بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - امیر محمد بختیــاری : زمزمه‌‌‌های توافق ایران و ایالات متحده آمریکا در بهار 1404، بار دیگر بازار سرمایه را به هیجان انداخته است. بازار سرمایه که مدت‌ها بود به رکود رخوت انگیزی دچار و بسیاری را غرق در تفکر و سردرگمی کرده بود بار دیگر به قلب تپنده اخبار تبدیل شده است.
در این میان سهام عدالت، دارایی‌‌‌ که نبض حدود 50 میلیون ایرانی را به تپش‌‌‌های بورسی گره زده، حال در آستانه تحولی بزرگ قرار گرفته است. سبدی متشکل از سهام متفاوت دلاری و ریالی که زیر چتر سبزپوشی این روزهای تابلوی معاملات آماده فتح قله‌های جدید است. فارغ از فراز و نشیب‌های سهام عدالت و چالش‌هایی که در سال‌های گذشته برای سهام‌داران به وجود آمده بود، چشم‌انداز آن در شرایط فعلی می‌تواند کمی متفاوت باشد.
سهام عدالت؛ سبدی با دو بال دلاری و ریالی
سهام عدالت از سال 1385 با هدف توزیع عادلانه ثروت و تقویت مالکیت عمومی شکل گرفت که به یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های اقتصادی کشور تبدیل شد. این سهام، شامل 36 شرکت بورسی از شرکت‌های بزرگ فولادی و پتروشیمی گرفته تا بانک‌ها و خودروسازان، ترکیبی متنوع از سهام لیدرمحور بازار را در خود جای داده است. بررسی آخرین آمار و داده‌ها نشان می‌دهد که حدود 58‌درصد ارزش این سبد به شرکت‌های دلاری به مانند فولاد مبارکه، ملی صنایع مس و پتروشیمی خلیج‌فارس و 42‌درصد به شرکت‌های ریالی مانند بانک ملت، ایران خودرو و مخابرات ایران وابسته است. نکته حائزاهمیت ترسیم مسیری متفاوت برای بازار در هفته‌های گذشته در سایه پدیدار شدن چشم‌اندازهای مثبت پیرامون کاهش تنش‌های منطقه‌ای است.
صحبت‌ها از مذاکرات ایران و آمریکا، با محوریت کاهش تحریم‌‌‌ها و احتمال احیا‌ی بخشی از برجام، از اواخر سال گذشته مطرح شد. در این میان پس از برگزاری دو دوره مذاکرات و گزارش‌‌‌ها از پیشرفت گفت‌‌‌وگوها در رم و عمان، از جمله امکان آزادسازی منابع ارزی در ازای کاهش سطح غنی‌‌‌سازی اورانیوم و احتمال سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در اقتصاد، موجی از خوش‌بینی به بازار روانه شد. اتمسفر مثبت، بخش‌های دلاری و ریالی بازار را تحت‌تاثیر قرار داد. به نظر می‌رسد سهام عدالت نیز به دلیل برخورداری از سبدی متشکل از سهام دلاری و ریالی تحت‌تاثیر این تحولات قرار گیرد.
سهام دلاری، سوار بر موج صادرات
شرکت‌های دلاری که عمده درآمد دلاری و هزینه‌های ریالی دارند تاثیر متفاوتی از تحولات خواهند گرفت. بهبود چشم‌اندازهای بین‌المللی و کاهش انتظارات تورمی در کنار رشد ارزش پول ملی، وضعیت این شرکت‌ها و حاشیه سود فروش محصولات آن را با تغییراتی روبه‌رو می‌کند که می‌تواند تا حدودی منفی باشد. البته بازار سرمایه به دلیل جاماندگی نسبت به سایر بازارها می‌تواند سبزپوشی دلاری‌ها را با وجود کاهش نرخ ارز به سبب افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به رشد سرمایه‌گذاری در این صنایع به خود ببیند.
از این رو برآیند عوامل مختلف در مسیر قیمتی این سهام بسیار مهم است. سبد سهام عدالت نیز شامل فولاد مبارکه، ملی صنایع مس، پتروشیمی جم و پالایشگاه‌‌‌های نفت، به دلیل درآمدهای ارزی، از رفع تحریم‌‌‌ها بیشترین بهره را می‌‌‌برند. لغو محدودیت‌ها، دسترسی این شرکت‌ها به بازارهای جهانی، فناوری‌‌‌های نوین، و نقل‌‌‌وانتقال مالی را تسهیل خواهد کرد. در این بین پتروشیمی خلیج‌فارس می‌تواند با افزایش صادرات، درآمدهای ارزی خود را نسبت به مدت مشابه در سال‌های گذشته تقویت کند. فولاد مبارکه و ملی صنایع مس نیز از کاهش هزینه‌‌‌های تولید و رشد تقاضای جهانی منتفع خواهند شد. بنابراین به نظر می‌رسد اقبال سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این صنایع با بهبود وضعیت آنها در بلندمدت افزایش پیدا کند.
