بازار آریا - بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ ماهانه تورم در بهمن‌ماه 1403 به 4.1 درصد رسید که بالاترین نرخ تورم ماهانه از اسفند 1401 تاکنون محسوب می‌شود و رکوردی دو ساله به جا گذاشته است.

نرخ تورم ماهانه در بهمن ماه امسال در مقایسه با نرخ تورم ماهانه دی‌ماه که 2.9 درصد اعلام شده بود، افزایش 1.2 واحد درصدی را تجربه کرد که در سطح تورم‌های ماهانه رقم بسیار بالایی است.
رکوردشکنی در سرمای زمستان
مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه بهمن امسال را نیز 35.3 درصد گزارش کرده که بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه در 12 ماه گذشته به حساب می‌آید. در واقع خانوارهای ایرانی در بهمن‌ماه امسال برای خرید سبد یکسانی از کالا و خدمات، نسبت به ماه مشابه پارسال، باید 35.3 درصد بیشتر هزینه می‌کردند.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، از آذرماه تورم نقطه به نقطه به طور مستمر و بی‌وقفه افزایش یافته است.
بررسی تغییرات شاخص کل قیمت کالاها و خدمات نیز نشان می‌دهد، این شاخص از ابتدای امسال تا پایان بهمن‌ماه، 32.7 درصد افزایش داشته است.

نرخ تورم ماهانه منبع: مرکز آمار ایران
در این میان، تنها تورم متوسط سالانه بهمن ماه نسبت به ماه قبل بدون تغییر 32 درصد گزارش شده است.
افزایش کم‌سابقه نرخ تورم ماهانه در بهمن ماه را می‌توان ناشی از رشد تورم گروه عمده «خوراکی‌، آشامیدنی‌ها و دخانیات» دانست. بر اساس این گزارش نرخ تورم ماهانه این گروه عمده 6.7 درصد اعلام شده که بیانگر بازگشت نرخ‌های تورم بالا در این بخش است.
مشابه دی ماه در بهمن ماه نیز تورم ماهانه و نقطه به نقطه این گروه عمده بالاتر از تورم عمومی بود.

نرخ تورم نقطه به نقطه منبع: مرکز آمار ایران
نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها در دی ماه 1403، 3.2 درصد بود که در بهمن بیش از دو برابر شده است. همچنین، تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها نیز در ماه مورد گزارش به 36.4 درصد رسیده که تقریبا 9 واحد درصد نسبت به دی بالاتر است. به عبارت دیگر، تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها که در دی ماه از کانال 30 درصد خارج شده بود، اکنون به کانال 36 درصد رسیده است.
سیب‌زمینی؛ میدان‌دار تورم
بیشترین افزایش در میان زیرگروه‌های تشکیل دهنده گروه خوراکی‌ها، به زیر گروه «سبزی‌ها و حبوبات»‌ مربوط می‌شد که در این ماه 16.9 درصد افزایش را تجربه کرد. نرخ تورم نقطه به نقطه این زیرگروه 106 درصد گزارش شده است. افزایش شدید قیمت سیب‌زمینی در هفته‌های اخیر می‌تواند مهم‌ترین عامل جهش شاخص بهای این زیرگروه باشد.
پس از آن زیر گروه «میوه و خشکبار» با تورم 8.7 درصدی قرار گرفت اما نکته مهم تورم ماهانه شاخص بهای زیر گروه «نان و غلات بود که در بهمن‌ماه افزایش 7.4 درصدی را به ثبت رساند که در 2 سال‌ونیم گذشته سابقه نداشت.
افزایش نرخ تورم غذایی از بابت سهم بزرگ این گروه در سبد هزینه خانوارهای کم‌درآمد و همچنین ضریب بالاتر در محاسبه نرخ تورم این گروه‌های درآمدی، اهمیتی دو چندان دارد، چراکه وضعیت معیشتی خانوارهای کم درآمد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ناکامی در تحقق تورم هدف
اگر نرخ تورم ماهانه در ماه پایانی سال به اندازه میانگین نرخ‌های تورم ماهانه این یازده ماه یعنی 2.6 درصد باشد، نرخ تورم نقطه به نقطه اسفند ماه امسال 36.1 درصد خواهد بود.
اما اگر میزان تورم ماهانه اسفند ماه به میزان میانگین سه ماه اخیر یعنی 3 درصد باشد، نرخ تورم نقطه به نقطه اسفند ماه سال 1403 در حدود 36.7 درصد برآورد می‌شود.
در این سناریوها نرخ تورم سالانه در پایان سال 33.1 درصد خواهد بود.
یک احتمال بدبینانه نیز پایداری نرخ تورم ماهانه در حد 4 درصد در اسفند ماه است که نرخ تورم نقطه به نقطه این ماه را به 38 درصد خواهد رساند.
در این سناریو نرخ تورم متوسط سال 1403تا 33.3 درصد افزایش خواهد یافت.

