بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : بیست‌ودومین حراج تهران درحالی برگزار شد که تعدادی اثر تاریخی با قدمت بیش از 100سال، از دوره‌های تاریخی صفویه و قاجاریه عرضه و فروخته شد. عنوان گران‌‌‌ترین اثر فروخته‌شده در این حراجی نیز به تابلوی نگارگری منسوب به «رضا عباسی» تعلق گرفت که 22میلیارد و 440میلیون تومان فروخته شد.
در بین مجموعه عرضه‌شده در این دوره آثاری از دوره تیموری نیز مشاهده می‌شود. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بیانیه‌‌‌ای برگزاری این حراج را غیرقانونی و فاقد مجوز اعلام کرد و حراج تهران در مقابل پاسخ داد که مجوز ورود و عرضه آثار تاریخی صفوی به بعد برای بیست‌‌‌ودومین دوره حراج آثار هنری توسط اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌‌دستی صادر شده است. این موضوع همان روز پایان نگرفت و در روزهای اخیر تبدیل به یک جنجال بزرگ شده است. دیروز سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نشست خبری خود صراحتا اعلام کرد با آنچه اتفاق افتاده موافق نبوده‌‌‌ و از ورود قوه‌قضائیه به موضوع حراج اطلاع داد.
در همین رابطه علی دارابی، قائم‌مقام وزیر در این وزارتخانه، نیز با این یادآوری که مجوز حراج آثار معاصر کمتر از 100سال با وزارت ارشاد است، گفت: درباره حراج تهران چند مکاتبه انجام شده است. در نامه اول اعلام کردیم که آثار اصالت‌‌‌سنجی شود. این در حالی است که یگان حفاظت ورود پیدا کرد، سازمان بازرسی کل کشور به موضوع ورود پیدا کرده و موضوع در حال بررسی است.
او گفت: درباره حراج‌‌‌ها حداقل در این چهار سال که در میراث فرهنگی بودم مجوز حراج‌‌‌ها به حداقل و یک یا دو مورد رسید که آن یک مورد هم که امضای من زیر آن است، سخت‌گیری‌‌‌هایی داشتیم. از طرفی، برای خود ما هم مساله است که چطور می‌شود یک اثری در سال1403 معاصر باشد و سال1404 که می‌شود و یک قرن از آن می‌‌‌گذرد، جنبه تاریخی پیدا می‌‌‌کند. این چالشی است که باید به آن توجه کنیم. اینها جزو آیین‌‌‌نامه‌‌‌ای است که اصلاح خواهیم کرد.
لیلا خسروی، سرپرست اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌‌دستی، نیز در این نشست درباره ماجرای حراج تهران و مجوزی که گفته می‌شود از سوی این اداره صادر شده است، توضیح داد: معتقدیم فرآیند حراج باید شفاف شود. هم برای اداره کل موزه‌ها و هم معاونت میراث فرهنگی طبق آیین‌‌‌نامه سال 84 خرید و فروش اشیایی که خارج از حفاری‌‌‌های باستان‌شناسی، چه مجاز یا غیرمجاز به دست آمده‌‌‌ باشند، ممنوع است.
او اضافه کرد: یک سری اشیا ممکن است در دست دارندگان و مالکان خصوصی باشد، ‌‌‌ مثل نقاشی‌‌‌ها، تابلوها یا نقاشی‌‌‌های قهوه‌‌‌خانه‌‌‌ای؛ اگر این آثار با قدمت بالای 100سال وارد حراج شوند باید از کارگروه ملی تجارت اموال تاریخی و هنری منقول مجاز مجوز بگیرند. در زمان مدیریت قبلی، موضوع حراج پارسه مطرح بود که کاملا قانونی انجام شد و باز این سر و صداها را داشتیم، چه قانونی و چه غیرقانونی به هر حال چون فرآیند شفاف نیست، با این مساله مواجه می‌‌‌شویم. باید این فرآیند بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد شفاف شود تا این مسائل را نداشته باشیم.
مدیرکل موزه‌ها همچنین گفت: درباره حراج تهران راه‌حل قانونی را پیش می‌‌‌رویم. نامه‌‌‌ای را به من زدند که آیا این آثار بالای صد سال ـ که تعدادشان هم زیاد بود و گران‌‌‌ترین اثرشان هم متعلق به رضا عباسی بود ـ امکان خرید و فروش دارند که در پاسخ اعلام کردم پس از اخذ مجوزهای مربوطه طبق آیین‌‌‌نامه سال84 اشکالی ندارد. بعد از مدتی در فضای مجازی، قبل از آنکه کاتالوگ آثار به دست ما برسد اطلاعات آثاری که ما خواسته بودیم، در فضای مجازی پخش شده بود. این درحالی است که اداره کل موزه‌ها مرجع صدور مجوز نیست، دولت باید مجوز بدهد، دولت هم به وزیر میراث فرهنگی تفویض کرده است، وزیر میراث فرهنگی هم موضوع را به معاونت میراث فرهنگی سپرده است که این معاونت هم مسوولیت کارگروه ملی تجارت اموال تاریخی و هنری منقول مجاز را به عهده دارد که نماینده وزارتخانه‌های ارشاد، علوم و دیگر ارگان‌ها در آن حضور دارند و در این جلسه تصمیم می‌گیرند و مجوز صادر می‌شود.
این درحالی است که حراج تهران خارج از این رویه بود و قبل از اینکه وارد کارگروه شود و اطلاعات کامل را دریافت کنیم، آن را برگزار کردند و خود من از رسانه‌ها متوجه شدم که حراج برگزار شده و در رسانه‌ها آمده است که اداره کل موزه‌ها مجوز داده است؛ درحالی‌که این اداره اصلا مرجع صدور مجوز نیست و ما مجبور بودم در بیانیه‌‌‌ای اعلام کنیم مجوز صادر نکرده‌‌‌ایم و در نامه‌‌‌ هم آمده است که پس از دریافت مجوزه‌های لازم بلامانع است و در نامه دوم تشریح شده است طبق آیین‌‌‌نامه سال84 و دستورالعمل اجرایی 98 باید از کارگروه ملی تجارت اموال تاریخی و هنری منقول مجاز، مجوز بگیرند.
خسروی تاکید کرد: ما این روند را باید با وزارت ارشاد شفاف کنیم. یک سری اشیا دست مردم داریم و باید آنها را شناسنامه‌‌‌دار کنیم.
آثار تاریخی درحالی در حراجی‌‌‌ها عرضه می‌شود که طبق ماده17 قانون حفظ آثار ملی مصوب سال1309 «کسانی که بخواهند تجارت اشیای عتیقه را کسب خود قرار دهند باید از دولت تحصیل اجازه کرده باشند. همچنین خارج کردن آنها از مملکت به اجازه دولت باید باشد و اگر کسی بدون اجازه دولت درصدد خارج کردن اشیایی که در فهرست آثار ملی شده برآید اشیای مزبور ضبط دولت‌‌‌ می‌شود.»
همچنین در ماده8 دستورالعمل اجرایی تجارت اموال فرهنگی ـ ‌‌‌تاریخی و هنری منقول مجاز مصوب 1398.08.22 آمده است که «صدور مجوز حراج و فروش آثار هنری تجسمی شامل نقاشی، ارتباط تصویری، عکاسی و مجسمه‌‌‌‌سازی که از زمان تولید آنها «بیش از صد سال» نگذشته باشد، با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. حکم این ماده شامل حراج و فروش آثار و نفایس ملی نیست.»