بزرگنمايي:

آریا بازار - تولید گاز در میدان مشترک پارس جنوبی پس از ۱۲ سال با قطر برابر شد، ایران هم اکنون رزوانه بیش از ۵۷۰ میلیون مترمکعب گاز از آن برداشت می کند.

به گزارش آریا بازار- توسعه میدان گازی پارس جنوبی که یکی از مهم‌ترین میدان‌های مشترک ایران است در سال‌های اخیر بیش از گذشته مورد توجه دولتمردان و سیاست‌گذاران کشور قرار گرفت، تا پیش از آغاز به‌کار دولت یازدهم توسعه این میدان در قالب ۱۰ فاز به بهره‌برداری رسیده بود و پیگیری‌ها برای توسعه ۱۴ فاز ادامه داشت.
تشدید تحریم‌ها و کند شدن روند تامین تجهیزات، سوء مدیریت‌ها و برهم خوردن نظم زمان‌بندی بخش‌های توسعه‌ای، تعلل برخی پیمانکاران در آغاز به کار، اولویت‌ بندی نکردن و متمرکز کردن امکانات و ظرفیت‌ها برای به تولید رساندن همزمان همه فازها از دلایل اصلی تاخیر در توسعه این میدان مشترک بود.
این شرایط در حالی در سمت ایران جریان داشت که قطر تولید خود را با پیشی گرفتن ۱۰ ساله از ایران به مرز ۵۷۰ میلیون مترمکعب گاز در هر روز رسانده بود و ایران با میزان تولید حدود ۲۷۰ میلیون مترمکعب از این مخزن مشترک و فازهای نیمه توسعه‌یافته، در بهره‌برداری از یکی از مهم‌ترین میدان‌های مشترک منطقه عقب مانده بود.
اولویت بندی فازهای پارس جنوبی با آغاز به کار دولت یازدهم
اهمیت این موضوع سبب شد تا دولت یازدهم توجه خاصی را به طرح‌های توسعه میدان مشترک پارس جنوبی معطوف کند و با وجود تشدید تحریم‌ها به‌ویژه در ۲ سال نخست کار دولت، حداکثر تلاش خود را برای پیشرفت پروژه‌ها و برداشت بیشتر گاز از این میدان مشترک برای توسعه آن به کار گیرد.
نخستین گام در این راستا متمرکز کردن امکانات موجود برای به بهره‌برداری رساندن هرچه سریعتر فازهای نیمه‌کاره بود که در این زمینه فازهای ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ با توجه به میزان بیشتر پیشرفت فیزیکی، در اولویت‌های توسعه قرار گرفتند.
این متمرکزسازی ظرفیت‌های موجود برای بهره‌برداری هر چه سریعتر از ۵ فاز اولویت دار این میدان، سبب تزریق رونق اقتصادی به مجموعه صنایع مربوطه در کشور از صنایع لوله‌سازی تا تامین سکوها و دکل‌های بزرگ دریایی شد.
ابعاد گوناگون فعالیت‌های اجرایی در توسعه میدان پارس جنوبی و انجام پروژه‌های مختلف در زنجیره تولید گاز طبیعی از اعماق چندهزاری متری کف دریا تا نصب و احداث سکوهای دریایی، اجرا و نصب خطوط لوله زیردریایی، ساخت و احداث پالایشگاه‌های عظیم گازی و تأسیسات جانبی آن، خیل عظیم صنایع مختلف داخلی را در اقصی نقاط مختلف کشور به حرکت درآورد و پیمانکاران داخلی و نیروهای انسانی متخصص و ماهر را مشغول به کار کرد و این رونق اجرای پروژه‌های توسعه‌ای در فازهای مختلف میدان پارس جنوبی به نمود وضعیت توسعه اقتصادی کشور تبدیل شد.
