بزرگنمايي:

بازار آریا - بخش پژوهشی مجلس در گزارشی نقشه‎راه غلبه بر چالش‌‌‌های موجود در حوزه زباله‌‌‌سوزی را نشان داده است. در این گزارش پیشنهاد شده مواردی چون «توسعه نیروگاه‌‌‌های زباله‌‌‌سوز در چارچوب برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماندها»، «بومی‌سازی الگوریتم امکان‌‌‌سنجی فناوری‌‌‌های تبدیل به انرژی» و «مستندسازی تجربیات موفق و ناموفق نیروگاه‌‌‌های موجود زباله‌‌‌سوز» می‌تواند راه عبور از این مشکلات را هموار کند.
مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس در گزارشی با عنوان «گزارش نظارتی وضعیت احداث زباله سوزها در کشور و مشکلات پیش رو» به چالش‌های توسعه نیروگاه‌‌‌های زباله‌‌‌سوز پرداخته است. در این گزارش گفته شده که توسعه نیروگاه‌‌‌های زباله‌‌‌سوز در کشور با چالش‌هایی نظیر زیرساخت ناکافی برای سنجش آلاینده‌‌‌های خروجی، عدم تطابق ضوابط ملی استقرار نیروگاه‌های زباله سوز با ضوابط بین‌المللی و ارزش حرارتی پایین پسماند ورودی مواجه است.
زباله‌سوز رایج‌ترین فناوری تبدیل پسماند به انرژی در سطح جهان است که به طور کلی دو هدف کلی بازیابی انرژی و کاهش حجم پسماند دفنی را دنبال می‌کند. طی سالیان اخیر با رشد فناوری‌های مربوطه و ضرورت بازیابی از انرژی و منابع محدود جهانی بسیاری از کشورها به مرور از دفن در زمین فاصله گرفته و به سمت روش‌های نوین‌تر مدیریت پسماند حرکت کرده‌اند. هر چند روش زباله‌سوزی در برخی کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از روش‌های اصلی مدیریت پسماند مورد توجه قرار گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه به دلایل مختلف این روش کمتر مورد توجه بوده است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ایران 1.3‌درصد از پسماند عادی تولیدی خود را در زباله‌سوز مدیریت می‌کند که از این حیث بالاتر از کشورهای ترکیه، مکزیک، نیوزیلند شیلی و کلمبیا است. مطالعه تجربیات جهانی در خصوص کشورهای در حال توسعه نشان می‌دهد که این کشورها برای توسعه نیروگاه‌های زباله‌سوز با چالش‌هایی نظیر مطلوبیت پایین کیفیت پسماند به‌ویژه رطوبت و ارزش حرارتی، ناپایداری اقتصادی، نگرانی‌های محیط‌زیستی و بهداشتی نارضایتی اجتماعی و عدم انطباق با مدیریت یکپارچه پسماند مواجه هستند. طبق این گزارش، تجربیات کشورهای در حال توسعه نشان می‌دهد که در احداث و توسعه نیروگاه‌های زباله‌سوز باید ملاحظاتی نظیر ملاحظات اولیه فنی فراهم کردن بسترها و مشورت با ذی‌نفعان مورد توجه قرار گیرد. در حال حاضر دو مجتمع نیروگاهی زباله‌سوز در شهرهای تهران و نوشهر هر یک به ظرفیت 200 تن در روز با فناوری کاملا مشابه در حال کار است. یک مجتمع نیروگاهی دیگر با ظرفیت 450 تن در روز نیز در شهر ساری در مرحله نصب است و آخرین زباله‌سوز کشور نیز با ظرفیت 600 تن در روز در مرحله اتمام ابنیه در شهر رشت در حال ساخت است. نیروگاه‌های زباله‌سوز که در دسته برق تجدیدپذیر زیست توده طبقه‌بندی می‌شوند با احتساب برق اسمی زباله‌سوزهای تهران و نوشهر قریب به 27درصد از کل انرژی زیست توده و 0.46‌درصد از کل انرژی تجدیدپذیر کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به