بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، روز سه‌شنبه در یک کنفرانس خبری در ملک خود در مارالاگو در فلوریدا، تمایل خود را برای تصاحب گرینلند که به گفته او برای امنیت ملی آمریکا حیاتی است، تکرار کرد. به گزارش الجزیره، رهبر جمهوری‌خواهان که قرار است در 20ژانویه مراسم تحلیف خود را برگزار کند، استفاده از قدرت نظامی یا اقتصادی برای دستیابی به هدف تسلط بر قلمرو خودمختار دانمارک را رد کرد. ترامپ همچنین گفته است که می‌خواهد کانادا را به پنجاه‌ویکمین ایالت ایالات متحده تبدیل کند و کنترل کانال پاناما را به‌عنوان بخشی از تلاش خود برای گسترش سرزمینی ایالات متحده از زمان پیروزی در انتخابات نوامبر در دست بگیرد. سوال این است: چرا ترامپ می‌خواهد گرینلند را تصاحب کند – سرزمینی که 80درصد آن پوشیده از برف است و بیش از 3000کیلومتر (1864 مایل) با پایتخت ایالات متحده، واشنگتن دی‌سی فاصله دارد؟ آیا این اولین‌بار است که ایالات متحده تلاش می‌کند گرینلند را تصاحب کند؟
گرینلند که بین اقیانوس منجمد شمالی و اقیانوس اطلس شمالی واقع شده است، بزرگ‌ترین جزیره جهان و از نظر جغرافیایی بخشی از آمریکای شمالی است. اگرچه استرالیا بسیار بزرگ‌تر است و توسط آب احاطه شده است، اما به‌دلیل اینکه یک قاره است جزیره در نظر گرفته نمی‌شود. جمعیت گرینلند حدود 56هزار نفر است که اکثرا بومیان «اینوئیت» هستند. پایتخت آن، «نووک»، به نیویورک (حدود 2900کیلومتر یا 1800مایل) نزدیک‌تر از کپنهاگ است که در 3500کیلومتری شرق قرار دارد. این جزیره از اوایل قرن هجدهم تا سال1979 تحت حاکمیت دانمارک بود؛ زمانی که به یک قلمرو خودگردان تبدیل شد. گرینلند از سال 2009 حق دارد از طریق همه‌پرسی استقلال خود را اعلام کند.میوت اگده، نخست‌وزیر گرینلند خواستار استقلال از دانمارک شده است. جزیره قطب شمال یکی از دو قلمرو خودمختار دانمارک است و دیگری جزایر فارو است.
از آنجا که دانمارک بخشی از ناتو است، گرینلند به‌طور پیش‌فرض بخشی از ائتلاف نظامی آتلانتیک شمالی است. گرینلند عضو اتحادیه اروپا نیست، اما به‌عنوان یکی از 25کشور و قلمرو خارجی اتحادیه اروپا که با آن مرتبط است، به‌حساب می‌آید. یک وب‌سایت حقوق اتحادیه اروپا می‌گوید: «کشورها و قلمروهای خارج از اتباع اتحادیه اروپا شهروندان اتحادیه اروپا هستند. از این رو، گرینلندی‌ها شهروندان اتحادیه اروپا محسوب می‌شوند. در سال1973، گرینلند با دانمارک به جامعه اروپایی پیوست؛ اما در سال1985 آن را ترک کرد. اتحادیه اروپا جایگزین جامعه اروپایی شده است. اتحادیه اروپا رسما درباره اظهارات اخیر ترامپ اظهارنظر نکرده است.
