحولات ژئوپلیتیک، گزارش‌هایی از حمله پهپادهای اوکراینی به یکی از خطوط لوله نفتی مهم روسیه منتشر شد. به گفته مقامات روسی، این خط لوله حدود یک‌‌درصد از کل عرضه نفت‌خام جهان را تامین می‌کند. طبق اعلام مسکو، پهپادهای اوکراینی به تاسیسات پمپاژ نفت در جنوب روسیه حمله و این ایستگاه را از سرویس خارج کردند.
بر اساس اظهارات کنسرسیوم خط لوله دریای خزر(CPC)، ایستگاه کروپوتکینسکایا با چندین پهپاد هدف قرارگرفت و دچار انفجار شد. CPC یک پروژه مهم زیرساختی است که نفت تولیدشده در میدان‌های نفتی قزاقستان، به‌ویژه میدان تنقیز (Tengiz) را از طریق خط لوله به بندر نووروسیسک در سواحل دریای‌سیاه منتقل می‌کند. 
این خط لوله به طول حدود 1500‌کیلومتر از قزاقستان عبور‌کرده و وارد خاک روسیه می‌شود تا در نهایت نفت را برای صادرات جهانی به تانکرهای نفتی تحویل دهد. CPC تاکید‌کرده که عملیات پمپاژ نفت از این ایستگاه به‌شدت مختل و جریان نفت از طریق سیستم خطوط لوله تنقیز-‌نووروسیسک با کاهش قابل‌توجهی همراه شده‌است. دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای‌امنیت روسیه، در بیانیه‌‌‌‌‌‌ای تاکید کرد: «حمله پهپادهای اوکراینی به ایستگاه پمپاژ اصلی کنسرسیوم دریای خزر عملیات پمپاژ نفت را مختل کرده، تعادل بازار را برهم زده و موجی از افزایش ناگهانی قیمت نفت را به‌همراه داشته‌است؛ امری که نهایتا منجر به خسارت‌‌‌‌‌‌های مستقیم به شرکت‌های آمریکایی خواهدشد.» وی همچنین افزود؛ این اقدام به‌عنوان ضربه‌‌‌‌‌‌ای علیه سیاست‌های اقتصادی ریاست‌‌‌‌‌‌جمهوری دونالد ترامپ تلقی می‌شود، رئیس‌‌‌‌‌‌جمهوری که همواره خواستار کاهش قیمت نفت بوده‌است. از سوی دیگر، مقامات سرویس امنیتی اوکراین اعلام کرده‌اند که نیروهای اوکراینی با استفاده از پهپاد، نه‌تنها ایستگاه پمپاژ کروپوتکینسکایا، بلکه پالایشگاه نفتی ایلسکی در نزدیکی آن را نیز منفجر کردند.
تنش‌های روسیه و اوکراین
این اقدامات در بستر تنش‌های موجود میان روسیه و اوکراین و در زمان بروز تغییرات مهم ژئوپلیتیک و اقتصادی در سطح بین‌المللی رخ‌داده‌است. این خط لوله نفتی که مسیر انتقال آن از قزاقستان و روسیه به دریای‌سیاه ادامه دارد، دارای ترکیبی از سهم‌های دولتی و شرکت‌های بین‌المللی است. به‌عنوان مثال، دولت روسیه با 24‌درصد سهم، شرکت نفت و گاز دولتی قزاقستان «کازمونایگاز» با 19‌درصد سهم و شرکت‌هایی همچون چورون(15‌درصد)، لوک‌اویل(12‌درصد) و اکسون‌موبیل(7‌درصد) نقش مهمی در این پروژه دارند. نفت‌خام استخراج‌‌‌‌‌‌شده از میدان تنقیز در این مسیر، به وسیله کشتی‌های نفتی به بازارهای جهانی عرضه می‌شود؛ لذا هرگونه اختلال در جریان آن می‌تواند اقتصاد جهانی را متاثر کند. بازارهای بین‌المللی نفت نیز در پی انتشار این خبر از خود واکنش نشان‌دادند؛ به‌عنوان مثال، معاملات آتی نفت وست‌تگزاس و شاخص برنت پس از وقوع این حمله رشد داشتند. طبق آخرین داده‌های بازار، بهای نفت‌برنت در روز سه‌شنبه 18فوریه فراتر از 75 دلار به ازای هر بشکه معامله شد. 
