بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد - هادی سلگی : ناترازی گاز دولت را به تکاپو انداخته تا با کم‌ترین هزینه بالاترین راندمان را در این حوزه به‌دست آورد. چنین سیاستی می‌تواند نقشه توسعه میادین کشور را بازآرایی کند. آنطور که پیمان ایمانی، مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران، به گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید، در شرایط ناترازی کنونی لازم است که علاوه‌بر میادین مشترک، از آن بخش از میادینی که زود بازده و سریع‌الوصول هستند غافل نشویم. وی ضمن اشاره به برنامه توسعه ‌گازی ایران در بخش خشکی، افزود: 5‌میلیارد دلار پروژه برای مناطق مرکزی تصویب‌شده تا از این طریق تمرکززدایی از پارس‌جنوبی به مرحله اجرا برسد.
طرح توسعه میدان گازی دی که اخیرا به مرحله تولید رسیده چه ویژگی‌هایی دارد؟
توسعه میدان دی با حفاری چهار حلقه چاه گازی به مرحله تولید رسید. در حال‌حاضر تولید اولیه با رقم 3‌میلیون مترمکعب انجام می‌شود و تا سطح 5‌میلیون مترمکعب خواهد رسید. تاسیسات تولید این میدان شامل خطوط لوله جریانی و تسهیلات سرچاهی، چندراهه جمع‌آوری، سیستم مشعل و خطوط انتقال گاز است. این خط لوله انتقال به طول 54 کیلومتر، گاز این میدان را به پالایشگاه گاز دالان منتقل می‌کند و خوشبختانه از آنجاکه گاز میدان شیرین است تنها با فرآورش اولیه قابلیت اتصال به شبکه گازی کشور در اسرع‌وقت را دارد.
‌ تا الان چقدر در طرح توسعه میدان دی هزینه شده‌است؟
سرمایه‌گذاری در این میدان 60‌میلیون دلار بوده که از بابت تعمیر چاه اولیه، حفاری‌های جدید، خطوط انتقالی و... هزینه شده‌است. تمام این هزینه‌ها از منابع داخلی صنعت نفت تامین شده‌اند. طبق مطالعات و طرح توسعه تدوین‌شده، میدان دی با هدف تولید 5‌میلیون متر‌مکعب به بهره‌برداری رسید‌و مقرر شد این میزان گاز از طریق 6 حلقه چاه استخراج شود. مرحله اول این طرح با حفاری 4حلقه چاه و تولید سه‌میلیون مترمکعب گاز تقریبا به انجام رسیده‌است؛ چاه اول و دوم اکنون به بهره‌برداری رسیده و چاه سوم به‌زودی به مدار تولید وارد می‌شود. به‌این‌ترتیب طی هفته‌های آتی و با بهره‌برداری از چاه چهارم به آن برنامه توسعه‌ای اولیه تولید نائل می‌شویم.
برای توسعه میادین مرکزی چه میزان پروژه تعریف شده‌است؟
وظیفه ما توسعه میادین گازی خشکی کشور است و خوشبختانه با تمرکزی که اکنون وزارت نفت روی توسعه میادین خشکی دارد، عمده فعالیت‌ها معطوف به توسعه میادین گازی در حوزه عملیاتی شرکت نفت مناطق مرکزی شده‌است. پهنه جغرافیایی که ما در آن فعالیت می‌کنیم 14 استان کشور (استان‌های جنوبی، غربی، شمال و شرق) را دربر می‌گیرد. برای توسعه میادین داخلی کشور بالغ‌بر 5‌میلیارد دلار پروژه تعریف‌شده که همه آنها عمدتا میادین گازی مستقل هستند. همچنین احداث واحدهای تقویت فشار برای بعضی میدان‌های گازی که فشار آنها افت خواهد کرد نیز در دستور کار قرار دارد. ما در راستای تامین گاز مورد‌نیاز کشور طی سال‌های آینده پروژه‌های توسعه 16 میدان گازی را داریم که در راستای خروج از وابستگی صددرصدی به گاز پارس‌جنوبی انجام می‌گیرد، اگرچه عمده سیاستگذاری بر مبنای حداکثر تولید از میادین مشترک است، اما به‌خاطر شرایط کنونی ما نباید از توسعه میادینی مانند «دی» که گاز باکیفیتی از نظر آمادگی جهت تزریق به شبکه دارند، غافل شویم.
