بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - علی قاسمی : با وجود آنکه خبر کاهش نرخ بهره می‌توانست بازار سهام را در آخرین روز معاملاتی هفته وارد فاز صعودی کند، اما عوامل سیاسی مانع آن شد تا بورس به رونق برگردد. شاخص کل بورس به‌رغم آنکه در نیمه اول معاملات روز چهارشنبه با رشد خوبی همراه شد، اما در نیمه دوم فضای رخوت‌انگیزی را تجربه کرد؛ به‌طوری‌که در نهایت با افت بیش از 6هزار واحدی، شاخص کل بورس در محدوده 2میلیون و 800هزار واحدی آرام گرفت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص هموزن نیز با کاهش 0.36درصدی همراه شده است. ارزش معاملات خرد طی معاملات روز چهارشنبه، به بیش از 7هزار میلیارد تومان رسیده است. ضمن آنکه روند خروج پول حقیقی نیز معکوس شد و در نهایت با ورود بخشی از پول خارج شده تراز تغییر مالکیت به منفی 33میلیارد تومان رسید. همچنین 380میلیارد تومان پول حقیقی به صندوق‌های درآمد ثابت وارد شده است. به نظر می‌رسد کاهش نرخ بهره می‌توانست، ضمن رشد قیمت سهام P/E بازار را در میان‌مدت به بالای 8واحد برساند. اما غلبه ابهامات سیاسی مانع از تحقق این موضوع شد.
نرخ بهره بی‌اثر شد
نرخ بهره یکی از عوامل تاثیرگذار بر روند بازار سهام است؛ چراکه ریسک مورد انتظار بازار بر اساس دوعامل نرخ بهره بدون ریسک و صرف ریسک بازار تعیین می‌شود. با کاهش نرخ بهره، انتظار می‌رود به‌طور کلی ریسک مورد انتظار بازار کاهش یابد. اما از سویی دیگر ابهامات در سیاست خارجی ایران و رشد انتظارات تورمی ناشی از افزایش نااطمینانی‌ها بر صرف ریسک بازار اثر گذار است. در نهایت اثر کاهش نرخ بهره در کوتاه‌مدت حذف خواهد شد. در این صورت نمی‌توان انتظار داشت این موضوع در نهایت بر P/E و قیمت سهام اثرگذار باشد. از سویی دیگر رشد قیمت دلار موجب رشد سودآوری انتظاری شرکت‌ها می‌شود و کاهش بیشتر P/E ناممکن است.
اما در روزهایی که باید شاخص کل، در واکنش به کاهش نرخ بهره رشد خوبی را به ثبت می‌رساند، به‌دلیل وزن بالای ریسک‌های سیاسی این امکان برای بازار فراهم نشد. این در حالی است که به‌طور تاریخی کاهش نرخ بهره در کنار رشد قیمت دلار P/Eبازار را تا مرز 13واحد افزایش می‌داد. به نظر می‌رسد دوباره همانند چندسال اخیر، بازار برای عوامل سیاسی دچار بیش‌برآوردی ریسک شده است. در حال حاضر تنها مانع رشد بازار همین ریسک‌ها است. در صورت رفع این ریسک به لحاظ بنیادی نیز مانعی برای عبور شاخص کل از مرز 3میلیون واحد وجود ندارد.
دو سناریو در پیشگاه بورس
به لحاظ فنی، انتظار می‌رود شاخص کل با تشکیل یک الگوی سروشانه، روند اصلاحی برای ارزان‌تر شدن قیمت سهام در پیش بگیرد. یکی از سناریوها که می‌توان از آن به‌عنوان یک سناریوی بدبینانه، یاد کرد اصلاح شاخص کل بورس تا محدوده 2میلیون و 650هزار واحد است. این سناریو با فرض ثبات شرایط فعلی است. بازاری که محرک کافی برای رشد نداشته باشد، محکوم به شکست است. این محدوده حمایتی مانند یک کف قیمتی عمل خواهد کرد. در واقع سطح 2میلیون و 650هزار واحد به مثابه سطح 1.9میلیون واحدی در اواخر مهرماه است. اما درصورتی‌که سطح تنش‌ها به مرحله جدیدی افزایش یابد، محدوده 2میلیون و 500هزار واحد نیز مقصد نهایی شاخص بورس است. به نظر تحلیلگران، حد ضرر اکثر معامله‌گران زیر این محدوده است. در صورت سقوط بازار زیر این محدوده دیگر نمی‌توان به بازار برچسب اصلاح زد.
در سناریوی خوش‌بینانه مدیریت تخاصم آمریکا با ایران است. در این حالت، می‌توان انتظار داشت که با خبر کاهش نرخ بهره، نرخ بهره اوراق نیز به سمت یک روند نزولی میل کند. در این صورت، بازار می‌تواند P/Eهای بالای 12واحد را نیز تجربه کند. با فرض ثبات سودآوری بازار در این حالت، 73درصد جای رشد خواهد داشت. به نظر می‌رسد هیچ بازاری پتانسیل چنین بازدهی را تا یک‌سال آینده نداشته باشد و طبیعتا بورس برنده خواهد بود. اما اگر مدیریت تنش با غرب به یک توافق جدید و قابل اتکا ختم شود، به‌طور میانگین P/E بلندمدت بازار به سمت محدوده 18تا20واحد هدایت خواهد شد. مسیری که ارزش بازار شرکت‌ها را تا 500میلیارد دلار هدایت خواهد کرد. این همان هدفی است که رئیس سازمان بورس نیز بارها در خصوص بازار بیان کرده بود. در این سناریو تارگت‌های پیش روی بازار می‌تواند اهداف بسیار بالاتری باشد.