واکنش گرینلند و دانمارک به تهدیدات ترامپ
در 23دسامبر، ترامپ در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی تروث سوشال خود گفت که «مالکیت و کنترل گرینلند یک ضرورت مطلق است.» به همین دلیل، اگده، نخست‌وزیر منتخب گرینلند گفت: «این جزیره برای فروش نیست. گرینلند مال ماست. ما برای فروش نیستیم و هرگز برای فروش نخواهیم بود. ما نباید مبارزه طولانی‌مدت خود برای آزادی را از دست بدهیم.» دولت دانمارک اعلام کرد که پس از تمایل ترامپ برای تسلط بر جزیره خودمختار، هزینه‌های دفاعی در گرینلند را به میزان 1.5میلیارد دلار افزایش خواهد داد. روز سه‌شنبه، پیش از سفر پسرش دونالد ترامپ جونیور به گرینلند، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده بار دیگر در پلتفرم تروث سوشال خود پستی منتشر کرد و نوشت: «گرینلند مکانی باورنکردنی است و چنانچه زمانی که بخشی از ما شود، مردم بسیار سود خواهند برد.» به‌دنبال آخرین اظهارات ترامپ، اگده روز چهارشنبه با فردریک دهم، پادشاه دانمارک در کپنهاگ دیدار کرد؛ اما جزئیات این دیدار علنی نشد. مته فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک روز سه‌شنبه گفت که «گرینلند متعلق به گرینلندی‌ها است» در عین حال که وزیر امور خارجه آن، لارس لوکه راسموسن گفت که این جزیره هیچ جاه‌طلبی برای تبدیل شدن به یک ایالت فدرال در ایالات متحده ندارد. کریستین نیسن، تحلیلگر ارشد اندیشکده اروپا مستقر در کپنهاگ به الجزیره می‌گوید: «گرینلند، به‌عنوان یک قلمرو خودمختار در قلمرو پادشاهی دانمارک، تحت چارچوب قانون Rigsfællesskabet از حاکمیت برخوردار است و هرگونه مداخله نظامی نقض مستقیم حقوق آن و همچنین دانمارک خواهد بود.»دانمارک و اتحادیه اروپا در حال انجام یک اقدام متعادل‌کننده چالش برانگیز هستند: «آنها باید بر جدیت تهدید شدن بر اساس اصول مهم قانون اساسی مانند حاکمیت تاکید و در عین حال تلاش کنند تا روابط سازنده با ایالات متحده را به‌عنوان یک شریک کلیدی فراآتلانتیک، حفظ کنند. او گفت: «این وضعیت مستلزم دیپلماسی استراتژیک، ترکیب مرزهای محکم با تلاش برای تنش‌زدایی و حفاظت از منافع مشترک گسترده‌تر است.»
چرا گرینلند؟
این اولین‌بار نیست که ترامپ تمایل دارد کنترل جزیره‌ای را که میزبان پایگاه نظامی آمریکا است، در دست بگیرد. ترامپ سفر خود به کپنهاگ را پس از آن لغو کرد که دانمارک، متحد نزدیک آمریکا، پیشنهاد وی برای خرید این جزیره را در اولین دوره ریاست‌جمهوری‌اش رد کرد. گرینلند کوتاه‌ترین مسیر را از آمریکای شمالی به اروپا فراهم می‌کند. این به ایالات متحده یک دست برتر استراتژیک برای ارتش و سیستم هشدار اولیه موشک‌های بالستیک خود می‌دهد. ایالات متحده تمایل خود را برای گسترش حضور نظامی خود در گرینلند با قرار دادن رادار در آب‌های گرینلند، ایسلند و بریتانیا ابراز کرده است. این آب‌ها دروازه‌ای برای کشتی‌های روسیه و چین است که واشنگتن قصد دارد آنها را ردیابی کند.این جزیره همچنین از نظر مواد معدنی بسیار غنی است، از جمله مواد معدنی خاکی کمیاب که در ساخت باتری‌ها و صنایع پیشرفته استفاده می‌شود. بر اساس یک بررسی در سال2023، 25ماده از 34ماده معدنی که توسط کمیسیون اروپا «مواد خام حیاتی» تلقی می‌شوند در گرینلند یافت شدند. گرینلند استخراج نفت و گاز را انجام نمی‌دهد و بخش معدن آن با مخالفت جمعیت بومی آن مواجه است. اقتصاد این جزیره تا حد زیادی به صنعت ماهی‌گیری آن وابسته است.
آیا ایالات متحده قبلا برای خرید گرینلند تلاش کرده است؟
پاسخ به این سوال بله است. ایالات متحده مدت‌هاست که به گرینلند ابراز علاقه کرده است. ایالات متحده حداقل دو بار خرید گرینلند را در نظر گرفته است، از جمله در سال‌های 1867 و 1946. در سال1867، ایالات متحده آلاسکا را از روسیه خریداری کرد. پس از این، ویلیام اچ سیوارد، وزیر امور خارجه ایالات متحده، تلاش کرد برای خرید گرینلند مذاکره کند؛ اما این تلاش شکست خورد. ایالات متحده، گرینلند را در سال1941 پس از تهاجم آلمان نازی به دانمارک در طول جنگ جهانی دوم اشغال کرد. این کشور یک حضور نظامی و رادیویی در جزیره ایجاد کرد و نیروهای آمریکایی از آن زمان تاکنون در پایگاه فضایی پیتوفیک که قبلا به‌عنوان پایگاه هوایی ثوله (Thule) شناخته می‌شد، در شمال غربی گرینلند حضور دائمی داشته‌اند.درحالی‌که گرینلند در سال1946 هنوز مستعمره دانمارک بود، رئیس‌جمهور ایالات متحده هری اس.ترومن خرید جزیره را به قیمت 100میلیون دلار پیشنهاد کرد؛ پیشنهادی که دانمارک رد کرد. این کار تحت محرمانه بودن جنگ سرد انجام شد و تنها در سال1991 در گزارش آسوشیتدپرس علنی شد.