در حال‌حاضر تولید نفت و گاز مناطق مرکزی چقدر است و تا چه اندازه ظرفیت رشد خصوصا در حوزه گاز وجود دارد؟
اکنون تولید گاز رقم خیلی خوبی دارد. بر اساس ماموریت‌هایی که برای شرکت نفت مناطق مرکزی تعریف‌شده، تولید روزانه گاز ما بالغ‌بر 245‌میلیون متر‌مکعب و در بعضی روزها تا 247‌میلیون متر‌مکعب هم می‌رسد. لازم به‌ذکر است که با توجه به شرایط عملیاتی و همینطور تکلیفی که به عهده ما گذاشته‌شده، در حین تولید بعضی از خطوط عملیاتی به واسطه تشکیل میعانات گازی و آب همراه، دچار افت فشار و به‌تبع آن کاهش تولید می‌شوند، لذا ما هرچند روز یک‌بار مجبور می‌شویم این خطوط لوله‌ را توپکرانی کنیم.
عملیات توپکرانی میزان تولید را بالاجبار کاهش می‌دهد، با این‌حال به‌طور میانگین تولید گاز ما 245‌میلیون متر‌مکعب‌ در روز است. ما خوشبختانه از ابتدای سال‌تا الان نه‌تنها کل برنامه‌ پیش‌بینی‌شده کمیته سوخت وزارت نفت را محقق کرده‌ایم، بلکه سه‌درصد هم بیشتر از برنامه تولید داشته‌ایم.
در بخش نفت هم در حقیقت تولید ما امروز 202‌هزار بشکه در روز است که عمده آن مربوط به میادین نفتی غرب کشور هستند. البته بخشی هم در حوزه زاگرس و از سه میدان نفتی سروستان، سعادت‌آباد و میدان نفتی خشت به‌دست می‌آید که خوشبختانه اخیرا به مرحله تولید پایدار و بهره‌برداری مستمر رسیده‌است. حدود 15‌هزار بشکه از نفت ما در حوزه زاگرس تولید می‌شود، بنابراین این حوزه از یک حوزه تولید گاز، به یک حوزه تولید گاز و نفت تبدیل شده و این خبر خوبی برای هموطنان ما در استان‌های فارس و بوشهر است. همان‌طور که گفته شد مابقی نفت ما مربوط به حوزه غرب کشور است که در استان‌های شمال خوزستان، ایلام و کرمانشاه تولید می‌شوند. برنامه تولید نفت مناطق مرکزی هم امروز بیش از پنج هزار و پانصد بشکه در روز بیش از برنامه تکلیفی است و این موفقیت با راه‌اندازی و بهره‌برداری میدان خشت به‌دست آمد.
