بزرگنمايي:

بازار آریا - با گذشت بیش از یک دهه از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، ارزش واقعی این کمک‌های نقدی به شدت کاهش یافته است و دیگر قادر به پوشش نیاز‌های اساسی مردم نیست. در این شرایط آیا دولت تدابیری برای اصلاح وضعیت و بازگرداندن قدرت خرید یارانه‌بگیران در نظر خواهد گرفت؟

طرح هدفمندی یارانه‌ها از سال 1389 در ایران آغاز شد و به سرعت به یکی از مهم‌ترین ابزار‌های دولت برای مقابله با اثرات تورم و حمایت از اقشار کم‌درآمد تبدیل شد. اما با گذشت بیش از یک دهه، واقعیت تلخی آشکار شده است؛ ارزش واقعی یارانه‌ها به شدت کاهش یافته و این موضوع اثرگذاری آنها را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است.
این روزها، واریز یارانه‌های نقدی 300 و 400 هزار تومانی به حساب میلیون‌ها ایرانی به دلایل مختلف، از جمله تأخیر در پرداخت و یا عدم واریز به حساب برخی افراد، به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز تبدیل شده است. یارانه‌ای که هر روز ارزش آن کمتر می‌شود، اما هنوز برای گروه‌های کم‌درآمد و دهک‌های پایین، به نوعی کمک‌حال محسوب می‌شود.
در سال 1389، دولت احمدی‌نژاد اولین یارانه نقدی به مبلغ 45 هزار و 500 تومان را به حساب سرپرستان خانوار واریز کرد. با توجه به نرخ دلار آن زمان، این مبلغ معادل 45 دلار بود و سهم مهمی در بودجه خانوار داشت. اما طی سال‌های اخیر، با وجود افزایش مبلغ یارانه‌ها به 300 و 400 هزار تومان، ارزش این مبالغ به شدت کاهش یافته است.
یارانه نقدی و تورم
در اردیبهشت 1401، دولت سیزدهم با هدف اجرای جراحی اقتصادی، طرح توزیع عادلانه یارانه‌ها را آغاز کرد. به گونه ای که یارانه‌های نقدی برای دهک‌های اول تا سوم به 400 هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم به 300 هزار تومان افزایش یافت.
در آن زمان، این مبلغ‌ها به ترتیب معادل 14 و 10 دلار بودند. اما در شرایطی که نرخ دلار به شدت افزایش یافته و تورم به اوج خود رسیده است، ارزش این یارانه‌ها روز به روز کاهش می‌یابد. به طوری که در اولین روز زمستان 1403، با دلار 77 هزار تومانی در بازار آزاد، یارانه 400 هزار تومانی تنها معادل 5 دلار و یارانه 300 هزار تومانی حدود 4 دلار است.
یارانه‌ها دیگر کفایت نمی‌کند
کاهش چشمگیر ارزش یارانه‌ها باعث شده که این کمک‌های نقدی، دیگر به اندازه گذشته قدرت خرید اقشار کم‌درآمد را تأمین نکند. افزایش قیمت کالا‌های اساسی و ضروری به گونه‌ای است که با یارانه 300 هزار تومانی، تنها می‌توان دو قوطی شیرخشک 450 گرمی یا 300 گرم گوشت گوسفندی خرید. در حالی که یارانه 45 هزار و 500 تومانی در سال 1389 معادل 50 درصد هزینه ماهانه خرید مواد غذایی یک خانوار متوسط بود.
آقای همتی زمان اقدام فرا رسیده است
با توجه به کاهش ارزش یارانه‌ها و شدت گرفتن فشار اقتصادی بر طبقات کم‌درآمد، ضروری است که عبدالناصر همتی وزیر محترم اقتصاد، که در سال‌های اخیر به‌عنوان منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها شناخته شده و همواره بر لزوم مدیریت تورم تأکید کرده است، اقداماتی مؤثر برای اصلاح وضعیت پرداخت یارانه‌ها و افزایش قدرت خرید مردم در نظر گیرد.
یه گزارش تابناک، این در شرایطی است که با توجه به رشد حداقل 70 برابری نرخ دلار طی مدت مذکور، باید یارانه 45500 تومانی سال 1389 به حداقل 3 میلیون و 200 هزار تومان در سال جاری افزایش یابد تا حداقل اثرگذاری چهارده سال قبل را داشته باشد.