برآورد تورم پایان سال 1403 بر اساس سه سناریوی فرضی
در تمام این سناریو ها، نرخ تورم نقطه به نقطه اسفند ماه 1403 بیشتر از تورم اسفند ماه سال 1402 خواهد بود که مرکز آمار ایران آن را 32.2 درصد اعلام کرده بود، نرخ تورم متوسط پایان سال نیز پایین‌تر از 33 درصد نخواهد بود و این به معنای ناکامی دولت و بانک مرکزی در کنترل نرخ تورم است که در ماه‌های گذشته درباره آن بسیار تبلیغ کرده بود.
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در واپسین روزهای سال گذشته از برنامه‌ریزی برای رساندن تورم به کانال 20 درصد در پایان امسال خبر داده بود، رئیس کل بانک مرکزی در آبان ماه 1403، هدف تورمی بانک مرکزی را تعدیل کرد و از کاهش تورم به 30 درصد در پایان سال سخن گفت اما به نظر می‌رسد در پایان سال جاری، هیچ‌کدام از این اهداف تورمی، محقق نشوند.
شاید دانستن نرخ‌های تورم در ایران به تنهایی دریافت درستی از بالا بودن آنها منتقل نکند، اما مقایسه این نرخ‌ها با نرخ‌های تورم در اروپا به خوبی نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در چه وضعیت دشواری به لحاظ نرخ‌های بالای تورم به سر می‌برد.
به طور مثال بر اساس گزارش یورواستات، میانگین نرخ تورم سالانه در اتحادیه اروپا در آخرین ماه سال 2024، ماه دسامبر 2.4 درصد اعلام شده است که نسبت به دسامبر سال قبل از آن نیم واحد درصد کمتر بود.
میانگین نرخ تورم سالانه در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در دسامبر 2024 میلادی، 2.7 درصد گزارش شد. این نرخ در مقایسه با دسامبر 2023 میلادی، کاهش 0.7 واحد درصدی را تجربه کرد
پایین‌ترین نرخ تورم سالانه در این ماه در ایرلند به ثبت رسید که نرخ تورم یک درصد گزارش شد و بالاترین نرخ تورم سالانه با 5.5 درصد به کشور رومانی اختصاص داشت.
همچنین میانگین نرخ تورم ماهانه در منطقه یورو در ماه دسامبر 2024، فقط 0.4 درصد بود، این نرخ برای کشورهای عضو اتحادیه 0.3 درصد ثبت شد.
نرخ تورم ماهانه در 9 کشور منفی بود، بیشترین کاهش ماهانه شاخص قیمت مصرف‌کننده با منفی 0.5 درصد در اسلواکی رقم خورد، پس از آن مالت با تورم ماهانه منفی 0.4 درصد در رده بعدی قرار گرفت و کشورهای جمهوری چک، دانمارک و قبرس نیز با ثبت تورم ماهانه منفی 0.3 درصد در رتبه‌های بعدی کاهش ماهانه شاخص قیمت مصرف‌کننده جای گرفتند.