تا چه اندازه ظرفیت افزایش تولید در سال‌های آینده وجود دارد؟
ما یک ماموریت کلی برای شرکت تعریف کرده‌ایم و بالغ‌بر 5‌میلیارد دلار پروژه تدوین شده‌است. این حجم خیلی زیادی است که به واسطه اطمینانی که نسبت به‌عملکرد شرکت نفت مناطق مرکزی در سنوات گذشته شکل‌گرفته، ایجاد شده‌است. همان‌طور که اطلاع دارید معمولا شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت یا عملیاتی هستند یا توسعه‌ای، ولی تنها شرکتی که در مجموعه شرکت‌های عملیاتی، فعالیت‌های توسعه‌ای هم به آن سپرده می‌شود، شرکت نفت مناطق مرکزی است و به همین‌خاطر این 5‌میلیارد دلار پروژه به نفت مرکزی سپرده شده که عمده آن مربوط به توسعه میادین گازی در اقصی‌نقاط کشور شامل استان‌های هرمزگان، بوشهر، ایلام و... می‌شود. همین الان علاوه‌بر بهره‌برداری از میدان دی، پروژه‌هایی چون توسعه میدان طوس را با هدف تولید 3‌میلیون متر‌مکعب گاز در روز در شمال‌شرق کشور داریم که در حقیقت دورترین نقطه ما نسبت به شبکه سراسری گاز کشور محسوب و به واسطه محدودیت‌ها و بسته به شرایط مصرفی که در آن حوزه وجود دارد اهمیت می‌یابد. مخازن گازی ما در شمال‌شرق کشور مصرف 6 استان خراسان‌رضوی، شمالی، جنوبی، سمنان و بخشی از گلستان و همینطور بخشی از مازندران را تامین می‌کند، لذا توسعه آنها بسیار حائزاهمیت است. علاوه‌بر این همین الان ما توسعه میدان خارتنگ را در حال اجرا داریم با هدف تولید اولیه 10‌میلیون متر‌مکعب در روز که عملیات حفاری چاه‌های آن انجام‌شده و دوستان ما در بخش مهندسی در حال اجرای پروژه‌های خطوط لوله جریانی چاه‌ها و خط لوله انتقال گاز این میدان به پالایشگاه فجر جم هستند. مناقصات انجام‌شده، عملیات اجرایی بعضی از بخش‌ها در حال اجرا و پیمانکار برخی از بخش‌های دیگر هم به‌زودی انتخاب خواهدشد.
درمیان پیمانکارهای اجرایی، کشورهای خارجی هم حضور دارند؟
فعالیت‌های ما تماما توسط پیمانکارهای داخلی انجام می‌شود و به هیچ‌عنوان از شرکا یا پیمانکاران خارجی استفاده‌ای نمی‌کنیم. برای اجرای پروژه‌ای ممکن است بعضا به‌خاطر شرایط رقابتی که در اقتصاد و در عرصه اجرای کارها وجود دارد، پیمانکاران طرف قرارداد ما برخی از کالاها را از خارج تامین کنند، اما الزامی برای تهیه و تدارک کالای خاصی از خارج کشور اصلا وجود ندارد.
تحریم‌ها تا چه اندازه در حوزه واردات تجهیزات و تامین ماشین‌آلات برای شما مشکل ایجاد‌ کرده‌است؟
طبیعتا بدون تاثیر نبوده‌است. ما در برخی از تجهیزات و ماشین‌آلات خودکفا شده‌ایم، ولی در برخی موارد مخصوصا در حوزه احداث ایستگاه‌های تقویت فشار گاز در بخش کمپرسورهای دورمتغیر وابسته هستیم. به‌عنوان نمونه در پروژه تقویت فشار وراوی، کمپرسورهای دور متغیر و تابلوهای تغییر فرکانس دورموتورها که اصطلاحا به آنها «وی‌اف‌دی» گفته می‌شود، از چین وارد‌شده، اما سایر تجهیزات پروژه اعم از هایپینگ، مبدل‌های حرارتی، پمپ‌های یوتیلیتی، سیستم‌های تولید هوا و نیتروژن، فلر، ظروف تحت‌فشار و سایر اجزای پروژه داخلی بوده‌است. به هرحال به واسطه مزیتی که در استفاده از کمپرسورهای دور متغیر نسبت به توربین‌های گازی وجود داشت، ما به این جمع‌بندی رسیدیم که صرفه اقتصادی و بهینه‌سازی مصرف انرژی با استفاده از کمپرسورهای دور متغیر برقی بهتر از توربین‌های گازی است. همان‌طور که می‌دانید ما در کشور خوشبختانه سازنده توربین‌های گازی را هم داریم، اما از آنجاکه هدف ما این بود که حداکثر گاز تولیدی را به پالایشگاه‌های گاز و شبکه کشور عرضه کنیم، تلاش شد که حداقل میزان مصرف گاز را در خود مجموعه داشته باشیم، لذا کمپرسورهای ما تماما برقی و برق آن را‌هم از شبکه سراسری گرفته‌ایم، ضمن اینکه معمولا در کشورهای پیشرفته هم سوخت را ابتدا تبدیل به انرژی الکتریکی و بعد مصرف می‌کنند، ما نیز سعی کردیم در این پروژه از همین روش استفاده و خود را از مصرف گاز مستقل کنیم‌.