ظرفیت کل برق تولیدی در کشور که برابر با 93,798 مگاوات است، حتی در صورت دستیابی به کل ظرفیت اسمی در نظر گرفته شده برای نیروگاه‌های زباله‌سوز فعال در کشور این میزان تنها 0.0064‌درصد از ظرفیت برق کشور را تشکیل می‌دهد. گزارش حاضر نوشته است، بررسی وضعیت موجود نشان می‌دهد که توسعه نیروگاه‌‌‌های زباله‌سوز در کشور با چالش‌هایی نظیر زیرساخت ناکافی برای سنجش آلاینده‌های خروجی از زباله‌سوزها ضوابط استقرار ناکافی نیروگاه‌های زباله‌سوز تامین مستمر آب مصرفی و ارزش حرارتی پایین پسماند مواجه هستند. بر این اساس به منظور غلبه بر چالش‌های فوق و مدیریت صحیح توسعه نیروگاه‌های زباله سوز در کشور پیشنهادهای ذیل ارائه شده است:
1- توسعه نیروگاه‌های زباله‌سوز در چارچوب برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماندها به منظور تضمین کمیت و کیفیت پسماند ورودی به نیروگاه‌های زباله‌سوز در طول عمر استفاده از آنها باید مدیریت پسماند در کشور بر اساس برنامه بلندمدت ملی راهبردی مدیریت پسماندها انجام شود تا کمیت و کیفیت پسماندهای ورودی به نیروگاه‌های زباله‌سوز متاثر از تصمیمات مقطعی نشود. بر این اساس پیشنهاد شده است:
الف) به منظور کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل افزایش ارزش حرارتی و کاهش انتشارات نیروگاه‌های زباله‌سوز به محیط‌زیست، وزارت کشور با هماهنگی سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به جمع‌آوری پسماندهای عادی به صورت تفکیک شده اقدام کند (موضوع ماده (9) قانون مدیریت پسماندها مصوب سال 1383 و ماده (4) آیین نامه اجرایی آن مصوب سال 1384).
ب )در راستای تعیین ظرفیت مناسب برای طراحی زباله‌سوزها در کشور و همچنین تضمین طولانی‌مدت تامین خوراک ورودی به این تاسیسات و اجرایی‌سازی جزء «1» بند «چ» ماده (22) قانون برنامه هفتم پیشرفت کشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری مدیریت اجرایی پسماندهای مختلف موضوع ماده (7) قانون مدیریت پسماندها ضمن تعیین وضعیت موجود عناصر موظف هشت‌گانه مدیریت پسماند در کشور با بررسی نمونه‌های موفق بین‌المللی و بر اساس اسناد بالادستی موجود و انجام مطالعات آینده‌پژوهی نسبت به تدوین و ابلاغ برنامه بلندمدت ملی راهبردی مدیریت پسماند اقدام شود.
2- بومی‌سازی الگوریتم امکان‌سنجی فناوری‌های تبدیل پسماند به انرژی مطالعه اسناد و نمونه‌های بین‌المللی و مقایسه با شرایط موجود در کشور نشان می‌دهد که امکان‌سنجی احداث و بهره‌برداری از فناوری‌های تبدیل پسماند به انرژی به‌ویژه زباله‌سوزها ساختارمند نبوده و با خلأ ضوابط قانونی روبه‌رو است به منظور رفع این چالش پیشنهاد می‌شود تا وزارت کشور سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان مدیریت اجرایی پسماندهای عادی با نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با همکاری کلیه ذی‌نفعان از جمله وزارت نیرو و سرمایه‌گذاران و مجریان بخش غیر دولتی مراکز پژوهشی معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اقدام به بومی‌سازی یا تدوین الگوریتم امکان‌سنجی استفاده از فناوری‌های تبدیل پسماند به انرژی در کشور کند.