بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : بر اساس آمار منتشر‌شده از سوی بانک مرکزی، در 11ماه نخست سال 1403، بانک‌ها حدود 45‌‌‌هزار میلیارد تومان به 542 ‌هزار و 575 نفر تسهیلات فرزندآوری پرداخت کرده‌‌‌‌اند. در میان 28 بانک ارائه‌‌‌‌دهنده این تسهیلات، بانک ملت با پرداخت حدود 9.5 همت بالاترین نرخ تسهیلات فرزندآوری را به خود اختصاص داد و پس از آن بانک‌های تجارت، ملی، صادرات و رفاه در صدر جدول قرار گرفتند.
بر اساس قانون بانک مرکزی، بانک‌ها موظفند به خانوارهایی که فرزندشان از تاریخ 1400.1.1 به بعد متولد شده، تسهیلات فرزندآوری پرداخت کنند. این طرح، با عنوان «طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانوارها»، به‌‌‌‌‌‌منظور کاهش فشارهای اقتصادی بر خانواده‌ها و کمک به تامین بخشی از هزینه‌های مرتبط با تولد فرزند طراحی شده است. بانک مرکزی برای افزایش شفافیت و اطلاع‌‌‌‌‌‌رسانی به متقاضیان، هر ماه آمار تسهیلات پرداختی را همراه با تعداد متقاضیانی که موفق به دریافت تسهیلات شده‌‌‌‌‌‌اند و همچنین افرادی که هنوز در صف انتظار قرار دارند، منتشر می‌کند. در این گزارش‌ها، عملکرد 28 بانکی که این تسهیلات را ارائه می‌دهند نیز بررسی شده است.
ارقام مربوط به میزان تسهیلات پرداختی در 11 ماه نخست سال جاری، فراتر از یک آمار ساده مالی است و تحلیل‌‌‌‌‌‌های دیگری را نیز به همراه دارد. نکته قابل‌‌‌‌‌‌توجه این است که این سیاست حمایتی بانک مرکزی انتقادهایی را در پی داشته؛ از جمله اینکه فشار مالی این حمایت‌‌‌‌‌‌ها در نهایت به بانک‌ها منتقل می‌شود و بانک‌ها را با فشار زیادی روبه‌رو می‌کند.
بانک‌های پیشتاز در پرداخت تسهیلات
آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد بانک ملت با پرداخت حدود 9.5 هزار میلیارد تومان تسهیلات فرزندآوری، در رتبه نخست بانک‌های پرداخت‌‌‌‌‌‌کننده این تسهیلات قرار دارد. پس از بانک ملت، بانک تجارت با پرداخت حدود 6 ‌هزار میلیارد تومان در جایگاه دوم قرار گرفته است. بانک ملی ایران با حدود 6 همت، بانک صادرات با پرداخت حدود 5.5 همت و بانک رفاه کارگران با پرداخت حدود 2 هزار و 400میلیارد تومان در جایگاه پنجم قرار گرفت.
وام 82 ‌‌‌میلیونی به هر خانوار
بررسی‌‌‌ها در این راستا نشان می‌دهد که بانک‌ها بیش از 45 ‌‌‌هزار ‌‌‌میلیارد ‌‌‌تومان وام فرزندآوری به 542 ‌‌‌هزار و 575 نفر پرداخت ‌‌‌کرده‌‌‌اند. این به آن معناست که هر خانوار به‌‌‌طور میانگین حدود 82‌‌‌ میلیون ‌‌‌تومان تسهیلات گرفتند. طبق قانون بانک‌‌‌مرکزی، وام فرزند اول40‌‌‌ میلیون ‌‌‌تومان، فرزند دوم 80‌‌‌ میلیون ‌‌‌تومان، فرزند سوم 120‌‌‌میلیون‌‌‌ تومان، فرزند چهارم150‌‌‌میلیون ‌‌‌تومان و فرزند پنجم و بعد از آن 200‌‌‌ میلیون ‌‌‌تومان است. این قانون با توجه به میانگین پرداختی بانک‌ها برای وام فرزند‌‌‌آوری این پیام را به‌‌‌همراه دارد که بیشتر وام‌‌‌های پرداختی مربوط به فرزند دوم و بالاتر است. برخی کارشناسان بر این باورند که این سیاست ظاهرا در خانواده‌های پرجمعیت از محبوبیت فراوانی برخوردار است، اما آیا چالش‌‌‌های فرزندآوری با ارائه تسهیلات رفع می‌شود؟ به‌‌‌نظر می‌رسد که سیاستگذار جهت بخشیدن جان تازه به بانک‌ها در سیاست تسهیلات تکلیفی تجدیدنظر کند، چرا که با توجه به افزایش تورم و فقر در جامعه چالش‌‌‌های فرزندآوری با مبالغی که سیاستگذار وضع‌‌‌ کرده قابل‌‌‌حل نخواهد بود، اما می‌تواند بانک‌ها را در مسیر بهبود قرار دهد.
کدام بانک‌ها کمترین وام را پرداخت کردند؟
در این میان بانک‌هایی که کمترین تسهیلات فرزندآوری را پرداخت کردند به ترتیب بانک مشترک ایران ونزوئلا با پرداخت 13 میلیارد تومان، توسعه صادرات با پرداخت حدود 32 میلیارد تومان، دی با پرداخت 44 میلیارد تومان و خاورمیانه با پرداخت 49میلیارد تومان در قعر آمار تسهیلات‌دهی هستند. این درحالی است که بانک مشترک ایران ونزوئلا، توسعه صادرات و همچنین خاورمیانه در صدر جدول نسبت کفایت سرمایه هستند، اما در مقابل در پرداخت تسهیلات تکلیفی همچون فرزندآوری عملکرد مطلوبی نداشتند. پس ذکر این نکته ضروری است که نسبت کفایت سرمایه بالا لزوما به معنای عملکرد مثبت بانک‌ها در پرداختهای تکلیفی نیست.
در نهایت، باید به این نکته توجه کرد که کفایت سرمایه بالا لزوما نشان‌دهنده عملکرد مثبت و مدیریت موفق بانک نیست. به‌‌‌عبارت دیگر، وقتی بانک‌ها صرفا به حفظ سطح بالای سرمایه خود توجه دارند و از اعطای تسهیلات به مشتریان و بازارهای مختلف خودداری می‌کنند، این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده ضعف در مدیریت اعتبار و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی استراتژیک باشد؛ درواقع بانک با این سیاست محافظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارانه، در حقیقت از مسوولیت‌های اجتماعی و اقتصادی خود سر باز زده و در مسیر کاهش ظرفیت‌‌‌های خود در بازار مالی حرکت می‌کند.