بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - حمید ملازاده : در بحبوحه تنش‌های تجاری فزاینده میان قدرت‌های بزرگ اقتصادی، دو نهاد کلیدی در حوزه انرژی-آژانس بین‌المللی انرژی(IEA) و سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک)- پیش‌بینی‌های خود از رشد تقاضای جهانی نفت در سال‌2025 را کاهش داده‌اند.
این همگرایی نادر در ارزیابی آینده بازار، بیانگر نگرانی‌های مشترک درباره تاثیر نوسانات سیاست‌های تجاری آمریکا بر اقتصاد جهانی و تقاضای سوخت است. این همسویی از آن جهت اهمیت دارد که این دو نهاد معمولا دیدگاه‌های متفاوتی در مورد بازار نفت دارند. آژانس بین‌المللی انرژی روز سه‌شنبه 15 آوریل اعلام کرد؛ رشد تقاضای جهانی نفت در سال‌جاری تنها 730‌هزار بشکه در روز خواهد بود؛‌عددی که نسبت به برآورد ماه گذشته (یک‌‌میلیون بشکه در روز) کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. 
به گفته این نهاد مستقر در پاریس، نیمی از این کاهش مربوط به ایالات‌متحده و چین است و بخش قابل‌توجهی از باقی‌مانده نیز به اقتصادهای آسیایی متکی بر تجارت اختصاص دارد. در همین‌حال، اوپک نیز یک روز پیش‌‌‌‌‌تر، پیش‌بینی‌های خود از رشد تقاضا را برای سال‌جاری و آینده میلادی به‌ترتیب به یک‌‌میلیون و 300‌هزار بشکه و یک‌‌میلیون و 280‌هزار بشکه در روز کاهش داده بود؛ رقمی که هرچند از عدد اعلامی IEA خوشبینانه‌‌‌‌‌تر است، اما همچنان کاهش 150‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای نسبت به برآورد قبلی این سازمان را نشان می‌دهد.
تاثیر تنش‌های تجاری
IEA در گزارش ماهانه خود اشاره‌کرده؛ چشم‌‌‌‌‌انداز تیره اقتصاد جهانی که عمدتا ناشی از اوج‌‌‌‌‌گیری ناگهانی تنش‌های تجاری در اوایل آوریل بوده، علت اصلی این بازنگری منفی در پیش‌بینی‌‌‌‌‌هاست. سیاست‌های گاه‌وبیگاه تجاری دولت ترامپ که با اعمال تعرفه‌های سنگین علیه واردات از چین همراه بوده، به‌طور مستقیم قیمت جهانی نفت را در هفته‌های اخیر تحت‌فشار قرارداده‌است. بر اساس گزارش بانک هلندی ING، بازار در حال هضم تحولات سریع سیاست‌های تعرفه‌‌‌‌‌ای آمریکاست و هم‌‌‌‌‌زمان باید آن را با مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای واشنگتن و تهران تراز کند؛ مذاکراتی که می‌تواند به ازسرگیری یا توقف صادرات نفت ایران بینجامد. نگرانی‌ها محدود به سال‌جاری نمی‌‌‌‌‌ماند. آژانس بین‌المللی انرژی در نخستین نگاه به چشم‌‌‌‌‌انداز سال‌2026، پیش‌بینی‌کرده؛ رشد تقاضای جهانی نفت حتی به 690‌هزار بشکه در روز برسد. این کاهش پیاپی، انعکاسی از گذار تدریجی جهان به سمت سوخت‌های پاک‌‌‌‌‌تر و کاهش وابستگی بلندمدت به نفت‌خام است.
