بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - اصفهان - مهدی محمدی : در تعاریف نوین شهری، اصفهان اگرچه کلان‌شهری متوسط از منظر جمعیت، ثروت و وسعت به نظر می‌رسد اما توالی تاریخی این شهر و دیرپایی تمدن در آن، ساحتی فراتر از یک کلان‌شهر ساده برای اصفهان ترسیم می‌کند تا جایی که گاه نمی‌توان مرز مشخصی میان اسطوره – شهر با داستان- شهر در نظر گرفت؛ چراکه در بیان استنادی و بیان شاعرانه از این شهر با ویژگی‌‌‌های منحصربه‌‌‌فردی روبه‌رو می‌‌‌شویم، ویژگی‌‌‌هایی برای قرار گرفتن ما در مقام مخاطب و اصفهان به‌‌‌مثابه سوژه شناسا و دارای شخصیت! این‌‌‌گونه است که اطلاق کهن -شهر اسطوره‌‌‌ای بر این مرکز تمدنی در میانه فلات ایران می‌تواند تعریفی جامع‌‌‌تر در ذهنمان شکل دهد.
شهرها البته فرازوفرود دارند، گاهی نقطه فرازشان در دل تاریخ گم می‌شود تا جایی که جز خاطره‌‌‌ای محو و گنگ از آنان باقی نمی‌‌‌ماند و تبدیل به ارواحی در گذر زمان می‌شود، با تغییر زبان، فراموشی داستان‌‌‌ها، قطع توالی تاریخی و رخدادهای سرزمینی از حوادث طبیعی گرفته تا پیشامدهای ناشی از جنگ و مانند آن! اما اصفهان از جمله معدود شهرهای جان به دربرده از چرخ زمان محسوب می‌شود که در حداقل 3‌هزار سال گذشته (تپه اشرف گواه این گفته است) یکی از دژهای تمدنی ایرانیان و باشندگان بخش مرکزی فلات ایران بوده و هست.
بااین‌‌‌همه اصفهان چالش‌‌‌های خود را دارد؛ به عبارتی خیالی‌‌‌تر، با شیاطین خودش دست‌‌‌وپنجه نرم می‌کند. فرونشست، آلایندگی، تغییرات نسلی و اقلیمی در کنار تحریم‌‌‌ها که برخی حلقه‌‌‌های اقتصاد شهری را از حرکت وا‌‌‌داشته است. برای درک بهتر موقعیت فعلی اصفهان و کمک به ‌‌‌رسم چشم‌‌‌اندازی واقع‌‌‌بینانه در گفت‌وگویی با سیدمرتضی حسام‌‌‌نژاد معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان پرسش‌‌‌هایی پیرامون اصفهان، وضع حال و چشم‌‌‌انداز آن مطرح کردیم.
حسام‌‌‌نژاد در برابر این پرسش پیرامون چرایی کهن- شهری و کلان‌شهر بودگی اصفهان می‌‌‌گوید: ستون فقرات این شهر را باید ابتدا در مکان آن به‌‌‌مثابه نقطه مرکزی کشور و از سوی دیگر فلات ایران در دو ساحت جغرافیایی و فرهنگی جست‌وجو کرد، در تاریخ دیرپای شهرنشینی، اصفهان مثل کالبد برخی شهرهای هم‌قدمت خود تنها در یک نقطه یا بافت تاریخی- زمانی متمرکز نبوده و در اصل محوری است که از دروازه طوقچی آغاز شده و با عبور از میدان امام علی (ع) (پیش‌تر میدان عتیق) و سپس میدان امام (ره) اصفهان (نقش‌‌‌جهان) به پل‌‌‌های تاریخی زاینده‌‌‌رود پیوند می‌‌‌خورد، پل‌‌‌های چندگانه که حداقل با پل شهرستان از دوره ساسانی آغاز می‌‌‌شوند و به پل خواجو، سی‌و‌سه پل و پل چوبی از دوره صفویه می‌‌‌رسند و البته هیچ‌گاه متروک یا از کارکرد خود خارج نشده‌‌‌اند، به‌‌‌عبارت‌‌‌دیگر هویت تاریخی این شهر در سراسر محور یادشده قابل‌‌‌مشاهده است.