تحلیلگران هشدار می‌دهند که اگرچه افزایش قیمت نفت ممکن است در کوتاه‌مدت موجبات سودآوری را فراهم آورد، اما نگرانی‌های بلندمدت پیرامون تامین نفت و افزایش تولید احتمالی از سوی اوپک‌پلاس و روسیه همچنان پابرجاست. در همین حین، گزارش‌هایی مبنی‌بر عدم‌تغییر برنامه بارگیری نفت CPC Blend دریای‌سیاه برای ماه فوریه منتشرشده که نشان می‌دهد به‌‌‌‌‌‌رغم حمله پهپادی، برنامه‌های عملیاتی در سطح منطقه‌ای تا حدی حفظ شده‌اند. نفت CPC Blend نوعی نفت‌خام سبک است که از طریق کنسرسیوم خط لوله دریای خزر صادر می‌شود. این نفت عمدتا از میدان‌های نفتی قزاقستان، استخراج و از طریق خط لوله‌‌‌‌‌‌ای به طول 1500‌کیلومتر به بندر نووروسیسک در دریای‌سیاه منتقل می‌شود. نگرانی‌های موجود پیرامون تحریم‌های اقتصادی، تعرفه‌های متقابل‌و احتمال بروز تنش‌های تجاری نیز بر روند بازار نفت تاثیرگذار بوده و باعث‌شده تا بازاریابان و تحلیلگران با دقت تحولات آتی را زیرنظر داشته باشند. این حادثه نه‌تنها به‌عنوان یک رویداد فنی در حوزه انرژی بلکه به‌عنوان یک چالش ژئوپلیتیک و اقتصادی جدی تلقی می‌شود.
نوسان در زنجیره تامین
در دنیایی که تامین انرژی به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در سیاست‌های اقتصادی و امنیت ملی کشورها محسوب می‌شود، هرگونه نوسان در زنجیره تامین نفت می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای در سطح بین‌المللی به‌همراه داشته‌باشد. به‌عبارت دیگر، این حمله پهپادی بازتابی از بحران‌های عمیق ژئوپلیتیک و اقتصادی است که در حال‌حاضر جهان با آن مواجه است و نیازمند واکنش‌های هوشمندانه و همگانی از سوی دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ در سطح جهانی است. در ماه‌های اخیر، اوکراین حملات پهپادی متعددی را علیه تاسیسات نفتی روسیه انجام داده که تاثیرات زیادی بر صنعت انرژی این کشور داشته‌‌‌‌‌‌اند. یکی از این حملات در منطقه اوریول صورت‌گرفت، جایی‌که یک تاسیسات سوختی استراتژیک هدف قرارگرفت و به گفته مقامات روسی، آسیب جدی به زیرساخت‌های انتقال نفت وارد شد. در رویدادی مشابه، پهپادهای اوکراینی در مناطق روستوف و بریانسک سایت‌‌‌‌‌‌های انرژی و صنعتی را مورد حمله قراردادند که منجر به آتش‌سوزی در برخی تاسیسات شد.
پالایشگاه نفت ولگوگراد نیز یکی دیگر از اهداف اوکراین بود که در اواسط بهمن‌‌‌‌‌‌ماه مورد حمله قرارگرفت و برای چندین ساعت دچار حریق شد. در همین حال، منطقه اسمولنسک نیز شاهد حملات پهپادی بود که مقامات محلی آن را بزرگ‌‌‌‌‌‌ترین حمله به تاسیسات نفتی این منطقه توصیف کردند. این حملات اوکراین با هدف کاهش توانایی روسیه در تامین مالی جنگ و برهم زدن تعادل عرضه نفت این کشور در بازارهای جهانی صورت‌ گرفته‌است. در عین حال، مسکو این اقدامات را به‌عنوان یک تهدید مستقیم برای امنیت انرژی جهان تلقی‌کرده و وعده داده که پاسخ سختی به این حملات خواهد داد. این درگیری‌ها باعث ایجاد نگرانی در بازارهای بین‌المللی شده و در کنار سایر عوامل، نوساناتی در قیمت نفت ایجاد‌کرده‌است. با ادامه تنش‌ها میان مسکو و کی‌‌‌‌‌‌یف، به‌نظر می‌رسد که جنگ نفتی میان دو کشور وارد مرحله‌‌‌‌‌‌ای پیچیده‌‌‌‌‌‌تر شده و تاثیرات آن بر بازار جهانی انرژی همچنان ادامه خواهدداشت.