تحقق اقتصاد مقاومتی در پارس جنوبی
این مهم در عمل سبب شد تا در پارس جنوبی اقتصاد مقاومتی به معنای واقعی محقق شود. تولید روزانه گاز که در میدان گازی پارس جنوبی در ابتدای شروع به کار دولت یازدهم در حدود ۲۷۰ میلیون مترمکعب در روز بود، با تکمیل و راه‌اندازی فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶ و بخشی از فازهای ۱۷ و ۱۸ تا یکسال پیش به ۴۳۰ میلیون مترمکعب در روز رسید و در یکسال اخیر نیز با تکمیل فازهای ۱۹، ۱۷، ۱۸، ۲۰ و ۲۱ که به عنوان فازهای توسعه‌ای اولویت دوم مشخص شده بودند، این رقم به ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز رسید و ایران پس از ۱۲ سال در تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی با قطر برابر شد.
دستیابی به ظرفیت برابر برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی در مقابل کشور همسایه با پشت سرگذاشتن میزان ظرفیت تولید روزانه ۵۷۰ میلیون مترمکعبی که خود رشد ظرفیت تولید به میزان تقریبی ۳۰۰ میلیون مترمکعب را نسبت به مجموع ظرفیت محقق شده قبل از مرداد ۹۲ در برداشته، یکی از دستاوردهای مهم دولت یازدهم است.
در همین ارتباط کل میزان تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی از بدو شروع پروژه‌های توسعه‌ای تا قبل از دولت یازدهم به میزان ۵۹۶ میلیارد مترمکعب بوده، در حالی که تنها در دولت یازدهم ۵۱۶ میلیارد مترمکعب برداشت از میدان محقق شده است. یعنی عملاً تولید چهار سال اخیر معادل کل تولید دوازده سال ماقبل آن بوده است. ارزش این افزایش تولید حاصله طی چهار سال اخیر بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار است.
از این ۵۱۶ میلیارد مترمکعب تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی در ۴ سال اخیر، ۱۵۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب تولید گاز در سال ۹۵ صورت گرفته که با ثبت این رقم، رکورد تولید سالانه گاز از پارس جنوبی شکسته شد.
در سال ۹۴ میزان تولید یک ساله گاز از پارس جنوبی ۱۳۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب بود که این رقم با افزایش ۲۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعبی، در سال ۹۵ به ۱۵۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب رسید و موجب شد تا تولید تجمعی گاز از سوی ایران از این میدان مشترک گازی به ۵۱۶ میلیارد مترمکعب در ۴ سال اخیر و یک میلیارد و ۱۱۲ میلیون مترمکعب در طول عمر این میدان در طرف ایرانی برسد.
کاهش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها
یکی دیگر از نتایج افزایش ظرفیت‌های تولید گاز در پارس جنوبی را می‌توان در حذف نگرانی از تأمین گاز بخش خانگی دانست. در ابتدای فصل سرمای سال گذشته ترکمنستان در حرکتی به دور از اخلاق های تجاری و انسانی، گاز صادراتی به ایران را قطع کرد. اگرچه این قطع صادرات گاز بدون هرگونه اطلاع قبلی به ایران بود اما با تکیه بر افزایش ظرفیت‌های تولیدی که در میدان گازی پارس جنوبی صورت گرفته بود، توانستیم زمستان ۹۵ را بدون نگرانی از تأمین گاز بخش خانگی سپری کنیم.
تخصیص بیشتر گاز به واحدهای نیروگاهی و صنایع که سبب کاهش مصرف سوخت مایع در این واحدها شد نیز از دیگر دستاوردهای توسعه‌ای پارس‌جنوبی در سال‌های اخیر به خصوص یک سال گذشته به شمار می‌رود. در حالی که در سال ۹۲، ۴۵ درصد سوخت مایع و ۵۵ درصد گاز در نیروگاه‌ها مصرف می‌شد، این عدد در سال ۹۵، به ۸۸ درصد مصرف گاز و ۱۲ درصد سوخت مایع رسید.
مصرف ۴۵ درصدی سوخت مایع در نیروگاه‌های کشور به معنای سوزاندن حدود ۱۸ میلیارد دلار ارزش معادل سوختی بود که می‌توانست به جای سوختن در کوره‌های نیروگاهی به صادرات و درآمدزایی سالانه ۱۸ میلیارد دلاری برای کشور تبدیل شود.