طرح مرکاتور: گرینلند چقدر بزرگ است؟
برخی از نقشه‌های جهان امروزی می‌توانند از نظر بزرگی گرینلند گمراه‌کننده باشند. جزیره قطب شمال، 2.17میلیون کیلومتر مربع بوده که تقریبا سه‌برابر ایالت تگزاس ایالات متحده است. با این حال، قلمرو دانمارک بر اساس نقشه‌ها بزرگ‌تر است. این به این دلیل است که نقشه‌های مدرن جهان معمولا از الگویی به نام طرح مرکاتور استفاده می‌کنند که توسط نقشه‌کش اروپایی گرت د کرمر در سال1569 ابداع شد. این طرح به‌دلیل تحریف نسبت‌های خشکی مورد انتقاد قرار گرفته است. در نقشه مرکاتور، قلمرو گرینلند تقریبا به اندازه آفریقا است. با این حال، در واقعیت، 14گرینلند می‌توانند در داخل آفریقا قرار بگیرند.
چرا پسر ترامپ به گرینلند سفر کرد؟
دونالد ترامپ جونیور پسر ترامپ روز سه‌شنبه وارد گرینلند شد. دولت گرینلند گفت که ترامپ جونیور «با رویکرد یک سفر شخصی» از جزیره بازدید می‌کند و نمایندگان گرینلند قرار نیست با او ملاقات کنند. با وجود این، ترامپ روز دوشنبه در تریبون اجتماعی سوشال تروث خود نوشت: «می‌شنوم که مردم گرینلند هم از شعار «MAGA» استفاده می‌کنند که اشاره‌ای است به جنبش آمریکا را دوباره شکوهمند کنیم.» او در ادامه نوشت: « پسرم، دان جونیور و نمایندگان مختلف، برای بازدید از باشکوه‌ترین مناطق و مناظر به آنجا سفر خواهند کرد.» ترامپ افزود: گرینلند مکانی باورنکردنی است و اگر زمانی بخشی از کشور ما شود، مردم به‌شدت سود خواهند برد. ما از آن در برابر دنیای بیرونیِ بسیار شرور محافظت خواهیم کرد و آن را گرامی خواهیم داشت.»
واکنش جهان چگونه بوده است؟
اظهارات اخیر ترامپ خشم برخی از رهبران اروپایی را برانگیخته است و روابط آمریکا و اتحادیه اروپا را به چالش می‌کشد. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان روز چهارشنبه ایده ترامپ را مورد سرزنش قرار داد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مرزها نباید با زور جابه‌جا شوند. این اصل درباره هر کشوری، چه در شرق و چه در غرب صدق می‌کند.» او ادامه داد: «در گفت‌وگو با شرکای اروپایی‌مان، نسبت به اظهارات اخیر آمریکا ناآرامی‌هایی وجود دارد. واضح است: ما باید با هم باشیم.» ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه روز چهارشنبه به رادیو ملی گفت: «هیچ بحثی وجود ندارد که اتحادیه اروپا به کشورهای دیگر در جهان اجازه حمله به مرزهای مستقلش را نمی‌دهد.» نیسن از اندیشکده اروپا گفت که اگر تهدید ترامپ محقق شود، می‌تواند نشان‌دهنده یک گسست اساسی در روابط بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا و همچنین فروپاشی نظم بین‌المللی کنونی، از جمله ناتو و جهان لیبرال باشد. او گفت: «این نشان‌دهنده علاقه اروپا به انجام هر کاری برای کم‌اهمیت جلوه دادن احتمال واقعی شدن آن است و حفظ ثبات و اطمینان از اینکه تهدیدات سوداگرانه در همان حد حدس و گمان باقی می‌مانند.»