بازار آریا - یارانه‌ها در ایران با وجود هدف اولیه حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، به دلیل مشکلاتی همچون توزیع ناعادلانه و وابستگی به منابع نفتی تبدیل به یکی از مسائل چالش‌برانگیز اقتصادی شده است، بهبود این وضعیت نیازمند اصلاحات اساسی و شفافیت بیشتر در سیستم پرداخت یارانه‌ها است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، موضوع یارانه‌ها به عنوان یکی از ابزارهای اقتصادی و اجتماعی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار، همواره در جوامع مختلف مطرح بوده است، در ایران پرداخت یارانه‌ها به ویژه در سال‌های اخیر به یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز در سیاست‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است.
هدف از پرداخت یارانه‌ها حمایت از قشرهای کم‌درآمد و کاهش نابرابری‌های اجتماعی است.
طرح هدفمندی یارانه‌ها که در ابتدا با هدف توزیع عادلانه‌تر منابع و کمک به اقشار آسیب‌پذیر مطرح شد، با گذشت زمان دچار پیچیدگی‌ها و چالش‌هایی شد.

اهمیت یارانه‌ها در حمایت از اقشار آسیب‌پذیر آرمان خالقی، دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به خبرنگار ایمنا می‌گوید: از ابتدا دو دیدگاه مختلف درباره یارانه داشتیم، یارانه برای چه منظورهایی است؟ چرا یک دولت باید یارانه پرداخت کند؟ وقتی صحبت از یارانه می‌شود، باید مشخص کنیم که این یارانه برای حمایت از قشرهای آسیب‌پذیر و اقشاری است که درآمد کافی برای تأمین هزینه‌های زندگی خود ندارند، یا اینکه به عنوان سیاست‌های جبرانی برای کاهش اختلاف طبقاتی و درآمدی در جامعه در نظر گرفته می‌شود.
وی می‌افزاید: یارانه به عنوان کمکی از سوی دولت برای تأمین معیشت اقشار آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار است، اما این مسئله با چالش‌هایی مواجه است، اول اینکه چطور باید گروه‌های مستحق را شناسایی کرده و منابع را به آنها تخصیص دهیم؟ و دوم اینکه آیا یارانه‌ای که می‌دهیم، به طور واقعی کفایت می‌کند و به هدف اصلی‌اش می‌رسد؟
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره هدفمندی یارانه‌ها تصریح می‌کند: زمانی که این طرح اجرایی شد، حدود 90 تا 95 درصد مردم برای دریافت یارانه ثبت نام کردند، این نشان می‌دهد که مردم تصور می‌کردند که یارانه‌ها حق آنهاست و می‌خواهند خودشان مدیریت کنند، حتی افرادی که از نظر اقتصادی وضعیت خوبی داشتند نیز برای دریافت یارانه ثبت‌نام کردند، این امر بیانگر این است که مردم نسبت به نحوه مدیریت یارانه‌ها و توزیع منابع توسط دولت اطلاع کافی نداشتند.

پیچیدگی‌های طرح هدفمندی یارانه‌ها خالقی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر، یارانه‌های مختلفی همچون سوخت، انرژی، ارزاق در کشور پرداخت می‌شود، این یارانه‌ها از منابع عمومی تأمین می‌شود و هزینه‌هایی را برای دولت به دنبال دارد، در عین حال مردم از شدت مصرف بالا به خصوص در زمینه مصرف انرژی و سوخت دچار مشکل شده‌اند، ما هنوز در شرایطی هستیم که مصرف انرژی بالا است، در حالی که درآمدها پایین است، این تناقض موجب می‌شود که کار تصمیم‌گیری در این زمینه دشوار شود.
وی درباره اینکه چطور می‌توان این وضعیت را مدیریت کرد می‌گوید: یکی از راه‌ها این است که یارانه‌ها هدفمند شوند، باید مشخص کنیم که چه میزان یارانه باید به کدام گروه‌های خاص تعلق گیرد، این مسئله باید به صورت شفاف اعلام شود، برای مثال یارانه‌هایی که برای واردات کالاهایی همچون نهادهای دامی پرداخت می‌شود، آیا به مردم می‌رسد یا خیر؟ بسیاری از یارانه‌ها ممکن است به دست مردم نرسد و به مسیرهای دیگری هدایت شوند.
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه می‌دهد: نبود شفافیت لازم در توزیع یارانه‌ها موجب می‌شود که اطلاعات غلط و احساسات اشتباه در مردم ایجاد شود، برای همین دولت باید اطلاعات به طور شفاف در این زمینه ارائه دهد و مشخص کند که به چه میزان یارانه پرداخت می‌شود و این یارانه‌ها به چه هدفی تخصیص داده می‌شوند، اگر یارانه‌ها هدفمند شوند، می‌توانیم بهتر آن را مدیریت کنیم.

ضرورت اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر عدالت اجتماعی خالقی تاکید می‌کند: باید این نکته را هم در نظر گرفت که یارانه‌ها به عنوان حق عمومی مردم شناخته می‌شوند، بنابراین وقتی از فروش نفت و منابع عمومی صحبت می‌کنیم، مردم این را حق خود می‌دانند و از دولت انتظار دارند که این منابع را به درستی تقسیم کند، پرداخت یارانه از محل درآمدهای نفتی باید با دقت و کارشناسی شده انجام شود و نباید به صورت غیر مدبرانه و بدون هدف خاصی باشد.
وی در پایان می‌گوید: در صورتی که تصمیم‌گیری صحیحی در این زمینه انجام نشود، ممکن است به مشکلات بزرگ‌تری در آینده منجر شود؛ دولت باید با دقت بیشتری به این موضوع پرداخته و تصمیمات درستی بگیرد که هم در راستای تأمین رفاه مردم باشد و هم از منابع ملی به درستی استفاده شود.
به گزارش ایمنا، برای بهبود وضعیت یارانه‌ها لازم است دولت و نهادهای مربوطه با استفاده از آمار و اطلاعات دقیق، سیاست‌هایی مبتنی بر عدالت اجتماعی و اقتصادی اتخاذ کنند، که در آن منابع به طور هدفمند و کارآمد به گروه‌های نیازمند تخصیص یابد، تنها در این صورت است که یارانه‌ها می‌توانند به ابزار مؤثری برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شوند.
کد خبر 814824