به عبارتی با رساندن مصرف ۴۵ درصدی سوخت مایع به ۱۲ درصدی در نیروگاه‌ها، امکان حدود ۱۳ میلیارد دلار درآمدزایی سالانه با تخصیص سوخت مایع مصرفی نیروگاه‌ها به صادرات فرآورده‌های نفتی فراهم شد.
پیش‌بینی شده با تکمیل توسعه فازهای باقی مانده میدان گازی پارس‌جنوبی، امکان تخصیص ۱۰۰ درصدی گاز به نیروگاه‌ها و صنایع و حذف سوخت مایع از سبد مصرف سوخت آنها محقق شود.
قفل تولید نفت لایه نفتی پارس جنوبی باز شد
برداشت از لایه‌های نفتی پارس جنوبی نیز که به یک آرزو برای کشور تبدیل شده بود، در یکسال اخیر محقق شد. با به کارگیری یک شناور پالایشی (FPSO) و تکمیل نصب تجهیزات سرچاهی و خطوط لوله انتقال، شاهد آغاز تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی در اسفندماه سال ۹۵ بودیم. طرح توسعه لایه نفتی پارس‌جنوبی با ظرفیت تولید ۲۵ هزار بشکه نفت در روز از طریق ویدئو کنفرانس و با حضور ریاست محترم جمهوری در فروردین ماه سال جاری به بهر‎ه برداری رسید.
در عمل می‌توان گفت قفل تولید از لایه نفتی در یک سال اخیر و در دولت یازدهم باز شد. طرح مستقل لایه‎های نفتی پارس جنوبی از معدود طرح‎های توسعه‎ای است که به صورت مستقیم از سوی شرکت ملی نفت ایران اجرایی شد که با باز تعریف اهداف پروژه و در اولویت قرار گرفتن آن سرانجام به آرزوی برداشت نفت از لایه نفتی جامه عمل پوشانده شد و به این ترتیب تولید آزمایشی در لایه نفتی، ۲۹ اسفندماه سال گذشته همزمان با سالروز ملی شدن صنعت نفت آغاز شد.
همچنین فاز ۱۱ پارس جنوبی که مرزی ترین فاز این میدان مشترک و تنها فازی است که هیچ اقدام عملی برای توسعه آن انجام نشده بود، در دولت یازدهم و تیرماه سال جاری، قرارداد توسعه آن با کنسرسیومی متشکل از شرکت توتال فرانسه، CNPCI چین و پتروپارس ایران به امضا رسید.
امضای قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی نوید درآمدزایی ۸۰ میلیارد دلاری برای ایران را از این فاز مرزی میدان مشترک پارس جنوبی در طی ۲۰ سال آینده داد. مقرر شده تا با تولید ۵۶ میلیون مترمکعب گاز غنی در هر روز از این فاز، شاهد درآمد ۱۰ میلیون دلاری ایران در هر روز از میانه سال ۱۳۹۹ باشیم.
در مجموع در طی یک سال اخیر با تکمیل و بهره‌برداری از فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ میدان گازی پارس جنوبی و تحقق تولید روزانه حدود ۲۵ هزار بشکه نفت خام از لایه نفتی پارس جنوبی، حدود ۵ میلیارد دلار درآمد بیشتر علاوه بر درآمدهای دیگر فازهای در مدار بهره‌برداری میدان مشترک پارس جنوبی عاید کشور شده است. این درآمدزایی در فازهای بهره‌برداری شده در طی یکسال اخیر، روزانه بیش از ۳۰ میلیون دلار است.
گفتنی است میدان گازی پارس جنوبی به عنوان قطب انرژی کشور، هم‌اکنون بزرگ‌ترین کانون توسعه صنعتی و موتور اصلی توسعه اقتصادی ایران محسوب می‌شود که علاوه بر پایان بخشیدن به سال‌های بحرانی تأمین تقاضای زمستانی گاز کشور، می‌تواند راه ورود ایران به صحنه تجارت جهانی گاز و نقش‌آفرینی موثرتر در این عرصه را فراهم کند.