حسام نژاد در برابر پرسش ما پیرامون محور بودن گردشگری در توسعه شهری دوگانه صنعت یا گردشگری به‌‌‌مثابه تنها گزینه پیش‌رو، می‌‌‌گوید: این‌‌‌طور نیست که بتوان اصفهان را بدون صنعت تصور کرد. بناهای تاریخی، جاذبه‌‌‌های گردشگری و زنده‌‌‌بودن بخش مهمی از اقتصاد شهری به‌‌‌واسطه حضور دیرپای صنعت (صنایع کوچک و متوسط) بوده و هست. صنایع‌‌‌دستی، صنایع کوچک و محلی، بسیاری از قطعه‌‌‌سازی‌‌‌ها، سازندگان ابزار صنعتی، کارگاه‌‌‌های طلاسازی، تولید کفش، پوشاک یا حوزه صنایع «های‌تک» در همین شهر فعالیت می‌کنند، همراه با زیست‌‌‌بوم اقتصادی آن رشد کرده و در بده بستان مداوم با ذی‌نفعان، شهروندان و مشتریان خود هستند و از سوی دیگر بخش مهمی از محل مراجعه بودن اصفهان به دلیل حضور همین صنایع است. به‌‌‌بیان‌‌‌ دیگر صنعت و گردشگری مکمل همدیگر هستند اما اینکه بگوییم چه رشته‌‌‌ها و حوزه‌‌‌هایی از صنعت، مساله دیگری است که در جای خود مورد توجه سیاستگذار قرار گرفته است. برای مثال توسعه صنایع آب‌بر یا آلاینده از هر نظر با توسعه پایدار اصفهان در تضاد است اما صنعتی که علاوه بر خلق سرمایه، در مقام خدمت‌ده و خدمت‌گیرنده اقتصاد شهری باشد، قطعا نیاز هر شهر زنده و پویایی است اما یک واقعیت هم وجود دارد و آن خشک شدن زاینده‌‌‌رود به‌‌‌مثابه رگ حیاتی اصفهان است. فرآیند نامبارکی که محصول برخی سیاستگذاری‌های بالادستی در سال‌های گذشته بوده و حالا ما امیدواریم که در آینده‌‌‌ای نه‌‌‌چندان دور با تدابیر و اقداماتی که اندیشیده و انجام ‌‌‌شده، مرتفع شود.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان در پاسخ به این موضوع که فرونشست، سرمایه‌گریزی و خشکی زاینده‌‌‌رود حل می‌شود؟ پاسخ داد: بهتر است بیشتر توضیح دهم! حس تعلق در اصفهان بسیار قوی است و کسانی که به هر دلیلی از این شهر رفته‌‌‌اند هیچ‌گاه با آن قطع رابطه نکرده‌‌‌اند و همیشه به هر صورتی ولو با حضور در مراکز خیریه، نگاه‌‌‌داشتن بخشی از دارایی یا کسب‌وکارشان، این حس تعلق را نشان داده‌‌‌اند، چه‌بسا اگر زمینه بهتری برای سرمایه‌گذاری در اصفهان بیابند حتما به اصفهان بازخواهند گشت، از سوی دیگر برخی سرمایه‌گذاران به دلیل ضابطه‌‌‌مند بودن و نظارت‌‌‌های دقیق بر اجرای بیشتر ضوابط اقتصادی، گاهی ترجیح می‌دهند به‌‌‌جایی بروند که ضوابط کمتری جلوی راهشان باشد چون اینجا قدرت مانور کمتری حس می‌کنند اما این نکته را باید در نظر داشت ضابطه‌‌‌مندی و کار حساب‌‌‌شده، می‌تواند تضمین مهمی در پایدار بودن سرمایه‌گذاری و به دور ماندن از برخی تکانه‌‌‌های مدیریتی یا تصمیم‌گیری باشد پس برای سرمایه‌گذاری پایدار، اصفهان یکی از گزینه‌‌‌های خوب و قابل‌‌‌اتکاست که من معتقدم در آینده وقتی زمان – مکان اصفهان با جاری شدن زاینده‌‌‌رود و رفع نگرانی‌ها، چهره واقعی شهر را نشان بدهد بسیاری از تردیدها در حوزه سرمایه‌گذاری برطرف می‌شود.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در اصفهان به چیزهایی بیشتر از جاری شدن یک رودخانه یا روان‌‌‌تر شدن تصمیم‌گیری‌‌‌ها احتیاج نیست؟ گفت: شهر اصفهان را مانند یک چهاردیواری (اینجا چهاردیواری همان مدیریت شهری است) در نظر بگیرید که در زمین مناسبی ساخته‌‌‌شده (اصفهان). حالا نیازهای دیگری هم دارد مثل خط هوایی اختصاصی، راه‌‌‌آهن سریع‌‌‌السیر، تکمیل حلقه‌‌‌های ترافیکی و حلقه اقتصاد شهری در شرق شهر؛ اینها مسائلی هستند که با حل شدن آنها، مسیر بسیار هموار و پایداری برای جریان یافتن سرمایه‌‌‌ها آماده می‌شود، به‌‌‌عبارت‌‌‌دیگر ما در مقام میزبان تلاش می‌‌‌کنیم تا خانه را برای پذیرایی آماده کنیم اما از سویی دیگر باید در بده‌بستان میان تصمیم‌‌‌ساز بالادست و تصمیم‌گیر محلی، شرایطی شکل بگیرد که فعال اقتصادی، بازدیدکننده و ناظر بیرونی بتواند احساس کند که اصفهان شهر خوبی برای میزبانی اوست! من معتقدم امروز مدیران این شهر، انگیزه بالایی برای توسعه اصفهان و بازگشت آن به مسیر زایندگی دارند، مسیری که این شهر بسیاری از لوازم آن را در اختیار ما قرار داده و امیدوارم در آینده‌‌‌ای نزدیک شاهد اتفاقات و نویدهای خوبی در این حوزه باشیم.