بازار در تردید
در بازار جهانی نفت، روز سه‌شنبه 15‌آوریل قیمت‌ها تقریبا ثابت باقی‌ماند. نفت‌خام برنت تنها 7‌سنت افزایش‌یافت و به 65‌دلار در هر بشکه رسید. نفت وست‌تگزاس اینترمیدیت آمریکا نیز با افزایش مشابهی 61 دلار در بشکه فروخته شد. این ثبات نسبی، در پی اعلام معافیت‌های تعرفه‌‌‌‌‌ای جدید توسط ترامپ و همچنین جهش‌واردات نفت‌خام چین حاصل شده‌است. به گفته تحلیلگران، افزایش واردات نفت توسط پالایشگاه‌های چینی در ماه مارس که حدود 5‌درصد نسبت به سال‌قبل رشد داشته، بخشی از‌ بار روانی ناشی از کاهش پیش‌بینی تقاضا را جبران کرده‌است. درمیان سایر عوامل اثرگذار، کاهش 3‌درصدی تولید نفت قزاقستان در دو هفته ابتدایی آوریل نیز از جمله مواردی است که بازار را به خود مشغول کرده، گرچه این کشور همچنان بالاتر از سهمیه توافق‌‌‌‌‌شده در چارچوب اوپک‌پلاس تولید می‌کند. از سوی دیگر، گزارش‌هایی مبنی‌بر افزایش صادرات نفت ایران به چین نیز منتشرشده که می‌تواند تاثیر دوگانه‌‌‌‌‌ای بر بازار بگذارد: از یک‌سو افزایش عرضه و از سوی دیگر افزایش روابط نفتی ایران و آسیا در فضای تحریم‌‌‌‌‌زده فعلی. در مارس 2025، صادرات نفت ایران به چین به بالاترین سطح خود در 10‌سال‌‌‌‌‌گذشته رسید. 
بر اساس داده‌های شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها ازجمله Vortexa و Kpler، واردات نفت ایران توسط چین به بیش از یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و 800‌‌‌‌‌هزار بشکه در روز افزایش‌‌‌‌‌یافته که معادل 16‌‌‌‌‌درصد از کل واردات نفت‌‌‌‌‌خام دریایی چین در این ماه است. پالایشگاه‌های مستقل چینی با هدف ذخیره‌سازی بیشتر نفت ایران، واردات خود را افزایش دادند. استان شاندونگ که میزبان بسیاری از پالایشگاه‌های مستقل چین است، بیشترین سهم را از این واردات داشت. بر اساس گزارش Vortexa، موجودی نفت در این استان در مارس به میزان 22‌‌‌‌‌میلیون بشکه افزایش‌‌‌‌‌یافت که بالاترین افزایش ماهانه ثبت‌شده تاکنون است. حرکت همزمان اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی در جهت کاهش پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت، زنگ خطری جدی برای کشورهای تولیدکننده است؛ زنگ خطری که نشان می‌دهد بازار نفت، بیش از همیشه در‌برابر سیاست‌های تجاری و ژئوپلیتیک آسیب‌‌‌‌‌پذیر شده و بازیگران این عرصه باید خود را برای سناریوهای محتاطانه‌‌‌‌‌تر و دوره‌‌‌‌‌ای پرنوسان آماده کنند.
در چنین فضایی، ثبات قیمت‌ها نه حاصل تعادل عرضه و تقاضا، بلکه نتیجه توازن شکننده‌‌‌‌‌ای از بیم‌‌‌‌‌ها و امیدهاست. بانک آمریکایی گلدمن‌‌‌‌‌ساکس انتظار دارد قیمت نفت‌‌‌‌‌برنت و دبلیوتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آی کاهش یابد و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترتیب در سال‌‌‌‌‌2025 میلادی 63دلار و 59‌‌‌‌‌سنت برای هر بشکه و در سال‌‌‌‌‌2026 میلادی 58‌دلار و 55‌سنت به ازای هر بشکه باشد. آنها همچنین پیش‌بینی می‌کنند که رشد تقاضای جهانی نفت در سه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم 2025 تنها 300‌‌‌‌‌هزار بشکه در روز باشد که عمدتا به دلیل کاهش تقاضا برای خوراک پتروشیمی است. این بانک پیش‌بینی‌کرده در سناریوی رکود اقتصاد جهانی یا تعدیل کامل کاهش عرضه داوطلبانه اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس، قیمت نفت به 40 دلار برای هر بشکه می‌رسد. این موسسه مالی تخمین‌‌‌‌‌زده که قیمت نفت تا پایان سال‌‌‌‌‌2025 و در سال‌‌‌‌‌2026 میلادی به‌دلیل افزایش خطر رکود اقتصادی و افزایش عرضه از سوی اعضای ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) و متحدانش(اوپک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پلاس) روند نزولی خواهدداشت.