بزرگنمايي:

بازار آریا - یکی از پنل‌هایی که در همایش «سینمای ایران، نگاهی به آینده» در موزه سینما برگزار شد، به اقتصاد سینما اختصاص داشت که میثم موسایی عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، مجید برزگر فیلم‌ساز و تهیه‌کننده، و حسین یزدان‌شناس عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه دامغان در آن شرکت داشتند.
در این نشست تخصصی حسین یزدان‌شناس گفت: چالش‌های اقتصادی سینما یک مطالعه طولی‌ است.در بین سال‌های 68 تا 97 تقریبا 88درصد مخاطب ریزش داشته و ما به دنبال دلیل این اتفاق بودیم که متوجه شدیم ازجمله دلایلی که منجر به این اتفاق شده حضور نهادهای حاکمیتی در تولید فیلم، نگاه خاص حاکمیت به سینما و افت کیفیت و جذابیت فیلم‌هاست. طبق چیزی که آقای سیدمحمد بهشتی هم به آن اشاره کردند، دولت می‌خواهد درخت را با ذهنیت خود به آن چیزی که می‌خواهد تبدیل کند.
او افزود : فیلم بیگ‌پروداکشن سود خود را از مخاطب و اکران نمی‌گیرد و به همین دلیل برایش مهم نیست که مخاطب آن‌ را دوست دارد یا نه و خود فیلم‌سازان پیش از اکران به سود خود رسیده‌اند. مطلب دیگر حساب‌و‌کتاب‌های بی‌اصول این پروژه‌هاست که با حساب و کتاب‌های غیرمتداولی پیش می‌روند. این موارد علاوه بر رانت، کاهش مخاطب را هم به همراه دارد.
میثم موسایی نیز پیرامون مقدمه‌ای بر ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی سینمای ایران گفت: برای شناخت ظرفیت‌ها باید تقاضا و عرضه سینما را بشناسیم و بدانیم که این بازار چه ساختاری دارد و رابطه این محصول با سایر محصولات هنری به چه شکل است. نگاه به اقتصاد سینما جدا از نگاه به اقتصاد کشور نیست. اینها در راستای همدیگر هستند. سینما در دنیای امروز بخش مهمی از اوقات فراغت را پر می‌کند و برای پر کردن محصولات جانشینی می‌توانند باشند. کشور ما در صنعت سینما سابقه بیش از 100ساله دارد و سهم آن‌چنانی در GDP جهانی نداریم. مهم این است که این صنعت خیلی بومی شده است و در بسیاری از عرصه‌های بین‌المللی حضور پیدا می‌کند.
او با بیان اینکه فیلم در کشور ما یک کالای لوکس تلقی می‌شود، گفت: اگر فرض کنیم در سال پنج بار به سینما رفتن عرف باشد، هزینه بالایی را به سبد اقتصادی خانوار تحمیل می‌کند. سینما دچار تناقض بزرگی است و این است که محصول آن جنبه عمومی دارد و توجیه می‌کند تا دولت در تولید آن کمک کند. این توجیه اصلی پرداخت یارانه به بخش هنر و تولیدکننده است. وقتی دولت کمک می‌کند، دست آن در دخالت در محتوا بازتر می‌شود و افزایش تعداد تماشاگر نکته بسیار مهمی ا‌ست که باید مورد توجه مسوولان قرار بگیرد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تا وقتی ممیزی واقعی را به خود مخاطب نسپاریم، اتفاق درستی رخ نخواهد داد، بیان کرد: ما در این صنعت نیروی انسانی بسیار خوبی داریم و ازنظر حضور در بازارهای جهانی نیز اوضاع خوبی داریم ولی نکته‌ این است که این حضورها هدفمند نیستند و ظرفیت صادراتی که در این حوزه وجود دارد واقعا در برخی موارد غیرقابل تصور است. باید به سمت حذف و کاهش حضور و دخالت دولت برویم و باید مقررات دست‌و‌پاگیر حذف شوند.
مجید برزگر، کارگردان و تهیه‌کننده سینما، نیز درباره ظرفیت‌های سینمای مستقل گفت: با شنیدن بحث‌های مکرر اقتصاد سینما باز در یک هزارتوی عجیب گیر کردیم. وقتی بحث‌های علمی را در سینما در ذهنم مرور می‌کنم که چرا از منظر اقتصادی هیچ جایگاهی نداریم، به هیچ جوابی نمی‌رسم مگر اینکه لابد سینمای ایران نمی‌خواهد وارد صنعتی شدن شود.
او گفت: نگاه کنونی بر دوربین سینمای ایران به شکلی است که اگر چیزی که می‌خواهم نگویی، حذف می‌‌شوی. اینجاست که تماشاگر اعتماد خود را نسبت به فیلم‌ها را از دست می‌دهد و تنها سینمایی که توانسته ارزش افزوده داشته باشد، سینمای مستقل ایران است و وضعیت سینمای مستقل به گونه‌ای است که نشان می‌دهد می‌تواند هرباره مخاطب خود را پیدا کند.
این فیلم‌ساز افزود: از بین 100فیلمی که تولید می‌شود فقط 90 فیلم برای فروش ساخته می‌شوند که شاید پنج تای آنها فروش داشته باشند ولی اقتصاد در سینمای مستقل اتفاقا درست‌تر و سالم‌تر است و حداقل پول خود را درمی‌آورد.
برزگر گفت: هیچ تهیه‌کننده‌ دولتی نگران فروش خود نیست و تا دلتان بخواهد آدم‌هایی داریم که متوجه حرف‌ها نمی‌شوند و پول‌هایی که شاید بهتر است خرج مدرسه ساختن شود، خرج ساختن فیلم‌هایی می‌شود که قابل گفتن و حرف زدن نیستند. ولی در تمام این سال‌ها باید از آقایان تقوایی و بیضایی و... می‌خواستند که شما فقط بیایید فیلم بسازید و به ما اضافه کنید.
او گفت: «علت مرگ نامعلوم» در سال 99 تولید شد و چهار سال بی‌هیچ دلیلی اکران نشد و باوجود استقبال خوبی که شده است اگر 10 برابر هم شود باز با ناترازی موجود نمی‌توانم در این سال چنین فیلمی را بسازم.