سهام ریالی، رونق در سایه ثبات
سهام ریالی در بازار سرمایه عمده درآمد ریالی دارند. شرکت‌های ریالی مانند بانک ملت، بانک صادرات، ایران خودرو، سایپا و مخابرات ایران، که حدود 42‌درصد ارزش سبد را تشکیل می‌دهند، از بهبود فضای اقتصادی و افزایش اعتماد به بازار سرمایه منتفع می‌‌‌شوند. توافق احتمالی، تاثیرات مثبتی بر این شرکت‌ها خواهد داشت. به‌ویژه اینکه این دسته از سهام با کاهش احتمالی نرخ ارز چشم‌انداز مثبتی برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورند. بانک‌های ملت، صادرات، و تجارت، که بخش قابل‌‌‌توجهی از سبد ریالی را تشکیل می‌دهند با کاهش هزینه‌‌‌های تحریم و بهبود دسترسی به سیستم‌‌‌های مالی بین‌المللی، سودآوری بیشتری خواهند داشت. ثبات اقتصادی ناشی از توافق، قدرت خرید افراد را تقویت می‌کند. این امر برای خودروسازانی مانند ایران خودرو و سایپا، که به بازار داخلی وابستگی زیادی دارند، موجب افزایش فروش و بهبود عملکرد مالی آنها خواهد شد.
از طرفی با انتشار خبر افزایش سرمایه دو گروه خودروسازی ایران خودرو و سایپا از محل تجدید دارایی چشم‌انداز مثبتی برای این سهام ریالی می‌توان متصور بود. از طرفی شرکت‌های ریالی نیز می‌توانند از ورود سرمایه‌‌‌گذاری خارجی، به‌‌‌ویژه در قالب مشارکت یا تامین مالی، بهره‌‌‌مند شوند. شرکت مخابرات ایران، نیز می‌تواند با نوسازی زیرساخت‌‌‌ها، خدمات خود را گسترش دهد و پیش‌بینی مثبتی برای حاشیه سود ماه‌های آینده به تصویر کشد. بنابراین برخلاف تصور، سهام ریالی نه‌‌‌تنها از توافق متضرر نمی‌شوند، بلکه از رونق کلی بازار و کاهش ریسک‌‌‌های سیاسی منتفع خواهند شد. هرچند رشد این شرکت‌ها در مقایسه با سهام دلاری ممکن است متفاوت باشد اما همچنان عملکرد کلی شرکت‌ها در کنار تعریف طرح‌های سرمایه‌گذاری جدید می‌تواند رنگ تازه‌ای به تابلوی معاملات آنها ببخشد.
سناریوی شکست مذاکرات
در صورت کمرنگ شدن احتمال پیشرفت در مذاکرات، بازار سرمایه با چالش‌‌‌های تازه‌ای مواجه خواهد شد. در این بین سهام دلاری ممکن است در کوتاه‌‌‌مدت از افزایش نرخ دلار سود ببرند، اما تشدید تحریم‌‌‌ها، محدودیت‌های صادراتی و افزایش هزینه‌‌‌های تولید، سودآوری بلندمدت آنها را با چالش جدی مواجه می‌کند. سهام ریالی نیز با خروج نقدینگی از بورس و کاهش اعتماد سرمایه‌‌‌گذاران، با افت ارزش مواجه خواهند شد. از این رو هرگونه چالش در مذاکرات پیش رو می‌تواند موجی از خروج نقدینگی از بازار به همراه داشته باشد.
چشم‌‌‌انداز سبد سهام عدالت
با توجه به ترکیب حدودی 58‌درصد دلاری و 42‌درصد ریالی، سهام عدالت در صورت حصول توافق، پتانسیل رشد مطلوب را در سال 1404 دارد. شرکت‌های دلاری، مانند فولاد مبارکه و پتروشیمی‌‌‌ها در صورت افزایش طرح‌های توسعه‌ای موتور اصلی این رشد خواهند بود. همچنین شرکت‌های ریالی، مانند بانکی‌‌‌ها و خودروسازان، با ثبات و رشد ملایم، تعادل سبد را حفظ خواهند کرد. مذاکرات ایران و آمریکا، با تقویت شرکت‌های دلاری و رونق‌‌‌بخشی به شرکت‌های ریالی، سهام عدالت را در مسیر صعود قرار داده است. این سبد متنوع، با ترکیبی متعادل از دلار و ریال، آماده بهره‌‌‌مندی از فرصت‌‌‌های توافق است. سهامداران با هوشیاری و رصد تحولات، می‌توانند از این موج مثبت، بیشترین سود را کسب کنند.